Er is een gerede kans dat de liquiditeit opdroogt op de Europese repomarkt, zoals dat recent ook het geval was in de Verenigde Staten. Dat stelt de Bank voor Internationale Betalingen (BIS) in haar jongste kwartaaloverzicht.
Volgens de BIS raakt de Europese repomarkt gefragmenteerd is. Dat komt doordat veel partijen zich steeds meer toeleggen op leningen met een specifiek onderpand. Zo wil men bij voorbeeld alleen in leningen handelen die Duits staatspapier als onderpand hebben. Hierdoor is het risico aanzienlijk dat het geld niet meer goed door het systeem vloeit. De repomarkt is essentieel voor een goede werking van het systeem.
In september piekte in de VS de rente op zeer korte leningen tot boven de 8 procent. Die forse rentestijging joeg een schokeffect door de financiële markten. De BIS wijst voor deze ontwikkelingen enkele oorzaken aan. Een forse toename in de vraag naar liquiditeit hangt volgens de ‘centrale bank van de centrale banken’ samen met Amerikaanse bedrijven die geld nodig hadden om hun belastingen te kunnen betalen. Ook wordt verwezen naar de Amerikaanse overheid die tussen 14 augustus en 17 september meer dan 120 miljard dollar aan reserves aan het banksysteem onttrok.
Ook wordt de handelswijze van hedgefondsen genoemd, die de repomarkt als een soort van carry trade gebruiken: ze kopen bij voorbeeld Amerikaanse staatsobligaties en verkopen tegelijkertijd derivatencontracten, zoals rente-futures.
Om de crisis te bedaren heeft de Amerikaanse Federal Reserve voor vele miljarden in het financiële systeem gepompt. Ook wordt gesteld dat de groeiende cashberg bij de overheid vooral de reserves van de grootste banken in de VS hebben geraakt. Een consequentie hiervan is volgens de BIS dat banken minder bereid zijn om geld uit te lenen op de repomarkt.
Liquiditeitsproblemen op de financiële markten is een toenemende zorg voor toezichthouders. Zo waarschuwde vorige week de Europese toezichthouder Esma dat Mifid II niet heeft bijgedragen aan lagre transactiekosten. ‘We zijn nu twee jaar actief onder Mifid II, maar er is nog steeds een gebrekkig inzicht in de liquiditeit in de Europese Unie’, verklaarde Esma-voorzitter Steven Maijoor.