De drie topmensen van de farmabedrijven die met succes een mRNA-vaccin op de markt hebben gebracht om de corona-pandemie te bestrijden, werden daarvoor in 2020-2021 samen beloond voor in totaal meer dan 107 miljoen dollar. Het gaat om Albert Bourla, Ugur Sahin en Stéphane Bancel. Zij geven leiding aan respectievelijk Pfizer, BioNTech en Moderna.
Hun persoonlijk gegroeide rijkdom is deels een gevolg van hun aandelenopties die door de koersexplosie sterk in waarde gestegen zijn en is daarnaast te danken aan behaalde persoonlijke doelstellingen. Zo steeg dankzij het mRNA-vaccin de omzet van Pfizer/BioNTech in 2021 met maar liefst 37,5 miljard dollar en bracht het Moderna 17 miljard extra in het laatje.
Als gevolg hiervan steeg het beloningspakket van Pfizer-topman Bourla in de periode 2020-2021 tot meer dan 45 miljoen dollar, tegen 27,7 miljoen dollar in de periode 2019-2020. Daarmee komen de salarissen voor de top van de farmasector in de buurt van wat de top dogs in de Amerikaanse bankensector krijgen betaald, schreef de FT eerder deze week.
Het mRNA-vaccin is nieuw ontwikkeld en tijdens de pandemie voor het eerst op de markt gebracht . Het vaccin bevat een kopie van messenger-RNA om een immuunrespons op te wekken. Het vaccin brengt moleculen van synthetisch RNA naar immuniteitscellen. De ‘aanhangers’ van deze methode stellen dat het mRNA-vaccin het leven van miljoenen mensen in de wereld tijdens de pandemie heeft gered.
Critici presenteren ander beeld: Pfizergate
De critici presenteren daarentegen een ander beeld. Zij stellen dat de lange termijngevolgen van het vaccin volslagen onbekend zijn. Bovendien wijzen zij erop dat kinderen gevaar lopen als zij worden ingeënt met het Covid-19 vaccin van Pfizer/BioNTech. Zo wordt met verwijzing naar wetenschappelijk onderzoek erop gewezen dat er een verhoogd risico is op hartspierontsteking en ontsteking van het hartzakje. Ook zouden volgens wetenschappers risico’s bestaan op hersenaandoeningen en andere bijwerkingen.
In Nederland is om die reden door Open Legal Advocaten, namens (de ouders van) een aantal ingeënte kinderen een gerechtelijke procedure gestart tegen de Nederlandse overheid en tegen voormalig minister De Jonge van het ministerie van WVS. Advocaat Niels Franken van Open Legal Advocaten, die ter voorbereiding op zijn aangespannen procedure een uitgebreid onderzoek heeft gedaan, spreekt van “Pfizergate” en stelt dat er zowel gezondheidsfraude als klinische fraude is gepleegd.
Zo wijst hij erop dat na de inenting met het Pfizer-vaccin een spike-eiwit wordt aangemaakt dat zich een weg baant door het lichaam en informatie aan cellen doorgeeft. Maar dat kan bloedstollingen en -klonteringen veroorzaken. In voorkomende gevallen heeft het tot hart- en hersenaandoeningen bij kinderen en jonge adolescenten geleid. Ook is er een handvol individuele gevallen bekend van actieve (en/of top-) sporters die na vaccinatie zijn overleden.
Advocaat Franken stelt zich op het standpunt dat Pfizer het mRNA-vaccin onvoldoende, of zelfs niet, heeft getest op talrijke doelgroepen, dat het klinisch onderzoek nog loopt en dat de Europese waakhond EMA het vaccin versneld (en voorwaardelijk) heeft goedgekeurd. Maar aangezien er een werkzame medicatie was voor de (vroeg-)behandeling van Covid-19, had een versnelde markttoelating niet mogen plaatsvinden, oordeelt Open Legal Advocaten.
Aanbieders bedongen immuniteit
Het is de vraag of de gerechtelijke procedure van Open Legal Advocaten tegen de Nederlandse overheid kans van slagen maakt. In ieder geval hebben de aanbieders van het mRNA-vaccin, zoals Pfizer, bij de lancering met succes immuniteit bedongen. Zij hebben het vaccin in grofweg een jaar op de markt gebracht. Als er sprake blijkt te zijn van lange(re) termijn risico’s, dan zijn eventuele schadeclaims voor rekening van overheden.
Beleggers zijn de afgelopen jaren dan ook massaal in de bovengenoemde beursfondsen van het mRNA-vaccin gestapt. Zo is het aandeel Pfizer sinds de corona-uitbraak van 2020 verdubbeld tot meer dan 52 dollar. Vanwege de bedongen immuniteit vrezen beleggers geen class actions voor partijen als Pfizer, dat in het verleden overigens wel gedwongen werd tot miljardenschikkingen met de Amerikaanse autoriteiten en met slachtoffers.
‘Een totale immuniteit komt zeer zelden voor’, verklaarde Rogge Dunn, een arbeidsrechtadvocaat vorig jaar tegenover CNBC. ‘Farmabedrijven wordt onder de Amerikaanse wet niet veel bescherming tegen aansprakelijkheid geboden.’
Hij voegde eraan toe dat een claim jegens de Amerikaanse Food and Drug Administration (FDA), die goedkeuring voor het vaccin heeft afgegeven, in een noodsituatie als de corona-pandemie ook weinig kans maakt. In februari 2021 heeft de Amerikaanse minister van Gezondheid daarvoor de Public Readiness and Emergency Preparedness Act (Prep) van stal gehaald. Dat biedt partijen als Pfizer in ieder geval tot 2024 bescherming, tenzij er sprake is van “willful misconduct”.
Wat er in de overeenkomst tussen Pfizer en overheden staat is niet of nauwelijks bekend. Partijen hebben zich contractueel tot geheimhouding verplicht, wat inhoudt dat zelfs de leden van de Tweede Kamer er geen inhoudelijke kennis van hebben. Pfizer schermt de inhoud en/of procedé van het vaccin hermetisch af. Dat bleek toen het bedrijf het vaccin in India op de markt wilde brengen en de autoriteiten inzage eisten in de samenstelling van het vaccin; het Amerikaanse farmaconcern trok zijn aanvraag toen onmiddellijk in.
Risico’s voor levensverzekeraars
Aansprakelijheidsrisico’s zijn er vooralsnog dus niet voor de betrokken farmabedrijven. Maar operationele risico’s zijn er wel voor levensverzekeraars, zo stelde S&P Global Ratings eerder. Aanleiding: hogere sterftecijfers, wat mede in verband werd gebracht met corona.
Zo meldde het Nederlandse verzekeringsconcern Aegon het afgelopen najaar dat het operationeel resultaat over het derde kwartaal van 2021 was gedaald met 16 procent. Dat kwam mede door het feit dat relatief veel nabestaanden overlijdensverzekeringen opeisten van gestorven familieleden of partners. Aegon stelde dat als gevolg van ‘unfavourable mortality claims’ in Amerika voor 111 miljoen dollar aan verzekeringen is opgeëist, tegen 31 miljoen een jaar eerder.
Swiss RE meldde dat in de eerste negen maanden van 2021 zelfs voor 1,2 miljard dollar door nabestaanden van (in verband met corona) overleden klanten was opgeëist. Het zijn vooral mensen van 65 jaar en ouder die (aan Covid) zijn overleden, namelijk 40 procent, zo stelde de Amerikaanse levensverzekeraar MetLife.
In de Verenigde Staten betalen Amerikanen jaarlijks meer dan 625 miljard dollar aan premies voor hun levensverzekering - het maakt een integraal onderdeel uit van hun financiële plan voor de langere termijn. De drie grootste marktpartijen zijn New York Life, Northwestern, MetLife. Aegon US Holding Group staat op plek 8 met een marktaandeel van 2,8 procent, blijkens een opgave van de National Association of Insurance Commissioners (NAIC).
Aantal overlijdens na vaccinatie ‘zeldzaam’
Amerikaanse overheidsinstellingen als de Centers for Disease Control and Prevention (CDC) wijzen erop dat het aantal meldingen van overlijden na een corona-vaccinatie zeldzaam is. Van de meer dan 559 miljoen doses die tot 28 maart 2022 in de VS zijn toegediend, is er sprake van 0,0024 procent onbevestigde meldingen van overlijden na vaccinatie, zo stellen CDC en de Food and Drug Administration (FDA) in hun gezamenlijke Vaccine Adverse Event Reporting System (Vaers). In absolute zin gaat het echter wel om 13.637 sterfgevallen.
CDC stelde afgelopen vrijdag in een persbericht dat het risico van myocarditis (een ontstoken hartspier) bij het coronavirus groter is dan als men gevaccineerd is met het Pfizer of Moderna-vaccin. Eerder werd de mRNA-vaccins van Pfizer / BioNTech en Moderna nog met die ontstoken hartspier in verbinding gebracht. De grootste risicogroep zijn kinderen van 5 jaar en ouder; vooral na de tweede dosis nemen de risico’s voor jongens tussen de 12 en 17 jaar toe: het gaat om ongeveer 50 gevallen per 100.000 na het eerste vaccin en 22 per 100.000 na een tweede vaccin. Uit Canadees onderzoek bleek eerder dat het risico op myocarditis groter is als er slechts 30 dagen zit tussen de eerste en tweede dosis. Daarbij is vastgesteld dat de twee dosis van Moderna risicovoller is dan die van Pfizer.
De Food & Drug Administration kwam woensdag in vergadering bijeen en overlegde of er gekeken zou moeten worden naar de compositie van de huidige corona-vaccins, in het licht van de immuniteit, met het doel om de bescherming te verhogen. Woensdag ging het aandeel Moderna op dat nieuws 4,5 procent onderuit, terwijl het aandeel van Pfizer bijna 3,5 procent.
De effectiviteit van het mRNA-vaccin van Pfizer/BioNTech en Moderna daalt bij de tweede dosis aanzienlijk ten opzichte van de eerste. De Amerikaanse autoriteiten adviseren daarom een derde en in het geval van 50-plussers zelfs een vierde dosis. Wat de langere termijngevolgen voor het immuunsysteem zijn als meerdere shots worden genomen is niet bekend.
Parsonage-Turner syndroom
Het Franse nationale agentschap voor de veiligheid van geneesmiddelen en gezondheidsproducten (ANSM) heeft afgelopen dagen een rapport uitgebracht over weer andere, nog niet-gemelde bijwerkingen na een vaccinatie tegen Covid-19 met het Pfizer/BioNTech-vaccin. Daar komt uit naar voren dat er een risico bestaat voor het Parsonage-Turner syndroom, ook wel bekend als Neuralgische amyotrofie (NA). Dit is een ontsteking van de plexus brachialis, een groep zenuwen tussen de schouder en het sleutelbeen. Deze ontsteking voltrekt zich in drie fasen: eerst leidt het tot hevige pijn in de schouder, vervolgens is er sprake van een afname van de spierkracht en ten slotte een verlies van spiermassa. Het is een aandoening die vooral mannen treft in de leeftijd rond de 40 jaar.