Beleidsmakers van de Europese centrale banken komen donderdag in Amsterdam bijeen voor hun jaarlijkse vergadering buiten Frankfurt. Dit maal op uitnodiging van Klaas Knot, de president van De Nederlandsche Bank, die bekend staat om zijn havikistische benadering van de rentetarieven en zijn steun voor een renteverhoging van 50 basispunten in juli.
Knot heeft herhaaldelijk gepleit voor een verhoging van de referentierente van de ECB in de eurozone met 50 basispunten, een standpunt dat hem in conflict heeft gebracht met de meer dovish gezinde leden van de raad van bestuur van de ECB.
Het heeft ECB-president Christine Lagarde enige tijd gekost om haar gewicht in de schaal te leggen voor een renteverhoging in de eurozone waarmee de stijgende inflatie in Europa kan worden afgeremd. Lagarde heeft in haar blogpost van 23 mei duidelijk gemaakt dat ze nu verwacht dat de bank de rente voor de eurozone zal verhogen tijdens haar beleidsvergadering in juli in Frankfurt.
Uitdagingen voor kwetsbare eurozonelanden
De vergadering van donderdag in Amsterdam zal naar verwachting meer licht werpen op de volgende stap van de ECB: de stopzetting van haar programma voor de aankoop van activa, dat de Europese bedrijven en huishoudens de afgelopen zeven jaar heeft gesteund. Deze stap kan bijzonder moeilijk te verteren zijn voor sommige zwakkere landen van de eurozone, zoals Italië en Griekenland. Zij worden geconfronteerd met stijgende rentetarieven.
Naar verluidt bereidt de ECB een speciaal noodprogramma voor dat in werking kan worden gesteld als de schuldenmarkten van de zwakkere landen van de eurozone worden getroffen door een uitverkoop van de markten. De Financial Times meldde dinsdag dat een meerderheid van de 25 leden tellende beleidsraad van de ECB voorstander is van zo’n speciaal programma voor het opkopen van obligaties.
Het beëindigen van het programma voor het opkopen van activa (Asset Purchasing Programme, APP) is volgens de ECB een voorwaarde voordat de rente in de eurozone kan worden verhoogd.
Duidelijke weg uit negatieve rente
‘Verwacht wordt dat de ECB tijdens haar volgende vergadering de nettoaankopen van activa zal stopzetten en een duidelijk signaal zal afgeven dat de negatieve rente de komende maanden zal worden verlaten’, aldus Katharine Neiss, hoofdeconoom Europa bij PGIM Fixed Income.
‘De open vraag is: hoe moet de ECB nu verder? Het conflict tussen Rusland en Oekraïne en de daarmee gepaard gaande energieschok moeten nog doorwerken in de reële economie van de eurozone. Gezien de omvang van de schok en de mogelijkheid dat verdere neerwaartse risico’s zich uitkristalliseren, zou de ECB er goed aan doen voorzichtig te zijn en de rente voor het eerst in bijna tien jaar ruim boven nul te verhogen.’
Bij Pictet Wealth Management zeggen Frederik Ducrozet, hoofd Macroeconomisch Onderzoek, en Nadia Gharbi, Senior Econoom, dat ze verwachten dat de ECB de rente in juli, september en december met 25 basispunten zal verhogen, om de depositorente tegen het einde van het jaar op +0,25 procent te brengen.
De optie van een meer havikistische verhoging met 50 basispunten blijft echter op de tafel. ‘Wij verwachten dat de ECB in juli voor de “veilige” verhoging van 25 basispunten zal kiezen, maar recente inflatiecijfers hebben de waarschijnlijkheid van een verhoging met 50 basispunten vergroot’, aldus Pictet. ‘Lagarde sloot de optie niet expliciet uit, evenmin als Philip Lane, hoewel de hoofdeconoom een ‘geleidelijk’ normaliseringsproces steunde in de vorm van een ‘benchmark tempo’ van driemaandelijkse 25 bp verhogingen.
Inflatie-indicatoren bepalen renteverhoging
Pictet ziet een aantal “wild cards” die de balans kunnen doen doorslaan in de aanloop naar de ECB-vergadering in juli. Het gaat onder meer om de inflatiecijfers voor de eurozone die op 1 juli worden gepubliceerd en de enquête van professionele voorspellers, die beschikbaar zal zijn voor de ECB-raad voordat deze een dag na de julivergadering openbaar wordt gemaakt.
‘Isabel Schnabel en verschillende leden van de Raad van Bestuur hebben hun bezorgdheid geuit over een mogelijke verankering van de inflatieverwachtingen, waardoor in een vroeg stadium van het normaliseringsproces een krachtiger beleidssignaal nodig kan zijn,’ aldus Pictet. ‘De markt houdt rekening met een premie van ongeveer 15 bp bovenop de twee renteverhogingen van 25 bp in juli en september, dus de haviken zouden kunnen aanvoeren dat de verrassing beperkt zou zijn. Wij denken dat de kans op een renteverhoging van 50 bp in september aanzienlijk is toegenomen.’
ECB bereidt zich voor op QT?
In Europa is er tot nu toe weinig discussie geweest over wat er verder in de toekomst op het gebied van monetair beleid gaat gebeuren. De Federal Reserve is bij de renteverhoging op 5 mei onmiddellijk overgeschakeld van kwantitatieve verruiming naar verkrapping, waarbij zij voor 47,5 miljard dollar per maand schatkistpapier en door hypotheek gedekte waardepapieren verkoopt. Deze verkrapping zal vanaf september met 95 miljard dollar per maand toenemen.
‘De discussie rond Quantitative Tightening is in de eurozone nog niet op gang gekomen, op basis van de sterkere guidance van de ECB over herinvesteringen’, aldus Pictet. ‘Vooruitkijkend is het risico dat APP (Asset Purchasing Programme) herinvesteringen steeds moeilijker te rechtvaardigen worden. Volgens de huidige richtsnoeren zullen de herinvesteringen in het kader van het APP-programma naar verwachting gedurende een langere periode na de datum van de opheffing worden voortgezet, maar ze waren ook bedoeld om zo lang te duren als nodig is om gunstige liquiditeitsvoorwaarden en een ruime mate van monetaire accommodatie te handhaven. Dat laatste kan nauwelijks meer worden gerechtvaardigd en de markten kunnen gaan nadenken over het risico van QT op termijn.’
Gerelateerde artikelen op Investment Officer: