Individuele keuzes van mensen worden steeds belangrijker voor hun financiële welzijn op lange termijn. Gedragswetenschappelijke valkuilen kunnen alleen worden vermeden door jong te beginnen met educatie over dit onderwerp.
Dit zegt Werner de Bondt, hoogleraar behavioral finance aan de DePaul Universiteit in Chicago, tijdens zijn keynote toespraak op het congres ter gelegenheid van het 55 jarig bestaan van de beroepsvereniging voor beleggingsprofessionals VBA.
Levenslang leren
De bekende gedragswetenschapper hamert vooral op educatie. ‘Wat kunnen mensen doen? Ik denk net als overal in de moderne wereld: een leven lang leren.’
Hij wijst op de situatie in de Verenigde Staten, waar de Belg al geruime tijd woont. ‘De helft van de mensen in de VS weet niet hoeveel ze sparen.’ Daartegenover worden ze gestimuleerd zich diep in de schulden te steken, bijvoorbeeld voor studie of een huis.
Vanuit de overheid en bedrijfsleven wordt druk op de burger uitgeoefend om maar te consumeren, vervolgt hij. ‘Alles om de economie maar gaande te houden.’
Het resultaat is dat een bedroevend hoog deel van 75 procent van de bevolking minder dan 30 duizend dollar op zijn individuele rekening voor pensioen heeft staan.
Weg naar succes
Een makkelijke oplossing ziet ook De Bondt niet. Voor een deel zal het op sociale zekerheid aankomen. Maar verder zal de ‘weg naar succes’ liggen in financiële educatie.
Hierin zouden financiële adviseurs natuurlijk een rol kunnen spelen. Het vertrouwen in de sector is door de jaren echter voortdurend afgenomen, wijst de wetenschapper op onderzoek.
Daarbij is zelfs goedbedoeld advies niet altijd bevorderlijk. Zo is er ook onderzoek dat uitwijst dan mensen die zich in beleggen verdiepen vaak juist meer in plaats van minder risico nemen.
Karaktervorming
Ook hebben kleine beleggers vaak moeite met verlies nemen. ‘Het is ook een zaak van wilskracht, mensen vinden in situaties van stress dat ze wel even pauze of een verzetje hebben verdiend.’
Daarom moet al van jongs af aan aandacht worden besteedt aan het ‘bouwen van karakter’, aldus De Bondt. ‘Bijvoorbeeld mensen die de discipline opbrengen om hun vakantie vooruit te plannen, sparen naar verwachting ook meer.’
De Bondt concludeert dat mensen met een goed inkomen misschien een belastingteruggave kunnen krijgen voor het inwinnen van financieel advies. Voor minder bedeelden is een sociaal vangnet onontbeerlijk, maar ook zij zouden bijvoorbeeld meer oog kunnen hebben voor secundaire arbeidsvoorwaarden, waaronder ook gezondheidszorg op de oude dag valt.
VBA-lustrum
Vorige week vierde de VBA haar elfde lustrum. Donderdag luidde het lustrumbestuur de gong op de Amsterdamse beurs (foto). Het congres met de titel ‘Zelf financiële keuzes maken: eigen schuld dikke bult?’ dat vrijdag werd georganiseerd in het Koninklijk Instituut voor de Tropen (KIT) trok enkele honderden beleggingsprofessionals.