Banken en andere financiële ondernemingen komen nog steeds met misleidende duurzaamheidsclaims. Dat concludeert de Europese autoriteit voor effecten en markten (Esma) op grond van onderzoek naar greenwashing van de nationale toezichthouders in 27 Europese landen.
Het betreft onderzoek naar de toepassing van de informatieverplichtingen die gelden voor marketingcommunicatie rond financiële producten. Die verplichtingen zijn vastgelegd in de richtlijn Mifid II. Claims met betrekking tot de duurzame kenmerken van die producten moeten eerlijk, duidelijk en niet-misleidend zijn.
Bij een niet nader genoemd aantal financiële organisaties (waaronder banken en pensioenuitvoerders) is onderzocht of alle informatie aan deze eisen voldoet. Daarbij werd onder meer gebruik gemaakt van mystery shopping: medewerkers van toezichthouders deden zich voor als klanten, om ook de informatie te kunnen beoordelen die consumenten ontvangen als ze op het punt staan financiële producten aan te schaffen. Ook werden websites, nieuwsbrieven, berichten op sociale media, advertenties, blogs, podcasts en webinars onderzocht.
Kleiner lettertype
Over het algemeen blijkt uit het onderzoek dat de marketingcommunicatie (inclusief advertenties) voldoet aan de Mifid II-vereisten. Niettemin maakt Esma zich wel zorgen over het feit dat marketingmateriaal niet altijd duidelijk als zodanig herkenbaar is. Ook de informatie over kosten is niet altijd volledig. Daarnaast is de communicatie over risico’s (ten opzichte van de voordelen) een pijnpunt: die wordt niet altijd op een gebalanceerde manier gepresenteerd. Zo worden soms de risico’s vermeld in een kleiner lettertype of in een minder prominente kleur, of moet de klant doorklikken om toegang te krijgen tot de risico-informatie, terwijl de voordelen wel al (eerder) worden genoemd.
Esma concludeert in het rapport dat er op verschillende gebieden verbeteringen noodzakelijk zijn. Dat geldt bijvoorbeeld ook voor de processen rond marketingcommunicatie bij de organisaties zelf. Het gaat dan vooral om de beoordeling van die communicatie, ongeacht de vraag of die door de bank, de vermogensbeheerder of door derden wordt opgesteld.
Esma wijst op de noodzaak van een adequaat proces met interne controle en betrokkenheid van senior management bij de ontwikkeling, het ontwerp en het toezicht op marketingmateriaal.
Wat ook beter kan, is de implementatie van adequate maatregelen voor het bijhouden van gegevens voor al het marketingmateriaal, waaronder posts op sociale media. En ook distributeurs moeten voldoen aan de wettelijke vereisten voor alle marketingcommunicatie, daar schort het soms ook aan.
Advies aan EC
Op grond van het onderzoek heeft Esma besloten technisch advies uit te brengen aan de Europese Commissie. Die dan moet bepalen of het nodig is de wetgeving te wijzigen of die aan te vullen.
Enkele voorbeelden van niet-eerlijke, onduidelijke of misleidende duurzaamheidsclaims
-Verwijzingen naar ESG-ratings of naar zelf opgestelde ESG-ratings zonder het verstrekken van informatie aan klanten om de betekenis van dergelijke ratings te begrijpen.
- Algemene uitspraken over de impact van een fonds (bijvoorbeeld met verwijzing naar duurzaamheidsdoelstellingen van de Verenigde Naties) zonder een precieze beschrijving van wat dit concreet betekent voor het specifieke gepromote product.
-Publicatie van berichten die betere prestaties of lagere volatiliteit suggereren voor duurzame beleggingen in vergelijking met traditionele beleggingen zonder voldoende onderbouwing.
-Publicatie van brochures waarin de duurzame doelstellingen en ambities van het bedrijf worden uiteengezet, organisatorisch kader, ESG-analyse en -integratie, sectorbeleid, uitsluitingen, samenwerkingsverbanden, producten, en behandelt daarnaast rapportage en transparantie zonder goede harde gegevens over duurzaamheid of ESG-cijfers of vermeldingen van de werkelijke impact.
-Een affiche voor een fonds met een groene planeet, windmolens, zon en het symbool voor recycling terwijl het fonds geen ESG-profiel had.
-Onevenwichtige, buitensporige nadruk op “duurzame” of “verantwoorde” kenmerken van financiële instrumenten of diensten zonder voldoende nuance dat gepromote financiële instrumenten of diensten ook niet-duurzame kenmerken bevatten.
Bron: Esma, Final Report On the 2023 Common Supervisory Action and Mystery Shopping Exercise on marketing, 2024.