De Autoriteit Financiële Markten (AFM) heeft de bekende belegger Cees Smit en zijn fondshuis Today’s Tomorrow beboet. De toezichthouder neemt het Today’s kwalijk dat het zijn vergunning ‘volledig uit handen’ heeft gegeven aan een andere beheerder. Deze partij stak vervolgens miljoenen euro’s in teakhout en andere beleggingen, die grotendeels waardeloos bleken te zijn.
Today’s heeft een boete gekregen van 30.000 euro. Smit moet de AFM 125.000 euro betalen, blijkt uit een vorige week gepubliceerd vonnis van de rechtbank Rotterdam. Het vonnis is geanonimiseerd, maar uit alle genoemde details blijkt het te gaan om Today’s en Smit, die daar tevergeefs hun boetes aanvochten.
Vertrek geëist
Uit het vonnis blijkt ook dat de AFM wil dat Smit vertrekt als ‘dagelijks beleidsbepaler’ van het fondshuis, omdat hij daarvoor niet geschikt is. De rechtszaak waarin de bekende belegger deze straf aanvocht heeft hij afgelopen zomer verloren. Het hoger beroep in deze zaak loopt nog.
Smit wil niet reageren. Hij zegt dat hij niet op de hoogte is van een vonnis. ‘Ik weet niet eens of ik het zelf ben.’ Smits advocaat wil ook niet reageren.
Vergunning uitgeleend
De AFM heeft Today’s beboet ‘wegens het niet voeren van een adequaat beleid dat een integere uitvoering van haar bedrijf waarborgde’ tussen januari en augustus 2014. Twee jaar eerder had het bedrijf zijn vergunning uitgeleend aan Global Fund House (GFH), een partij uit Hilversum die hiermee een beleggingsfonds heeft opgezet. Dit GFH Paraplufonds was binnen enkele jaren zo’n 120 miljoen euro groot.
De vijf mannen achter GFH hadden de vergunning nodig, omdat de Luxemburgse toezichthouder het bedrijf in september 2012 heeft verboden nieuwe fondsen in het dwergstaatje op te richten.
Uit het vonnis blijkt dat Today’s zo weinig te zeggen had over het Paraplufonds, dat hij fungeerde ‘als stroman’. GFH trok in werkelijkheid aan de touwtjes. Onder de vergunning van Today’s zijn ‘stelselmatig wetsovertredingen’ begaan, die het fondshuis niet is tegengegaan.
Belangenverstrengeling
De rechtbank concludeert dat er sprake was van belangenverstrengeling, waardoor de Wet op het financieel toezicht (Wft) is overtreden. Twee aandeelhouders van GFH konden namens het fonds overeenkomsten sluiten ‘met entiteiten waarin zij een persoonlijk dan wel financieel belang hadden’. Het GFH Paraplufonds werd bijvoorbeeld aan de man gebracht door Visie Verzekeringen, een onderdeel van de GFH-groep. Verder belegde het fonds in een teakfonds waarbij de zakenpartners achter GFH betrokken zijn.
Ook is de rechtbank het met de AFM eens dat Today’s zijn beloningsbeleid niet op orde had. Daarnaast heeft een dochterbedrijf van het fondshuis advies gegeven aan klanten zonder dat de toezichthouder daar toestemming voor heeft gegeven, en daarbij onvoldoende informatie over deze beleggers ingewonnen om te beoordelen of het GFH Paraplufonds geschikt was voor hen.
Today’s verdedigde zich onder andere door te stellen dat het niet zelf de overtredingen heeft begaan, maar dat dit door GFH gebeurde. Dat veegde de rechtbank van tafel. Door een deal te sluiten waarin het fondshuis alle controle weggaf aan GFH heeft het ‘bewust het risico genomen dat onder haar verantwoordelijkheid overtredingen zouden plaatsvinden’. Today’s is verantwoordelijk voor wat er onder zijn vergunning gebeurt.
‘Geen maatregelen genomen’
De fouten bij Today’s zijn volgens de rechtbank ook Cees Smit, directeur en grootaandeelhouder van het bedrijf, persoonlijk aan te rekenen. Hij heeft ‘welbewust’ en in strijd met zijn wettelijke plicht ‘het beheer en het beloningsbeleid volledig uit handen gegeven’ aan GFH. ‘Met zijn passieve houding heeft hij de verboden gedragingen bevorderd’, schrijven de rechters.
Smit was volgens de rechtbank nauw betrokken bij het sluiten van de deal met GFH. Hij wist ook dat bij GFH en Today’s de ‘noodzakelijke procedures en maatregelen voor de bedrijfsvoering’ ontbraken. In 2013 is Smit daarvoor door de AFM op de vingers getikt. Maar na dit waarschuwingsgesprek heeft hij ‘geen effectieve maatregelen genomen om de overtredingen te beëindigen’.
Twijfels over beleggingen
Smit en Today’s verweerden zich tevergeefs door te betogen dat de AFM hen geen boetes had mogen opleggen, omdat zij al op andere manieren zijn gestraft. Zo heeft de toezichthouder in december 2016 het GFH Paraplufonds op slot gegooid, omdat hij twijfels had bij de werkelijke waarde van 30 miljoen euro aan illiquide beleggingen.
Vervolgens heeft de AFM een curator aangesteld bij het fonds. Na meer dan twee jaar onderzoek is zijn inschatting dat deze moeilijk verhandelbare beleggingen vrijwel niets waard zijn. Met het liquide deel van het GFH Paraplufonds, waarin gemakkelijk te verhandelen obligaties en aandelen zitten, is niets mis.
Today’s heeft in november vorig jaar zijn vergunning om fondsen te beheren ingeleverd bij de AFM. Het bedrijf richt zich alleen nog op vermogensbeheer.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 20 maart 2019