Zelfstandig beleggen is allang niet meer het exclusieve domein van de kleine belegger. Zelfs onder miljonairs, toch bij uitstek de doelgroep van de beleggingsadviseur, zegt ruim de helft het wel alleen af te kunnen, zo bleek onlangs uit onderzoek van een Nederlandse private bank.
De afschaffing van het provisieverbod zal naar verwachting voor een verdere groei van het aantal zelfstandige beleggers zorgen. Dit omdat de advieskosten die vanaf 1 januari 2014 bij de grootbanken zichtbaar worden veel beleggers zullen afschrikken, maar ook vanwege de verwachte verschraling van het fondsenaanbod bij grootbanken.De markt houdt zijn hart vast voor de gevolgen van een grote toestroom van beleggers richting ‘execution only’.
Behavioural finance
‘Beleggers met weinig ervaring zullen in de valkuil trappen die “behavioural finance” heet. Daarbij worden beleggingsbeslissingen genomen op basis van menselijke emoties en dat werkt meestal niet’, zegt directeur Evert Oosterhuis van vermogensbeheerder Fundix, dat tevens een fondsenplatform exploiteert.
Beleggers voor misstappen behoeden is er dan nauwelijks meer bij. ‘Voor execution only-beleggers geldt slechts een lichte zorgplicht. Je beantwoordt online een aantal vragen om te bepalen wat voor type belegger je bent, en daar ga je’, zegt Oosterhuis.
‘Je kunt hem vervolgens wel waarschuwen - zo hebben wij bijvoorbeeld het Fundix Stoplicht, een tool die aangeeft wanneer het beursklimaat omslaat - maar uiteindelijk bepaalt de belegger zelf. Vergelijk het met een navigatieapparaat dat je waarschuwt voor te hard rijden. De één mindert vaart als hij begint te piepen, de ander zet het geluid uit.’
Voorbeeldportefeuilles
Naarmate de belangstelling voor execution only toeneemt, zal het productaanbod veelzijdiger worden, zo verwacht Guido van Aubel, directeur BinckBank. Die trend is nu al waarneembaar. Platforms die met voorbeeldportefeuilles werken bijvoorbeeld, of fondshuizen die met online beheeroplossingen komen.
‘Aanbieders wegen alle verplichtingen met betrekking tot de zorgplicht af, want deze brengt hoge kosten met zich mee’, zegt Van Aubel. Maar bij sommige online oplossingen is de scheidslijn tussen execution only en vermogensbeheer aan het vervagen. ‘Een aantal begeeft zich in een grijs gebied.’
Om marktpartijen te helpen bepalen of ze aan alle wet- en regelgeving voldoen heeft toezichthouder AFM een handboek geschreven dat de ontwikkeling van een ‘zorgvuldige online dienstverlening’ moet ondersteunen.
Terughoudend
Sommige banken en adviseurs zijn terughoudend geworden met vernieuwen als gevolg van de boetes die de AFM de afgelopen jaren uitdeelde. Maar de toezichthouder wil innovatie in dienstverlening juist bevorderen omdat dit tot meer diversiteit van het aanbod zou leiden, wat goed is voor de klant.
Binck overweegt voor de Fundcoachklanten die het van SNS overnam ook voorbeeldportefeuilles te introduceren. ‘Maar het gaat dan nadrukkelijk om het aanreiken van voorbeelden van hoe je een portefeuille kunt samenstellen, bijvoorbeeld tijdens online seminars.
Wij kunnen klanten niet vertellen hoe een portefeuille er exact uit moet zien’, aldus de Binckdirecteur. Anticiperend op een verschraling van het aanbod bij grootbanken, zet Binck in op een zo groot mogelijk assortiment. Van Aubel: ‘Wij willen ons contrair bewegen aan die ontwikkeling.
Dat betekent dat wij een one-stop shop-provider willen zijn waar men, naast effecten, zowel in beleggingsfondsen als in ETF’s van een groot aantal aanbieders kan beleggen.