Het Europees Parlement heeft veel tijd verloren met de discussie over een label voor ‘bruine taxonomie’. ‘Het had zich beter kunnen richten op een verplichte rapportage over de exposure naar fossiele brandstoffen of een CO2-heffing.’
Dat zegt Helena Viñes Fiestas, duurzaamheidsexpert van BNP Paribas Asset Management en lid van de Technical Expert Group Sustainable Finance (TEG) van de Europese Unie in een gesprek met Investment Officer.
Vorige week werden de Europese Commissie en het Europees Parlement het eens over de definitie van groene beleggingen. Hoewel dit nog niet het akkoord op de juridische tekst betreft, is er wel overeenstemming bereikt over de inhoud. Hiermee is volgens Viñes Fiestas een belangrijke mijlpaal bereikt.
In de afgelopen maanden is zowel in de TEG als in en rond het Europees Parlement veel gediscussieerd over wat wel en niet onder de definitie - ‘taxonomie’ genoemd - valt. De Groene fractie in het Europees Parlement pleitte, naast een groene, voor een ‘bruine’ taxonomie van beleggingsproducten die een negatieve invloed hebben op de CO2-uitstoot. Maar het is volgens duurzaamheidsexpert Viñes Fiestas goed nieuws dat dit amendement het niet heeft gered.
Naming & shaming
De discussie over de bruine taxonomie druiste volgens haar in tegen het belangrijkste doel van de TEG, zegt ze in een gesprek met Investment Officer. ‘We willen boven alles dat Europa de doelstelling van 2050 - een CO2-neutrale energievoorziening - haalt. Om dit te kunnen doen, moet het niet draaien om “naming & shaming”, maar om het creëren van de juiste stimulans voor die benodigde transitie.’
Viñes Fiestas is bovendien vanuit een praktische reden blij dat de bruine taxonomie van tafel is. Zij schat namelijk in dat het veel extra werk zou betekenen qua implementatie, accounting etc. En dat allemaal hoofdzakelijk om inzicht te krijgen in de exposure naar fossiele brandstoffen. ‘Want 93 procent van de CO2-uitstoot wordt veroorzaakt door fossiele brandstoffen. Ik snap niet waarom overheden bedrijven niet gewoon verplichten om hierover te rapporteren.’
Co2-heffing
Nog effectiever zou het volgens Viñes Fiestas zijn om een CO2-heffing op te leggen aan bedrijven. ‘Mijn vraag aan de politiek is waarom we het traject van de implementatie van bruine taxonomie moeten aangaan om bedrijven te dwingen beter na te denken over het gebruik van fossiele brandstoffen. Werkt een heffing op het verbruik dan niet veel effectiever en sneller?’
Op voorhand had Viñes Fiestas niet voorzien dat de taxonomie zoveel discussie zou opleveren. ‘Ik begrijp wel dat er behoefte is aan een uitwerking van de definitie, maar het Europees Parlement heeft niet voldoende nagedacht over de sociale consequenties. Je zegt immers letterlijk dat bepaalde bedrijfsactiviteiten slecht zijn. De vraag die dan rijst is waarom er niks tegen dergelijke bedrijfsactiviteiten wordt gedaan. En waarom zou je die verantwoordelijkheid doorschuiven naar de financiële sector?’
Mensenrechten en arbeidsomstandigheden
Het is niet de enige overweging van het parlement die Viñes Fiestas niet geheel kan volgen. ‘Ik vind het een bijzonder positief punt dat we sociale zekerheid hebben opgenomen in de definitie. Ik heb alleen nooit begrepen waarom dit überhaupt een discussiepunt was. Het werd in een eerdere ronde zelfs afgewezen. In theorie hebben namelijk alle Europese landen de Oeso-richtlijnen aangenomen, waarin ook beginselen zijn opgenomen ten aanzien van mensenrechten en arbeidsomstandigheden. Theoretisch zijn alle ondernemingen uit een deelnemend land dus gebonden aan deze regels. Wat is dan het heikele punt om hier criteria over op te nemen?’
Nu deze discussiepunten zijn beslecht, is het tijd om vooruit te kijken. Wat gaat de consument bijvoorbeeld merken van het werk van de TEG? Uiteindelijk draait het erom dat ESG-voorkeuren beter en explicieter geïntegreerd worden in beleggingsadvies, maar zover is het nog niet.
Volgens Viñes Fiestas missen er twee belangrijke punten in het concept: ‘We hebben nu gedefinieerd wat groen is, maar we hebben nog niet gedefinieerd wat we bedoelen met ESG-integratie. Wat zijn bijvoorbeeld de minimumstandaarden hiervoor? Een hele relevante vraag wanneer je een extra label wilt creëren naast het groene label.’
Fair trade keurmerk
‘Ik noem wel vaker het voorbeeld van fair trade koffie. Met dat label weet je als consument dat de koffieboeren goed behandeld en eerlijk beloond worden. Iets soortgelijks wil je voor beleggingen. Een groen label, dat aangeeft dat de belegging bijdraagt aan het milieu en het terugdringen van klimaatverandering. En een ESG-label om te laten zien dat een bedrijf goed omgaat met het milieu en sociale vraagstukken.’
Naast informeren, is het belangrijk om ook stukje verantwoordelijkheid bij de consument neer te leggen, meent Viñes Fiestas. ‘Zonder te willen generaliseren, kunnen we stellen dat veel mensen geneigd zijn om bepaalde verantwoordelijkheden bij overheden, banken of bedrijfsleven neer te leggen.’
Recent onderzoek bevestigt dit. Voor de Maatschappelijk Imago Monitor van adviesbureau ‘This Is Why ‘werden 4.600 mensen ondervraagd. Hieruit blijkt dat Nederlanders vinden dat ze zelf al doen wat ze kunnen, maar dat bedrijven hun verantwoordelijkheden ontlopen. Opvallend aan dit onderzoek was ook dat Nederlanders zich over het algemeen steeds minder verantwoordelijk voelen voor duurzaamheid. In 2011 voelde 73 procent zich hier nog in grote mate voor verantwoordelijk. Nu is dat gedaald tot 57 procent.
Mogelijk verlenging TEG
Het is nog niet duidelijk hoeveel tijd de TEG nog krijgt om deze issues uit te werken. Officieel is de groep tot juli 2019 in functie, met een mogelijkheid tot verlenging tot eind van dat jaar. ‘In het licht van de verkiezingen en de installatie van een nieuw parlement lijkt het waarschijnlijk dat er een verlenging komt’, denkt de BNPPAM-expert. ‘Ik verwacht dat de Europese Commissie hier op korte termijn meer over zegt.’
Viñes Fiestas vertelt hoe ze terugkijkt op het afgelopen jaar: ‘Toen ik in 2003 begon met de ambitie om de financiële sector meer duurzaam te maken, werd ik uitgelachen. Mijn vader waarschuwde me zelfs dat ik hier de kost niet mee ging verdienen. 15 jaar later hebben we niet alleen een complete roadmap om de Europese financiële industrie duurzamer te maken, we hebben zelfs de gemeenschappelijke ambitie gevonden om Europa de driver van de wereldwijde transitie te maken.’