De aanhoudende instroom in passieve producten, zowel in de Verenigde Staten als in Europa, kan tot een ‘versterkend systeemrisico’ leiden als de liquiditeit plotseling een probleem wordt. Dat schrijft Moody’s in een rapport over de markt van Exchange Traded Funds (ETF’s).
Het kredietratingbureau wijst erop dat ETF’s zeer populair zijn, dankzij fors lagere kosten en aanzienlijk hogere liquiditeit. Het gevolg is dat er al enige jaren sprake is van een sterke uitstroom uit actieve- in passieve fondsen en trackers. Maar er kan sprake zijn van een systeemrisico als de liquiditeit plotseling uit deze markt wordt weggezogen.
Essentiële rol voor market makers
Analist Fadi Abdel Massih van Moody’s sluit dat risico niet uit als market makers, zoals zakenbanken, maar ook grote asset managers, de handel in markten ten gevolge van oplopende volatiliteit en spanning niet meer zouden steunen. Market makers zijn namelijk essentieel voor het in lijn houden van de prijs van de ETF in relatie tot de onderliggende waarde van de stukken.
In dat kader wordt vaak verwezen naar de zogenoemde ‘flash crash’ van augustus 2015, toen de Amerikaanse S&P 500 in één klap omlaag viel, omdat er sprake was van grootschalige dislocatie in de prijs van ETF’s - in het verlengde daarvan ging de markt als geheel ook fors onderuit.
Een ‘flash crash’’ wordt veelal veroorzaakt door een zogenoemde ‘high-frequency trading’ (HFT) — computers die grote professionele partijen gebruiken om op basis van wiskundige modellen de kleinst denkbare prijsverschillen en liquiditeit aan grijpen om transacties te doen.
Oplopende volatiliteit
Analisten in de Amerikaanse markt maken zich zorgen over de oplopende volatiliteit nu president Trump olie op het vuur gooit in zijn handelsoorlog met China. Deze spanningen worden genoemd als mede-veroorzaker van het feit dat de bevoorrading afneemt van obligaties door banken, waardoor de liquiditeitsrisico’s in bedrijfsobligaties en verwante ETF’s sterk afneemt.
Analist Fadi Abdel Massih van Moody’s stelt dat een ‘stress gebeurtenis’ het aantal orders met uiteenlopende prijzen sterk kan doen dalen. Onverwacht sterk afgenomen liquiditeit in de markt zou vooral ETF’s kunnen raken die zich richten op illiquide markten, zoals hoogrentende bedrijfsobligaties. Dit zou volgens Moody’s gepaard kunnen gaan met een exogene shock en het risico van een systeemrisico fors kunnen verhogen.