Actualiteit in beeld: Zuid-Europa hapt naar adem

Met iedere crisis neemt de divergentie tussen de zuidelijke en de noordelijke lidstaten van de eurozone verder toe. Jongste aanjager daarvan: het coronavirus, dat in het eurogebied vooral door de lockdown zorgt voor een krimp van de gezamenlijke economie van -8,7 procent. ‘Uitzonderlijk hoog’, stelt de Europese Commissie. 

In deze wekelijkse rubriek ‘Actualiteit in beeld’ valt aan het sterk uiteenlopende marstempo tussen Zuid- en Noord-Europa niet meer te ontkomen. Zo verraste Nederland vorige week vriend en vijand met een stijging van de detailhandelsomzet van maar liefst 8 procent in mei - en dat was niet in vergelijking tot de vorige maand, maar tot diezelfde periode een jaar eerder. 

Helemaal onbegrijpelijk is dat niet: zo brachten in maart en april huishoudens in Nederland en masse hun als ‘verslonzen’ bestempelde huisraad naar de lokale stortplaats, zodat in mei - met de opgebouwde spaartegoeden - nieuwe meubels binnengereden konden worden. Gevolg: het producentenvertrouwen verbeterde sterk in juni, hoewel nog altijd negatief. Het relatieve optimisme wordt gevoed door een combinatie van de overheid die behoud van arbeidsplaatsen financiert en een virusuitbraak die vooralsnog bij de noorderburen behoorlijk succesvol bestreden is. 

Hoewel dat niet voor alle grote Europese economieën geldt, zijn de groeiprognoses inmiddels naar boven bijgesteld: de Europese Commissie meldde gisteren in zijn projecties dat de Duitse economie dit jaar met -6,3 procent zal krimpen, de Belgische met -8,75 procent, terwijl Zuid-Europa slechter afsteekt. Voor de Franse, de Italiaanse en de Spaanse economie wordt door Brussel een krimp voorspeld van meer dan -10 procent, tot zelfs meer dan -12 procent. 

‘There is wide dispersion of recovery paths’, schrijft de Europese Commissie, hetgeen tot uitdrukking brengt dat de bestrijding van het virus in de lidstaten van de eurozone met wisselend succes is verricht, terwijl de verschillen ook verklaard worden uit de structuur van de nationale economieën als uit de omvang van de genomen overheidsmaatregelen. 

Zuid-Europa wordt nog meer dan de noordelijke lidstaten in zijn ziel getroffen, namelijk in zijn voor de nationale economie zo belangrijke toerisme-industrie. De Verenigde Naties hebben de wereldwijde schadepost voor deze sector voor dit jaar geschat op 1200 miljard dollar. De economische naschok voor landen als Italië, Frankrijk en Spanje - die jaarlijks tientallen miljoenen toeristen verwelkomen - komt pas in dit tweede kwartaal. Voor Zuid-Europa zijn de rapen dan ook gaar: Frankrijk levert dit jaar -10,5 procent in aan groei, Spanje -11 procent, Italië -11,25 procent en Griekenland -9 procent. 

Voor 2021 wordt nu voor de eurozone als geheel een economische groei voorspeld van 6,1 procent, en van 7,4 procent voor de Europese Unie, waarmee de lidstaten nog niet terug zijn op het niveau van 2019.

De Europese Commissie vreest dan ook met het oog op de grote afhankelijkheid van het toerisme-seizoen en van de vele kleine (familie)bedrijven voor bedrijfssluitingen en werkloosheid in Zuid-Europa. Tegen deze achtergrond, zo verklaarde vicepresident Valdis Dombrovskis van de Commissie, is de economische krimp in de eurozone, met extreem gestegen begrotingstekorten en staatsschulden tot gevolg, dan ook ‘een krachtige illustratie’ van de noodzaak dat de regeringsleiders tot het 750 miljard euro grote Europese herstelplan moeten beslissen. 

 

^{Noot: groeiprognoses 2020 / 2021, Europese Commissie, per 7 juli.} 

^{Noot: Cijfers per q4,2019, Eurostat. Zie link}

Cijfers voor België: 

Groeiprognose voor 2020: - 8,75%

Groeiprognose voor 2021: +6,5%

Staatsschuld als % van bbp voor België, q4 2019: 98,6 procent.