Het btw-tarief op kunst aangekocht bij een Belgische galerie of antiquair daalt binnenkort naar 6 procent. Dat maakt beleggingen in kunst via een professionele handelaar een pak goedkoper. ‘Vooral voor opkomende kunstenaars is dit een opsteker’, klinkt het in de sector.
Het gunsttarief van 6 procent was al van kracht voor een rechtstreekse aankoop bij de kunstenaar en wordt straks uitgebreid naar de aankopen bij een kunsthandelaar, zo besliste de federale regering vorige maand in het Zomerakkoord. Het gaat om een fiscale bijsturing in het kader van een door Europa opgelegde harmonisatie.
Het eengemaakte tarief vervangt bij de kunsthandelaars de huidige ‘margeregeling’. Daarbij wordt het standaardtarief van de btw (21 procent) aangerekend op het verschil tussen de aan- en verkoopprijs.
‘Het was verwarrend dat de btw-voet verschillend was tussen een rechtstreekse aankoop bij een kunstenaar of via een galerie. Dat is nu rechtgezet’, zegt kunstpromotor Alexander Tuteleers.
De Brusselse galeriehouder Patrick Mestdagh beschouwt de wijziging niet als een btw-verlaging, maar als een terugkeer naar het systeem dat gold vóór de inwerkingtreding van de margeregeling in 1995.
Fiscale concurrentie
De politieke keuze voor een algemeen tarief van 6 procent – en niet voor 21 procent – is ingegeven door de fiscale concurrentie van andere EU-landen.
‘Verschillende buurlanden, zoals Frankrijk, Duitsland, Luxemburg en recent ook Italië, hebben het verlaagde btw-tarief uitgebreid voor kunstvoorwerpen verkocht via handelaars. Als België niets deed, bestond het risico dat veel van de Belgische kunsthandel naar het buitenland zou verhuizen. Een verlaagd btw-tarief van 6 procent komt het hele kunst-ecosysteem ten goede’, is de uitleg van het kabinet-Financiën.
‘België wordt op internationaal vlak fiscaal vrij aantrekkelijk voor de aankoop van kunst’, concludeert fiscaal advocaat Michel Maus, die de tarieven op een rijtje zette. Van de buurlanden gaat alleen Frankrijk (5,5 procent btw sinds 1 januari 2025) nog lager.
‘Op die manier behoudt België zijn concurrentievermogen’, zegt Mestdagh. ‘België blijft een uitzonderlijke broedplaats voor kunstenaars, galeriehouders en verzamelaars.’
Impact
Wat wordt de commerciële impact voor de kunsthandel via galerieën? ‘Ons inziens is de verlaging van de btw op kunst zeker een positief signaal, maar ook geen game changer’, zo schat Sophie Clauwaert, art advisor bij Puilaetco, in.
‘Kunst koop je niet impulsief – het is een doordachte keuze, vaak uit passie of met het oog op overdracht. Toch kan een lager btw-tarief de drempel verlagen voor jonge verzamelaars of nieuwe kopers. Voor galerieën betekent het wat meer ademruimte in een markt met krappe marges. En op internationaal vlak helpt het België zich sterker te profileren als kunstvriendelijk land, zowel cultureel als fiscaal.’
Tuteleers organiseert dit weekend (22 tot 24 augustus) de beurs ArtistMeeting in het casino van Knokke. ‘Een honderdtal kunstenaars stellen zich voor, vaak om de stap te maken van hun atelier naar een galerie. Voor deze groep was die stap van 6 naar 21 procent btw op hun kunstwerken groot, aangezien ze dan logischerwijze ook al een commissie afstaan aan de galerie die hun promoot. We verwachten dat de btw-verlaging vooral aan deze categorie van opkomende kunstenaars meer kansen zal bieden.’
De btw-verlaging heeft volgens hem minder impact op de hogere marktsegmenten, omdat de belangstelling voor topstukken sowieso groot is en gevestigde kunstenaars rechtstreeks hun werken verkopen, zonder tussenkomst van galeriehouders.
Uitstelgedrag
Het verlaagde btw-tarief is wel nog niet van kracht omdat de wetteksten nog juridisch afgetoetst worden. De invoering wordt pas rond de jaarwisseling verwacht. Handelaars vermoeden dat sommige kunstkopers gaan afwachten tot ze van de nieuwe regeling kunnen genieten. Tuteleers: ‘Zoals bij alle overheidsbeslissingen is het in ieders belang dat het invoeren van de maatregelen zo snel mogelijk komt na de communicatie erover.’