Na jaren van voorspoed hebben obligatiebeleggers het tegenwoordig niet makkelijk. Ze zien zich geconfronteerd met lage rendementen op staatsobligaties en de dreiging van een rentestijging.
Voorts zijn de politieke onzekerheden toegenomen. Zo gingen de Braziliaanse valuta en obligatiemarkt afgelopen zomer zwaar onderuit na de sociale onrust in het land. En ook de politieke impasse rond het schuldenplafond in de VS en de taferelen rond de Italiaanse verkiezingen trokken hun sporen in de obligatiemarkten.
Volgens Arnold Gast, hoofd Credits van Delta Lloyd Asset Management, is de invloed van de politiek op de rentetarieven, risico-opslagen en valuta’s sterk toegenomen. Uit onderzoek blijkt dat een derde van de credit spread voor landen wordt veroorzaakt door het politieke risico.
Uitdaging
Dat brengt voor obligatiebeleggers een enorme uitdaging met zich mee, want bij het beleggen in vastrentende waarden draait het volgens Gast hoofdzakelijk om het actief beheersen van deze marktrisico’s.
Liquiditeit-, concentratie- en ook faillissementsrisico’s wegen wat hem betreft minder zwaar, zeker in het investment grade-segment. De obligatiespecialist denkt niet dat de politieke onzekerheden snel afnemen.
‘Als je het geld moet verdelen in een democratisch proces en dat lukt niet, dan druk je gewoon geld bij. Dat hebben we tientallen jaren gedaan en dat ging allemaal goed totdat we het schuldenplafond bereikten. Heel concreet in de VS, maar ook in Duitsland zien we dat nu ook terug in de grondwet. Nu is het tijd om de lasten te verdelen en niet de lusten’, zegt Gast.
‘De noodzaak tot schuldafbouw leidt tot verlamming aan beide kanten van de oceaan, want kiezers accepteren geen moeilijke maatregelen.’ Om in deze politieke omgeving toch alpha te kunnen genereren is het volgens hem noodzakelijk om flexibel te blijven en goed te spreiden over verschillende instrumenten en landen.
‘Het is verstandig om niet te blijven zitten in situaties waarin je erg afhankelijk bent van de politiek. Bovendien moeten we ook meer oog hebben voor sentimentsfactoren, hoewel faillissementsrisico’s en andere fundamentele factoren altijd leidend zijn’, aldus Gast.
Politiek
‘De invloed van de politiek is zo groot dat je goed moet kijken naar wat centrale bankiers en andere beleggers doen. Er is dan ook nog nooit zoveel aandacht geweest
voor de in- en uitstroom bij beleggingsfondsen, want die bepalen waar de spreads en rentetarieven heen gaan’.
Ewout van Schaick, hoofd Multi AssetStrategies ING Investment Management, ziet dat die geldstromen in de vastrentende markt nog steeds richting segmenten gaan waar veiligheid en ook nog een beetje rendement te vinden zijn.
‘De politieke onzekerheid en lage rendementen op staatsobligaties maken vastrentende alternatieven aantrekkelijker’, aldus Van Schaick.
Deze ‘search for yield’ blijft ook in stand vanwege de aanhoudende risicoaversie van beleggers, waardoor zeker in Europa de al langer verwachte grote draai van obligaties naar aandelen voorlopig nog op zich laat wachten.
‘Beleggers zijn niet bereid om grote verliezen te lijden en dat zal niet snel veranderen. Mensen hebben de kredietcrisis nog vers in het geheugen’, stelt Van Schaick.
Ze zullen volgens hem echter wel anders moeten gaan beleggen, want in traditionele defensieve beleggingsportefeuilles zit veel staatspapier en dat levert te weinig op. Naast het feit dat beleggers een kortere beleggingshorizon hanteren en flexibel willen inspelen op de huidige politieke en economische onzekerheden, ziet hij ook een trend dat ze hun portefeuille anders inrichten.
Vooral institutionele beleggers gaan in de kern van hun portefeuille op zoek naar rendement en vullen die in met een spreadproducten en hoogdividendaandelen.
Vanuit deze kern kunnen ze risico toevoegen door aandelen te kopen, of juist risico afbouwen door meer in veilige staatsobligaties te beleggen. Daar valt wat voor te zeggen, zegt
Van Schaick.
Inkomsten nodig
Veel beleggers hebben immers inkomsten uit hun portefeuille nodig, of het nu pensioenfondsen, verzekeraars of renteniers zijn. ‘Dat inkomen vind je nog steeds bij spreadproducten; alles binnen vastrentende markten wat een kredietrisico met zich meedraagt en een spread heeft boven veilige staatsobligaties’.
Niet voor niets hebben bedrijfsobligaties, high yieldleningen en opkomend schuldpapier het in de afgelopen jaren bijzonder goed gedaan. Maar ook vastgoed en hoogdividendaandelen zijn als alternatieve vastrentende waarden in trek.
Ondanks de sterke prestaties in de voorbije jaren blijven spreadproducten volgens Van Schaick interessant.
‘Ik zie nog steeds een toenemende behoefte van beleggers aan hoger renderende vastrentende waarden en denk dan ook dat de rendementen goed zullen blijven, met een verdere daling van de risico-opslagen’.
Zo wijst hij bijvoorbeeld op het feit dat de opkomende landen een lagere schuldgraad en hogere groeiverwachtingen hebben dan ontwikkelde markten en nog steeds een aantrekkelijk rendement bieden.
Bedrijfsobligaties herbergen weinig risico vanwege het lage percentage wanbetalingen en bieden volgens hem eveneens een goed rendement.
‘Het is weliswaar niet goedkoop als je kijkt naar het verleden, maar de meeste vastrentende waarden met een kredietrisico bieden nog een heel aantrekkelijk rendement ten opzichte van de alternatieven: staatsleningen en cash’, zegt Van Schaick. Hij ziet dan ook geen bubbel in bedrijfsobligaties.
Bubbels
‘Bubbels ontstaan vooral wanneer de waardering van een assetcategorie ten opzichte van andere segmenten heel erg uit de pas gaat lopen. Dat is hier niet het geval’.
Kommer van Trigt, hoofd Fixed Income Team bij Robeco, noemt politiek risico iets waar je als belegger altijd rekening mee moet houden. Een zelfontwikkelde
‘Country’s Sustainability Ranking’ helpt om de aantrekkelijkheid van landen in te kunnen schatten en beleggingskeuzes te maken.
Overheden hebben hoge schulden en beleggers willen er uiteraard zeker van zijn dat ze hun kapitaal terugkrijgen. Om met de hogere politieke risico’s om te gaan, is het volgens Van Trigt zaak dat beleggers veel keuzevrijheid hebben en een breed beleggingsuniversum op na houden.
‘Het wordt veel belangrijker om je eigen keuze te kunnen maken en je niet al te veel gelegen te laten liggen aan indices’. Daarbij biedt de aanhoudend grote diversiteit in rendementen van de verschillende segmenten in de vastrentende markten actieve beleggers veel kansen.
Een contraire aanpak loont. Zo is hij binnen een paar dagen na de verkiezingen in Italië van begin dit jaar in Italiaans staatspapier gestapt. Dit terwijl de verkiezingsuitslag niet bepaald gunstig was. ‘Je zag na deze verkiezingen dat ook de markt een voorschot nam op een daling van de politieke onzekerheid in Italië’, aldus Van Trigt.
Politiek risico is niet alleen van belang voor staatsleningen, maar ook voor andere asset categorieën. ‘Wat ons erg opvalt in de Europese obligatiemarkt, is dat in de periferie van de eurozone bedrijfsleningen erg duur zijn ten opzichte van staatspapier.
Dat heeft te maken met het politieke risico in deze landen. Maar als je kijkt naar de extra renteopslag van bedrijven in Spanje en Italië tegenover hun eigen staatsobligatiecurve, dan is die in veel gevallen nihil of zelfs negatief.
Daarom zijn wij positief over staatsleningen in de periferie, maar mijden we juist de bedrijfsleningen’, zegt Van Trigt.