De teloorgang van de Belgische aandelenfondsen?

Aandelenfondsen die beleggen in Belgische aandelen hebben hun belegde vermogen de afgelopen jaren fors zien teruglopen. Sluitingen van compartimenten en opslorpingen zijn vaak voorgekomen. Veel fondsen waren te klein geworden en leden onder de interesse in sector- en thematische fondsen.

Een van de laatste voorbeelden van Belgische aandelenfondsen die werden gesloten, was het Rivertree Equity Belgium compartiment dat werd verdeeld door Puilaetco. Het fonds was te klein geworden om efficiënt te kunnen beheren, stelde de beheerder van Puilaetco. Ook andere compartimenten van DPAM, BNP Paribas en Argenta werden in de loop der jaren geliquideerd of gefuseerd met andere compartimenten. Dat laat zich gevoelen in de activa onder beheer die in deze Belgische aandelenfondsen zijn belegd. Ook het fonds van NN IP heeft zijn beleggingspolitiek aangepast.

In 2006 was er volgens cijfers van Beama nog meer dan 3,2 miljard euro belegd in aandelenfondsen die beleggen in Belgische aandelen. Tien jaar later, in 2016, was dat al geslonken tot 1,16 miljard euro. En per het vierde kwartaal van 2021 was het bedrag gekrompen tot een beperkte 802 miljoen euro. Dat toont duidelijk aan dat het volume in deze fondsen de afgelopen vijftien jaar is gedecimeerd. Voor alle duidelijkheid: dit zijn aandelenfondsen die enkel beleggen in Belgische aandelen. Het is verder niet uitgesloten dat aandelenfondsen met als regionale focus “Eurozone”, “Europa” en “Wereldwijd” ook een deel van hun vermogen kunnen beleggen in Belgische aandelen maar daarop heeft Beama naar eigen zeggen geen zicht.

Morningstar 

Ook uit de cijfers van Morningstar blijkt dat het aantal compartimenten dat momenteel belegt in Belgische aandelen op dit moment slechts acht bedraagt. Dat zijn compartimenten die zuiver in Belgische aandelen beleggen. Researchanalist Ronald Van Genderen verklaart dat ‘de belangrijkste reden de afnemende fondsvermogen zijn. Je ziet dat veel van de nog bestaande fondsen een AUM van minder dan 100 miljoen euro hebben en dat wordt vaak toch wel gezien als de kritische minimum bestaansgrens.’

‘En dat afnemende vermogen kun je dan waarschijnlijk wel weer herleiden naar de tanende interesse van beleggers in specifieke landenfondsen. Voor Nederlandse aandelenfondsen zie je dat ook, al zette de trend zich daar sinds 2010 al in en hebben we nog maar een handjevol fondsen over.’ Volgens Van Genderen kan het ook zien bij de fondsen die zijn gefuseerd met een ander fonds, het zijn regelmatig Europese aandelenfondsen waarin de Belgische aandelenfondsen in opgaan.

Thematisch 

Belgische aandelenfondsen hebben te lijden onder de concurrentie van sector- en thematische fondsen. Zowat alle fondsselectors met wie Investment Officer regelmatig in contact komt, stellen dat cliënten en distributeurs sterk inzetten op thematische fondsen, vaak met een duurzaamheidsinsteek. 

Belgische aandelen zijn als percentage van de MSCI World verwaarloosbaar; minder dan 1 procent. In de wereldwijde allocatie stellen ze dus niets voor. Passieve beleggers gaan voor een bèta-exposure eerder kiezen voor MSCI World trackers. 

Toch blijven enkele beheerders rotsvast geloven in de Belgische aandelenbeurs. Zo lanceerde Econopolis in 2018 het Belgian Champions fonds, en startte Value Square in 2016 het Value Square Fund Equity Belgium op. Beheerders Danny Van Quaethem en Bernard Thant lieten zich al verschillende keren positief uit over de troeven van Belgische aandelen, met name hun focus op de lange termijn, het familiale aandeelhouderschap van bedrijven als Lotus Bakeries en Miko, en de technologie van Solvay en UCB. 

Actieve beheerders kunnen zich uitleven op de Brusselse beurs, want veel bedrijven, vooral de small- en midcaps, worden amper nog opgevolgd door sell-side analisten. Dat biedt kansen voor fijnproevers die op lange termijn willen beleggen. Zo werden de afgelopen jaren ‘vergeten’ aandelen zoals Floridienne en Campine herontdekt, vaak met enorme meerwaarden tot gevolg. De fondsen met een lang trackrecord van meer dan tien jaar slagen er ook vaak in om de BEL20 index te kloppen gecorrigeerd voor het risico. 

De trend lijkt echter te wijzen op een verdere afname van het beheerde vermogen. Dat komt door het beperkte aantal beursintroducties op de Belgische beurs en het groot aantal (familiale) bedrijven dat van de beurs wordt gehaald.