De Europese Centrale Bank en het hoogste verzekeringsorgaan van de EU hebben gewaarschuwd dat bedrijven en huishoudens onvoldoende verzekerd zijn tegen klimaatgerelateerde rampen, waardoor het risico van financiële instabiliteit en economische crises toeneemt.
In een maandag gepubliceerd discussiestuk wordt betoogd dat catastrofeobligaties een grotere rol moeten spelen bij het overbruggen van de algemene klimaatverzekeringskloof, terwijl nationale en Europese autoriteiten het gebruik van polissen moeten aanmoedigen om dergelijke crises te voorkomen.
Momenteel wordt slechts een kwart van de verliezen als gevolg van extreme weersomstandigheden door verzekeringen gedekt, maar nu de temperatuur wereldwijd sneller stijgt dan verwacht, zal dit cijfer waarschijnlijk verder dalen als er geen actie wordt ondernomen. In het document wordt geconcludeerd dat er nu maatregelen moeten worden genomen om een economische ramp in de komende jaren als gevolg van onvoldoende bescherming van de bevolking tegen natuurrampen te voorkomen.
“We moeten het gebruik van klimaatcatastrofeverzekeringen vergroten om de toenemende impact van natuurrampen op de economie en het financiële stelsel te beperken”, aldus ECB-vicepresident Luis de Guindos. “Maar om de verliezen in de eerste plaats te beperken, moeten we ervoor zorgen dat een soepele en snelle groene overgang wordt aangevuld met effectieve maatregelen om ons aan te passen aan de klimaatverandering.”
Verzekeringskosten stijgen
Sommigen schrikken ook terug voor verzekeringen en vertrouwen liever op overheidssteun, aldus de krant. Naarmate natuurrampen vaker voorkomen en ernstiger worden, zullen de verzekeringskosten naar verwachting stijgen. Bovendien kunnen sommige verzekeraars de risicodekking verminderen of bepaalde soorten rampenverzekeringen helemaal stopzetten, waardoor de verzekeringskloof nog groter zou worden, aldus de ECB en Eiopa.
“Verzekeringen spelen een belangrijke rol bij de bescherming van bedrijven en mensen tegen klimaatgerelateerde rampenverliezen door snel de nodige middelen voor wederopbouw beschikbaar te stellen”, aldus Eiopa-voorzitter Petra Hielkema. “Om onze samenleving efficiënt te beschermen, moeten we het probleem van de toenemende verzekeringskloof aanpakken door passende oplossingen voor te stellen en te vinden.”
Als verliezen niet door verzekeringen worden gedekt, kunnen huishoudens en bedrijven hun activiteiten minder snel hervatten, wat het economisch herstel vertraagt. Langdurige verstoringen van de toeleveringsketen kunnen ook leiden tot spillovers van het ene bedrijf naar het andere en het vermogen van bedrijven om leningen terug te betalen aantasten, waardoor de blootstelling van banken aan kredietrisico toeneemt. Bovendien kan de financiële positie van overheden verzwakken als zij hulp moeten bieden om niet-verzekerde verliezen te dekken.
Cat bonds deel van oplossing
Om verzekeringsdekking te bevorderen, stellen de ECB en de EIOPA voor dat verzekeraars hun beleid zodanig vormgeven dat huishoudens en bedrijven worden aangemoedigd om risico’s te verminderen, bijvoorbeeld door kortingen toe te kennen voor het uitvoeren van effectieve mitigatie- of aanpassingsmaatregelen. Om het algemene aanbod van verzekeringen te ondersteunen, zou het gebruik van catastrofeobligaties, of “cat bonds”, kunnen worden uitgebreid om een deel van het risico door te geven aan beleggers op de kapitaalmarkt.
ECB en Eiopa schetsten vier actieniveaus om de verzekeringskloof te dichten. Als eerste verdedigingslinie moeten particuliere bedrijven betere verzekeringspolissen afsluiten. Internationaal gebruik van overheidsmiddelen, zoals bijvoorbeeld door de EU, wordt gezien als een laatste achtervang. Daartussenin als nationale achtervang, zoals fiscale buffers en sterke prikkels om risico’s te beperken. Ook publiek-private initiatieven zoals cat bonds en andere herverzekeringsprogramma’s kunnen een rol spelen.
Kapitaalmarktinstrumenten zoals cat bonds kunnen verzekeringsregelingen aanvullen en snelle liquiditeit helpen verschaffen voor de wederopbouw na rampen. Cat bonds werden midden jaren negentig voor het eerst geïntroduceerd in de nasleep van orkaan Andrew in 1992. De wereldwijde cat bonds-markt had eind 2022 35,5 miljard dollar uitstaan, vergeleken met 467 miljard dollar aan traditionele herverzekering, en wordt vooral gedomineerd door emissies die op Amerikaanse rampen betrekking hebben.
Catastrofeverliezen nemen toe
Swiss Re heeft de wereldwijde catastrofeverliezen voor vorig jaar geraamd op 120 miljard dollar, ruim boven het gemiddelde van 81 miljard dollar in de afgelopen tien jaar. Zes opeenvolgende jaren van bovengemiddelde verliezen hebben de herverzekeringsprijzen voor onroerend goed de afgelopen jaren opgedreven. Howden, een internationale makelaar, zei dat de Europese tarieven bij de vernieuwingen van januari 2023 met 30 procent waren gestegen.
Ten slotte zouden nationale verzekeringsregelingen kunnen worden aangevuld met een EU-brede overheidsregeling die ervoor zorgt dat de Europese landen over voldoende middelen beschikken voor de wederopbouw na zeldzame, grootschalige klimaatgerelateerde rampen.
De gezamenlijke discussienota maakt deel uit van de klimaatagenda van de ECB en, meer in het algemeen, van haar werkzaamheden ter verbetering van het inzicht in klimaatgerelateerde risico’s. Het document beoogt een debat op gang te brengen over de vraag hoe het gebrek aan klimaatbescherming kan worden aangepakt. De ECB en de EIOPA zullen feedback verzamelen over de beleidsopties en deze ook bespreken in een workshop met regelgevers, beleidsmakers, verzekeraars en academici op 22 mei 2023.