Fors hogere rentes op Italiaanse staatsobligaties en dalende aandelenkoersen, vooral van de Europese banken: het begrotingsakkoord van de Italiaanse regering valt vrijdag duidelijk niet goed op de financiële markten.
‘Beleggers waren er vanuit gegaan dat het Italiaanse begrotingstekort lager zou uitvallen’, zegt econoom Nick Kounis van ABN Amro. ‘Dit is slecht nieuws voor de Italiaanse overheidsfinanciën, en dat wordt nu ingeprijsd op de markten.’
De Italiaanse regeringspartijen zijn het donderdagavond eens geworden over een begroting voor 2019 met daarin een tekort dat oploopt tot 2,4 procent. De Europese Commissie noemde eerder een tekort boven de 2 procent onacceptabel.
Het akkoord in Rome maakt beleggers vrijdag nerveus. De meeste Europese beurzen noteren ruim een procent in de min, maar de Italiaanse beurs verliest ruim 5 procent.
De koersen van Italiaanse bankenaandelen zoals Unicredit (-8,5 procent), Intesa Sanpaolo (-7,8 procent) en UBI Banca (-9,1procent) krijgen harde klappen. De banken hebben veel Italiaanse overheidsschuld op hun balans staat, wat hen kwetsbaar maakt bij een lagere kredietwaardigheid van de Italiaanse overheid. Een risico dat groter wordt met een oplopend tekort.
De dalende koersen van de Italiaanse banken stralen ook af op de rest van de Europese bankensector. De index voor Europese banken van Euro Stoxx staat 6 procent in het rood. Op de Amsterdamse beurs is ING de grootste daler met een verlies van ruim 4 procent. De Italiaanse onrust weegt ook mee op de euro, die nu goed is voor 1,1576 dollar, waar dat eerder in de week nog meer dan 1,17 dollar was.
Rente
Ondertussen is de rente op Italiaanse staatsobligaties juist hard gestegen. De tienjaarsrente staat 32 basispunten hoger op 3,203 procent. Ook het rendement op obligaties met een looptijd van twee jaar loopt op, met 331 basispunten tot 1,061 procent.
Op de markt voor staatsobligaties zijn dat forse bewegingen. Bij obligaties bewegen koers en rendement tegengesteld, de oplopende rentes zijn dus een signaal dat beleggers de obligaties voor lagere prijzen van de hand doen.
Eerder deze week leek Italië nog af te stevenen op een lager of gelijkblijvend begrotingsakkoord. Toen de onderhandelingen een andere richting namen, dreigde volgens Italiaanse media minister van financiën Giovanni Tria met aftreden. Hij ontkent die lezing. Het uiteindelijke begrotingsakkoord brengt Italië in conflict met de Europese Commissie.
‘Formeel kan de Europese Commissie een boete opleggen als een land zich niet aan de Europese begrotingsregels houdt’, zegt Kounis van ABN Amro. ‘Maar die boetes zijn laag en worden in de praktijk nooit opgelegd.’
Marktdiscipline
De reactie van de financiële markten zou de de Italiaanse regering tot lagere uitgaven kunnen bewegen. Als de rentes op Italiaanse schuld te hoog oplopen wordt het overheidsbeleid vanzelf onhoudbaar omdat het land zichzelf niet kan meer kan financieren. Maar volgens Kounis zal dit effect niet zo snel optreden vanwege de verdeling van de Italiaanse schuld.
‘Bijna twee derde is in handen van binnenlandse partijen, zoals de Italiaanse banken. Die zijn geneigd om de eigen regering te ondersteunen. Slechts een klein deel is in het bezit van buitenlandse vermogensbeheerders. Je zou dus verwachten dat Italië voor de korte termijn weinig problemen zal hebben om zich te financieren.’
De Italiaanse tienjaarsrente maakte voor de zomer, tijdens de vorming van de huidige populistische regering, in zeer korte tijd een sprong van rond de 2 naar 3 procent. Die beweging riep bij veel beleggers toen herinneringen op aan de marktreactie tijdens de eurocrisis.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 28 september 2018.