De nog altijd hoge waarderingen op de aandelenmarkt hangt nog altijd als een zwaard van Damocles boven de markt. Maar er nog tal van andere signalen die onheil voorspellen.
De Brexit, Noord-Koreaanse raketten die over Japan vlogen, een crash op de markt voor cryptovaluta. Tot voor kort leken beleggers onverstoorbaar. De beurzen gingen maar een kant op, en dat was omhoog. En hard ook.
De wijze raad van beleggingsgoeroe Warren Buffett om voorzichtig te zijn als iedereen hebzuchtig is, werd door menigeen in de wind geslagen. In plaats daarvan namen de zogeheten ‘animal spirits’ bezit van mensen.
‘Dat overmatige enthousiasme onder beleggers, zeker in de VS waar de beurzen begin dit jaar historische hoogtepunten bereikten, was voor ons een serieuze “red flag”. We hebben toen serieus overwogen om onze aandelenexposure te verlagen’, zegt hoofdstrateeg George Raven van InsingerGilissen.
‘Maar we hebben dat uiteindelijk niet gedaan omdat het precies timen van de correctie vrijwel onmogelijk is en we bovendien een bullmarktcorrectie voorzagen, waarbij na een beperkte daling de opgaande lijn weer hervat zou worden.’
De koersdip van 10 procent die kort daarop volgde, greep de private bank aan om zijn aandelenexposure (binnen een gemengde portefeuille) met zo’n 2 procentpunt te vergroten tot bijna de maximale weging van 60 procent. Volgens Raven is het eind van de bullmarkt dan ook ‘absoluut nog niet in zicht’.
Ook multi-asset portfoliomanager Maya Bhandari van Columbia Threadneedle blijft afgaande op de economische groei-indicatoren en winstprognoses positief. Dit ondanks de toegenomen volatiliteit in de markt, de opgelopen rentes en dreigende handelsvete die de markt al enige tijd in haar greep houdt.
Negeert de markt, die de neiging heeft zich te focussen op twee, hooguit drie grote gevarenekens, daarmee andere ontwikkelingen die wijzen op een naderend einde van de cyclus?
Neem de sterke stijging van de huizenprijzen. Volgens UBS bevinden deze zich in vrijwel alle grote Europese steden, waaronder Amsterdam, in bubbelterritorium. Of het grote aantal beursgangen waarbij geen nieuw kapitaal wordt opgehaald en beleggers geen stemrecht krijgen. Of het toenemend aantal bedrijfskredieten dat tegen steeds soepelere voorwaarden verstrekt wordt. Voorbeelden te over.
Of om met de woorden van topman Amin Rajan van onderzoeksbureau Create-Research in de Financial Times te spreken: ‘De risico’s in de markt stapelen zich op als een bruidstaart.’
Als dat waar is, welke signalen kunnen de aandelenmarkt dan werkelijk laten capituleren en staan die seinen op rood?
‘Inverse rentecurve is regelrechte killer’
De meest typische ‘red flag’ is volgens de InsingerGillissen-strateeg een inverse rentecurve, een regelrechte ‘killer’ voor de aandelenmarkten. ‘Een inverse curve is een voorbode voor een economische afkoeling en mogelijk een recessie. Maar hoewel er nu sprake is van een vervlakking van de curve, verwacht ik niet dat deze op de korte termijn zal omslaan.’
Een korte rente in de VS die door de 6% schiet stond in het verleden ook garant voor een spoedig einde van de bullmarkt. Het kritieke niveau zal in de huidige cyclus die gekenmerkt wordt door nog immer ruim monetair beleid en structureel lagere inflatie echter ‘substantieel’ lager liggen.
Raven: ‘Bij welk renteniveau precies is moeilijk te zeggen, daarvoor zullen meer tekenen van stress in de markt zichtbaar moeten worden. Daar is nu echter nog weinig van te zien.’
Een ander typisch waarschuwingssignaal dat momenteel opdoemt, is het oplopen van het renteverschil tussen libor en de overnight index swap, van 15 naar 60 basispunten. Raven: ‘Dat doet sterk denken aan de subprime-crisis in augustus 2007. Destijds was dit voor ons een dermate belangrijke red flag, dat we de aandelenexposure terug brachten naar het minimum.’
Ditmaal is het voor de strateeg vooralsnog een ‘orange flag’, omdat de stijging van de spread veel beperkter is en hoogstwaarschijnlijk wordt veroorzaakt door nieuwe Amerikaanse belastingwetgeving. ‘Ik zie het ook niet als een teken dat mensen weer huiverig zijn voor de stabiliteit van banken, zoals in 2007 het geval was.’ Dus alles overziend gelooft Raven nog steeds dat 2018 een goed beursjaar wordt.
De vier ruiters van de apocalyps
Ook Bhandari noemt het oplopen van de rentespread ‘technisch’ van aard. Zij focust zich momenteel hoofdzakelijk op vier risico’s die zij, verwijzend naar de Bijbel, de vier ruiters van de apocalyps noemt. Dit zijn hoge waarderingen, het verkrappende monetaire beleid, geopolitieke risico’ en, tot slot, stijgende lonen.
‘Neem de werkloosheid, die op het laagste niveau in dertig jaar is in de VS, het Verenigd Koninkrijk en Duitsland, en ook bijna in Japan. Zonder een versnelling van de productiviteitsgroei of inflatie, zal loongroei direct interen op de winstmarge van bedrijven.
Gelet op de historische relatie tussen werkloosheid en loongroei, zou dit volgens haar nu al ‘red flag’ moeten zijn. ‘Maar loongroei schittert nog door afwezigheid. Dit zal naar onze mening echter niet lang meer duren.’
Ook de andere ‘ruiters’ vormen volgens haar nog niet de bedreiging dat ze de markt kunnen laten ontsporen. ‘Zo staan we aan de vooravond van een gesynchroniseerde, monetaire verkrappingscyclus, in de vorm van kwantitatieve verkrapping en hogere rentes. Het hele punt van krapper monetair beleid is om het lenen van geld duurder te maken. Ze zullen daarmee doorgaan tot hun doel bereikt is. Daar zijn ze nu nog ver van verwijderd. Maar ook zonder de rugwind van ruim monetair beleid kunnen aandelen nog geruime tijd prima presteren, is uit eerdere verkrappingscycli gebleken’, aldus Bhandari.
‘Wij zien dus wel degelijk belangrijke risico’s voor de aandelenmarkt, maar zitten vooralsnog in lijn met de consensus overwogen in aandelen.’