De toolbox van het Luxemburgse alternatieve beleggingsfonds

In 2013 lanceerde Luxemburg de omzetting van de EU-richtlijn inzake beheerders van alternatieve beleggingsinstellingen (AIFMD) in zijn nationale wetgeving. Het resulteert uiteindelijk, samen met de omzetting van andere Europese landen van de AIFMD, in de eerste wereldwijd gereguleerde omgeving voor alternatieve beleggingsfondsen (abi’s).

Sindsdien bereikte het Groothertogdom de top van de competitie van fondshubs en verzekerde het zich van de positie van het op een na grootste fondscentrum ter wereld, direct na de Verenigde Staten, door zijn wetgeving voortdurend aan te passen aan de behoeften van de markt. 

De Luxemburgse abi-toolbox maakt de combinatie mogelijk van kenmerken uit verschillende rechtsgebieden, met name met betrekking tot de commanditaire vennootschapsregeling. Op deze wijze kan worden voorzien in zowel publiekrechtelijke als civielrechtelijke rechtsgebieden. Zo biedt deze toolbox een uitgebreide oplossing voor een breed scala aan klanten, waardoor de aantrekkelijkheid en het concurrentievermogen van Luxemburg als financiële centrum wordt verbeterd. Het is ook een belangrijk aandachtspunt voor Belgische en Nederlandse beleggers, die respectievelijk de 7e en 10e grootste fondspartijen in Luxemburg vertegenwoordigen.

De AIF-gereedschapskist van het Groothertogdom omvat de volgende mogelijkheden:

1. Niet-gereglementeerde beleggingsfondsen vallen meestal onder de Luxemburgse wet van 10 augustus 1915 betreffende de handelsvennootschappen. Binnen het commanditaire vennootschapsregime zijn meerdere mogelijkheden. Vooral de simple limited partnership (SCS) en de special limited partnership (SCSp) zijn gewaardeerd op de Luxemburgse markt. Als de activiteiten van een niet-gereguleerd vehikel binnen de grenzen van de abi vallen, komt het in aanmerking om als abi te worden aangemerkt. Een niet-gereguleerd fonds kan zowel open-end als closed-end zijn, maar het kan niet worden gestructureerd als een paraplufonds vanwege het toepasselijke wettelijke regime. Er is geen verplicht minimumkapitaalbedrag van toepassing voor SCS- en SCSp-structuren. Bij een niet-gereguleerd vehikel is het niet vereist om voorafgaande goedkeuring te verkrijgen van de Luxemburgse financiële toezichthouder, de CSSF. Het vehikel heeft de flexibiliteit om te beleggen in elk type activaklasse en kan elk beleggingsbeleid of -strategie aannemen. Niet-gereguleerde fondsen zijn geschikt voor private equity, durfkapitaal, infrastructuur en vastgoedinvesteringsstructuren, evenals voor holding- en financieringsactiviteiten.
2. Het gereserveerde alternatieve beleggingsfonds (RAIF) werd opgericht door de inwerkingtreding van de Luxemburgse wet op 23 juli 2016. De invoering van het RAIF-kader stelde fondshuizen in staat een soort alternatief beleggingsfonds op te richten dat de juridische en fiscale aspecten van de algemeen erkende kaders voor gespecialiseerde beleggingsfondsen (SIF’s) en investeringsmaatschappijen voor risicokapitaal (SICAR) samenvoegt. Het blijft dan overigens nog steeds buiten het toepassingsgebied van de regelgeving blijft. Het hoofddoel van het RAIF-kader is de onzekerheid in verband met de lancering van fondsen te verminderen door de noodzaak van het verkrijgen van voorafgaande toestemming van het CSSF uit te bannen en door het directe prudentiële toezicht op het vehikel zelf uit te bannen. Het RAIF kan worden opgericht als contractueel beleggingsfonds (FCP), partnerschap of vennootschapsvorm, met flexibel (SICAV) of vast kapitaal (SICAF). RAIF’s hebben de flexibiliteit om te worden gestructureerd als open-end of closed-end fondsen en kunnen worden gecreëerd als een op zichzelf staand fonds of als een overkoepelende structuur. Binnen twaalf maanden na de lancering moet een RAIF een nettovermogen van 1,25 miljoen euro realiseren. Het beheer van een RAIF moet worden uitgevoerd door een erkende externe beheerder: de zogenaamde abi-beheerder. Het RAIF heeft de vrijheid om in elke activaklasse te beleggen en elk beleggingsbeleid of -strategie aan te nemen, behalve wanneer het kiest voor het belastingregime van SICAR. In dat geval is het beperkt tot het investeren in risicokapitaal. Het RAIF is verplicht om een prospectus, een PRIIP Key Information Document (KID) - als het openstaat voor retailbeleggers - en een jaarverslag op te stellen. 
3. Het Luxemburgse gespecialiseerde beleggingsfonds (SIF) dat onder de Luxemburgse wet van 13 februari 2007 valt, heeft uitsluitend tot doel collectief te beleggen in verschillende activa, waardoor de beleggingsrisico’s kunnen worden gespreid en de beleggers de voordelen krijgen die voortvloeien uit het beheer van hun activa. De SIF kan worden opgezet als contractueel beleggingsfonds (FCP) of als beleggingsmaatschappij met variabel of vast kapitaal. SIF’s hebben de flexibiliteit om te worden opgericht als open of closed-end fondsen en kunnen worden opgericht als een op zichzelf staand fonds of als onderdeel van een overkoepelende structuur. De nettoactiva van het SIF moeten binnen 12 maanden na goedkeuring door CSSF minimaal 1,25 miljoen euro bedragen en na een initiële opstartperiode moet aan de vereiste van risicodiversificatie worden voldaan. 
4. De Luxemburgse investeringsmaatschappij in risicokapitaal (SICAR) werd expliciet opgericht om te investeren in private equity en durfkapitaal. Het SICAR-regime is dus bedoeld om fondsen op te richten voor beleggers met een hoog risico/rendementsprofiel. De wet die van toepassing is op een SICAR dateert van 15 juni 2004. Alvorens met zijn activiteiten te beginnen, moet een SICAR een vergunning hebben van de CSSF en moet het een abi-beheerder aanwijzen. Een SICAR moet altijd worden opgericht als rechtspersoon met een vast of variabel aandelenkapitaal en kan worden opgezet als een op zichzelf staand fonds of als een overkoepelende structuur met meerdere compartimenten. Het aandelenkapitaal (inclusief eventuele aandelenpremies) moet € 1 miljoen bedragen binnen 12 maanden na de goedkeuring door de CSSF. Bovendien hoeft een SICAR niet te voldoen aan het beginsel van risicospreiding. Wat de openbaarmakingsvereisten betreft, moet een SICAR een prospectus, een PRIIPs Key Information Document (KID) opstellen indien het openstaat voor retailbeleggers en een jaarverslag. 

Extra focus: 
Update over de laatste ontwikkelingen op wetgevingsgebied met betrekking tot de Luxemburgse AB-toolbox

Op 24 maart 2023 heeft het Luxemburgse parlement een wetsontwerp goedgekeurd dat wijzigingen voorstelt van de vijf sectorale wetten (SICAR, SIF, UCI, AIFM, RAIF) die beleggingsfondsen in Luxemburg reguleren. Deze wijzigingen omvatten onder meer het volgende:

• wijziging van de definitie van “geïnformeerde belegger” om deze in overeenstemming te brengen met de Europese normen (van toepassing op SICAR, SIF en RAIF) en om de Luxemburgse regeling af te stemmen op de Europese norm. Zodoende wordt de huidige investeringsdrempel te verlagen van 125.000 euro naar 100.000 euro;
• verlenging van de periode voor de vaststelling van de minimumkapitaalvereisten voor bepaalde fondsen (van toepassing op SICAR, SIF, deel II van de ICB, RAIF);
• abi-beheerders in staat te stellen om gebruik te maken van verbonden agenten (een natuurlijke of rechtspersoon die onder de volledige en onvoorwaardelijke verantwoordelijkheid van slechts één onderneming namens wie de verbonden agent optreedt); 
• uitbreiding van de buitengerechtelijke vereffeningsregeling (d.w.z. vrijwillig of administratief) tot beheermaatschappijen en zaakvoerders;
• hervorming van de commissarisregeling in het geval van schrapping van een entiteit onder toezicht van de CSSF van de officiële lijst;
• modernisering van de regeling voor inschrijvingsbelasting op drie specifieke punten ter ondersteuning van de opkomst van nieuwe Europese producten zoals Europese langetermijnbeleggingsfondsen (ELTIF’s) en pan-Europese individuele pensioenspaarproducten (PEPP’s) naar aanleiding van de inspanningen van de Europese Commissie om een echte kapitaalmarktenunie (KMU) tot stand te brengen. 

Conclusie

De toolbox van het Luxemburgse AIF-fonds evolueert voortdurend en past zich aan de veranderingen in de markt aan. Luxemburg blijft the place to be in Europa als het gaat om het opzetten van alternatieve beleggingsfondsen.

Tom Loonen is hoogleraar financieel recht aan de Vrije Universiteit Amsterdam en special counsel van Pinsent Masons PLC Nederland. Jan Saalfrank is partner beleggingsfondsen van Pinsent Masons PLC Luxemburg. Het advocatenkantoor is kennispartner van Investment Officer.