Fondshuizen liggen op het rooster nu onderzoek van Investico en andere media laat zien dat zij ten onrechte fondsen classificeren onder artikel 9 van de EU-richtlijn SFDR, terwijl er bedrijven in fossiele energie en luchtvaartmaatschappijen in deze fondsen zijn opgenomen. Investment Officer legde AFM enkele vragen voor, die de toezichthouder schriftelijk beantwoordde.
Hoe “streng” moeten asset managers zelf zijn voor fondsen die ze hebben geclassificeerd onder artikel 9 onder de SFDR? Zou een artikel 9 fonds per definitie bijvoorbeeld niet moeten beleggen in bedrijven waar twijfels zouden kunnen bestaan over het duurzaamheidsgehalte?
AFM: ‘Artikel 9 van de SFDR schrijft transparantieverplichtingen voor voor financiële producten die duurzame beleggingen tot doel hebben. Van een aanbieder mag dus verwacht worden dat deze zelf nagaat of dit geval is voor het product dat wordt aangeboden.
Wanneer je duurzame beleggingen tot doel hebt, is het uiteraard wel de bedoeling dat je je op duurzame beleggingen richt. In de SFDR is omschreven dat een duurzame belegging een belegging is die bijdraagt aan één of meer duurzaamheidsdoelen en tegelijkertijd geen significante afbreuk doet aan duurzaamheidsdoelen. In deze definitie zit derhalve enige mate van interpretatievrijheid, maar die is niet onbegrensd.
De SFDR is uiteindelijk transparantiewetgeving, geen labeling-regime of keurmerk. Het gaat er dus om dat je transparant bent over je duurzaamheidsbedoelingen of -kenmerken, en inzicht geeft in het duurzaamheidsgehalte van je product. Verdere duurzaamheidsclaims moeten daar uiteraard consistent mee zijn.
Uiteindelijk gaat het erom dat een fonds uitlegt wat het doet. Wij vertellen aanbieders niet waar ze in moeten beleggen, maar kijken naar de transparantieverplichtingen waar ze aan moeten voldoen. Daar houden we toezicht op. Bij serieuze twijfels of belegd wordt in bedrijven die voldoen aan de definitie van duurzame beleggingen, is het moeilijk vol te houden dat het product specifiek die beleggingen nastreeft. Dan is het logischer om een fonds te classificeren als fonds dat duurzame kenmerken promoot en de te voldoen aan de daarbij behorende transparantievereisten artikel 8.’
In hoeverre is het risico van een fonds groter, als het alleen belegt in bedrijven waar het (zo goed als) 100 procent zeker van is dat het duurzaam is? Is er geen risico op gebrek aan diversificatie?
AFM: ‘In de praktijk kan het risico van een dergelijk fonds hoger liggen, omdat het potentiële beleggingsuniversum kleiner is. Dit moet altijd gecommuniceerd worden aan beleggers en een goede afweging tussen duurzaamheidsvoorkeuren en passende risicobereidheid voor beleggers is dus, zoals altijd, belangrijk.’
De Belgische toezichthouder FSMA kondigt aan streng te handhaven op greenwashing zodra het duidelijke Europese kaders heeft. Hoe staat de AFM daarin?
AFM: ‘De AFM heeft op 10 november nog een marktbrede terugkoppeling gegeven van haar onderzoek naar naleving van duurzaamheidsregelgeving voor financiële marktdeelnemers. De AFM kijkt hier dus al naar. Individuele acties richting marktpartijen kunnen we niet publiekelijk delen.
In algemene zin geldt dat we bij deze nieuwe regelgeving ons bewust zijn van de uitdagingen voor de sector vanwege initiële onduidelijkheden in wetgeving. Tegelijkertijd verwachten we wel dat er zo goed als mogelijk aan de wetgeving wordt voldaan. Afhankelijk van de aard en verwijtbaarheid van overtredingen die we zien, kiezen we voor zwaardere en minder zware handhavingsmethodieken. Inmiddels is er meer duidelijkheid over de regelgeving gekomen aan de hand van guidance door zowel de Europese Commissie als de Europese Toezichthoudende Autoriteiten, hoewel een aantal interpretatiekwesties nog bestaan. Dit nemen we uiteraard mee in onze handhavingsaanpak.’
Ligt er ook nog een verantwoordelijkheid bij de klant? Moet deze kritischer zijn en uitzoeken waar een fonds precies in belegt en of dat past bij de eigen visie op duurzaamheid van de klant?
AFM: ‘Het hele idee achter de duurzaamheidswetgeving met betrekking tot transparantie (er is meer duurzaamheidswetgeving dan alleen SFDR) voor de financiële markten is dat klanten inzicht krijgen in de duurzaamheidsaspecten van financiële producten, zodat zij de juiste keuzes kunnen maken. Dat zal vanaf komend jaar nog inzichtelijker worden, omdat dan de lagere regelgeving van de SFDR in werking treedt die de presentatie van de informatie standaardiseert en beter vergelijkbaar maakt. Dit heeft uiteraard alleen maar zin als de klant daar ook daadwerkelijk naar kijkt. Dus naast de verantwoordelijkheid voor de aanbieder om de juiste informatie aan te leveren, is er een verantwoordelijkheid voor de klant om hier ook naar te kijken. En op basis daarvan zijn of haar beslissingen te nemen.’