Met de huidige rekenregels gaan we ervan uit dat pensioenfondsen in de komende 50 jaar geen enkel rendement meer zullen behalen. Dit is onrealistisch en het doet afbreuk aan de kracht van het Nederlands pensioenstelsel, zijnde een collectieve beleggingsstrategie en de bijbehorende rendementen.
Dit zeggen 43 economen en prominenten in een open brief aan de Tweede kamer. De brief werd zondagavond gepubliceerd bij economenvakblad ESB.
In de brief wordt benadrukt dat deze niet tot doel heeft om bij onderdekking kortingen uit de weg te gaan. Het wil uitsluitend tegenwicht bieden tegen onjuiste conclusies die voortvloeien uit een rekensystematiek die het pensioenstelsel tekort doen.
De realiteit is dat de vermogens van Nederlandse pensioenfondsen in de eerste helft van dit jaar met 161 miljard euro zijn gestegen, oftewel een stijging van meer dan 12 procent. Dit is een forse bijdrage aan het pensioenstelsel dat in 2018 bijna 31 miljard euro uitgekeerd aan 3,3 miljoen pensioengerechtigden. Omdat de pensioenfondsen in datzelfde jaar een bedrag van ruim 33 miljard euro aan premie ontvingen, kan deze hele vermogenswinst worden toegevoegd aan de bestaande pensioenvermogens.
Hoewel rendementen uit het verleden geen garanties bieden voor de toekomst, wordt in de brief gewezen op het gemiddelde rendement en dat pensioenfondsen jaarlijks behaalden sinds het begin van de jaren negentig. Dit bedroeg ongeveer 7 procent na aftrek van alle kosten. De omslag naar een verwacht rendement van 0 procent is dus wel erg groot.
Het doet bovendien afbreuk aan de kracht van het Nederlands pensioenstelsel, wat volgens de brief niet zit in allerhande theoretische zekerstellingen, rekenrentes of andere opbouwsystemen maar in een collectieve beleggingsstrategie. Doordat het pensioengeld gezamenlijk wordt belegd, kan er bijvoorbeeld wereldwijd geïnvesteerd worden. Dit heeft een positief effect op zowel de risicospreiding, als - beheersing.
‘Er is geen enkel ander land dat zoveel pensioenvermogen per inwoner heeft opgebouwd als Nederland. En toch lezen we dagelijks in de krant dat onze pensioenfondsen in grote moeilijkheden verkeren. Hoe kan het nu dat er zoveel geld is, dat er nog steeds zoveel geld door de pensioenfondsen wordt verdiend en er toch zulke grote problemen zijn?’ vraagt het gezelschap van economen en prominenten.
Volgen hen ligt de basis van het probleem in de rekenrente. In 2006 door de politiek werd besloten dat de pensioentoezegging voortaan nog sterker moest worden gegarandeerd en dit heeft zich vertaald in de huidige rekenregels. De pensioenfondsen mogen volgens deze regels van de pensioenwet voor hun toekomstige rendementen alleen maar rekenen met volledig risicovrije opbrengsten. Hiervoor wordt de zogenaamde euroswaprente gebruikt (de rente die banken onderling verrekenen).
De rente liep in de afgelopen jaren zeer sterk terug en momenteel is er sprake van negatieve rentes. Daardoor moeten de pensioenfondsen nu rekenen met een verwacht rendement van vrijwel nul en de kans bestaat dat de fondsen binnenkort van negatieve rendementen moeten uitgaan. De huidige dekkingsgraden zijn een weerspiegeling van de aanname dat pensioenfondsen in de komende 50 jaar geen enkel rendement meer zullen maken.
Kortom, de dekkingsgraden van pensioenfondsen zijn gebaseerd op rekenregels die afwijken van de feitelijke financiële ontwikkelingen en dit heeft tot gevolg dat we afstevenen op pensioenkortingen die onnodig, en dus onverstandig, zijn.
De Tweede kamer op 16 oktober aanstaande een vergadering ingepland waarin pensioengerelateerde onderwerpen behandeld zullen worden.