De Vlaamse regering gaat de fiscaal gunstige ‘achterpoortjes’ sluiten waarmee familiale bedrijven vastgoed aan de volgende generatie doorgeven via een schenking of erfenis. Dat blijkt uit het begrotingscompromis over de erfbelasting.
De Vlaamse regering bevestigde maandagochtend na het afkloppen van de begroting dat de vorig jaar aangekondigde hervorming van de erfbelasting ‘gefaseerd’ uitgevoerd wordt. Het blijft daardoor wachten op veralgemeende verlagingen. Ze kondigde wel al drie beslissingen aan, met verlagingen voor twee specifieke groepen: de singles en de langstlevende partners.
Alleenstaanden zonder kinderen zullen iemand kunnen aanwijzen aan wie ze tot 100.000 euro kunnen nalaten aan het gunstige tarief van de rechte lijn. Het wordt ook voor de langstlevende partner gunstiger om te erven van zijn overleden partner: de voetvrijstelling van 50.000 euro wordt de komende jaren in twee fasen opgetrokken tot 125.000 euro.
Fiscale vluchtweg
Familiale ondernemers zullen vooral aandacht hebben voor de derde maatregel: om de lagere erfbelasting volgend jaar budgetneutraal te maken – een eis van de socialistische partij Vooruit in de regering – zal het gunstregime waarbij familiale vennootschappen vastgoed kunnen schenken of nalaten, worden herbekeken om misbruiken tegen te gaan.
Om de overdracht van kleine familiebedrijven naar de volgende generatie te vergemakkelijken, bestaat er momenteel een verlaagd tarief van 3 procent voor de erfbelasting bij overlijden. Een overdracht via schenking is zelfs volledig vrijgesteld van belastingen. In de praktijk blijkt er een juridisch ‘achterpoortje’ te bestaan, waardoor ook het privévastgoed dat in de vennootschap zit, van die gunsttarieven profiteert.
Oneigenlijk gebruik, vinden de critici. Vlaams parlementslid Simon Bekaert (Vooruit) is een van hen. Hij dringt al langer aan om de fiscale vluchtweg aan te pakken. Bekaert vindt het niet kunnen dat in zulke familiale vennootschappen activa ondergebracht worden die eigenlijk niets met de bedrijfswerking te maken hebben.
Heel grote familiebedrijven maken van de gunsttarieven gebruik, zo blijkt uit de officiële statistieken. ‘Het is onrechtvaardig dat 700 steenrijke families meer dan 7 miljard euro via vennootschapsconstructies belastingvrij nalieten’, geeft Bekaert als argument voor de regeringsbeslissing.
Volgens de wet gelden de gunsttarieven alleen voor familiebedrijven met een ‘reële economische activiteit’. Pure holding- of managementvennootschappen of vehikels voor onroerend goed komen dus in principe niet in aanmerking.
Keurslijf
Dat de beloofde algemene verlaging van de Vlaamse erfbelasting in stappen wordt uitgevoerd, en niet met een big bang, komt bij estate planners en fiscale advocaten niet echt als een verrassing.
‘De budgettaire context laat een grondige hervorming van de erf- en schenkbelasting niet toe. Dit neemt echter niet weg dat er geen debat gevoerd moet worden’, schrijft fiscaal advocaat Michel Maus op Linkedin.
Ook het advocatenkantoor Legacy wijst op het budgettaire keurslijf. ‘Het zat er al even aan te komen: de geplande hervorming van de erfbelasting wordt uitgesteld’, schrijft Laura Hilderson, estate planner bij Legacy. ‘Hoewel er in het regeerakkoord 2024–2029 ambitieuze plannen lagen om de erfbelasting vanaf 2026 te hervormen, blijkt de budgettaire realiteit roet in het eten te gooien.’