De financiële sector moet nog beter beseffen wat er op het spel staat als het gaat om klimaatverandering. Want hoewel de sector steeds meer doordrongen raakt van de transitierisico’s, zijn de fysieke risico’s minstens zo belangrijk.
Dit zei Willemijn Verdegaal (foto), hoofd strategische klimaatoplossingen bij Ortec Finance, donderdag tijdens een door Fondsnieuws georganiseerd duurzaamheidsevent.
‘Het begint met het besef dat klimaatrisico een systeemrisico is. Het draait dan dus niet om de vraag welk bedrijf nu wel of niet geraakt wordt door klimaatverandering. Dit effect gaat veel verder en overstijgt het niveau van bedrijven of sectoren. Vergelijk het met het coronavirus, dat bij uitstek een voorbeeld is van een systeemrisico.’
Verdegaal doelt hiermee op risico dat ontstaat doordat meerdere instellingen gevoelig zijn voor dezelfde economische ontwikkelingen. Door een grote verwevenheid treden domino-effecten op die de gezondheid van het hele financiële systeem en de economie in gevaar kunnen brengen.
Een duidelijk voorbeeld hiervan is teerzandolie, aldus Verdegaal. Deze wordt gezien als de vuilste vorm van olie die er is, en daarmee extreem slecht is voor het klimaat. Grote (pensioen-)beleggers hebben daarom in de afgelopen jaren afscheid genomen van beleggingen in teerzandolie, voornamelijk in Canada.
“Slow onset events”
Met een dergelijke stap denken beleggers voldoende maatregelen te hebben genomen, maar volgens Verdegaal werkt dat niet zo. ‘Teerzand mag er dan wel uitspringen in termen van risico, het trekt evengoed andere sectoren mee. En als je bedenkt dat 20 procent van de Canadese economie draait op teerzanden dan snap je pas hoe diep dit zit. Toch verloopt de besluitvorming op dit moment nog niet op dit niveau.’ Ze pleit daarom voor een fundamenteel andere benadering.
De financiële risico’s in een portefeuille die voortvloeien uit klimaatverandering vallen uiteen in transitie- en fysiek risico. Waarbij transitierisico slaat op de gevoeligheid van portefeuilles voor onzekerheid die voortvloeit uit een overgang naar een koolstofarme economie. Fysiek risico bestaat uit extreem weer en de zogenoemde “slow onset events”, de effecten die zich geleidelijk voltrekken, maar onomkeerbare gevolgen hebben. Denk daarbij aan woestijnvorming en het smelten van poolkappen. Hoewel transitierisico volgens Verdegaal steeds meer wordt ingeprijsd, geldt dat nog niet voor fysieke risico’s die een minstens een even belangrijke rol spelen.
Het is ook iets waar Actiam mee bezig is, vertelt Responsible Investment Officer, Arjan Ruijs. ‘Door verder te kijken dan alleen het risico dat bepaalde bedrijven lopen door klimaatverandering, en meer te kijken naar de manier waarop bedrijven bezig zijn om zich voor te bereiden op een klimaattransitie, wordt beleggen veel meer “forward looking”. Dat is waar we naartoe moeten.’
Sleutelrol voor engagement
Hij krijgt bijval van dagvoorzitter Guiseppe van der Helm. ‘Als het verleden je basis is, dan ben je als het ware aan het beleggen via je achteruitkijkspiegel. Dat kan op zich best, mits je op een rechte weg zit. Maar als er een bocht komt, dan wordt het moeilijk.’ En dat is volgens hem de uitdaging die klimaatverandering opwerpt. Positief is volgens Van der Helm wel dat dit debat in een stroomversnelling is geraakt. ‘Van discussies over piekolie zijn we aanbeland bij stranded assets. Dat laat wel zien hoe anders we naar de risico’s van klimaatverandering kijken.’
Niets doen als belegger is geen optie meer, stelt Danny Dekker, Responsible Investment Advisor bij Kempen Capital Management. Ook in termen van kansen moeten beleggers hun ogen open houden en meer anticiperen. Dit kan volgens hem op verschillende manieren, waarbij uitsluiting en engagement een van de meest gangbare en effectieve combinaties is.
Rebecca Chesworth, Head of Equity, Sector & ESG Strategies bij SPDR ETFs, beschouwt engagement als het middel dat beleggers en bedrijven verder helpt. Met het recent ontwikkelde eigen ESG-ratingsysteem, R-factor, wil State Street Global Advisors bovendien beter geëquipeerd zijn in engagement-trajecten. En het geeft beleggers ook meer houvast. Chesworth sluit daarbij niet uit dat dit in de toekomst wellicht zelfs nog zwaarder zal wegen dan de traditionele creditrating.