De bedrijfsmodellen van Chinese internetplatforms worden in het hart geraakt door de maatregelen van de Chinese overheid. Hun winstgevendheid staat onder druk, nu verkoop onder de kostprijs, prijsdiscriminatie en exclusieve verkoopovereenkomsten niet meer door de vingers worden gezien.
Dat schrijven onderzoekers van Gavekal Research in een analyse over de manier waarop China haar aanpak van internetgiganten aan het aanpassen is. De onderzoekers uit Peking vrezen niet voor een neergang van de Chinese techsector, maar wijzen wel op de toename van de kosten volgend op de nieuwe overheidsregels.
‘De regering is trots op het succes van deze bedrijven, en zien ze als nationale kampioenen. Ze hebben werk geboden voor miljoenen mensen en hebben diensten opgezet die geliefd zijn bij de consument. Die status zorgt ervoor dat de regering graag hun ontwikkeling steunt, zolang ze de overheidsprioriteiten naleven. Maar, de kosten van die naleving lijken te blijven stijgen.’
You’re not special anymore
‘You’re not special anymore’ is samengevat de boodschap die de Chinese regering afgelopen najaar zond richting Chinese techbedrijven. ‘Jarenlang reguleerde de Chinese overheid technologiebedrijven met zachte hand, in schril contrast met de agressieve bestuurlijke ingrepen in andere sectoren, aldus Gavekal-onderzoekers Andrew Batson, Dan Wang en Ernan Cui. ‘Nu vertelde de regering aan internetbedrijven dat ze zich aan diezelfde regels moesten houden, van financiële regelgeving tot antitrust. Ze zijn niet langer vrijgesteld omdat ze high tech zijn.’
Een aanzienlijke verschuiving, merken de onderzoekers op. Zeker aangezien ze ook daad bij het woord voegden en internetgiganten voorzagen van een lijst met verboden handelspraktijken en een instructie over de manier waarop ze voortaan konden voldoen aan de eisen rondom online reclame en livestreaming.
Contractueel alleenrecht
Eerder waren praktijken als verkopen onder de kostprijs, prijsdiscriminatie en exclusieve verkoopovereenkomsten wijdverspreid onder techgiganten. Maaltijdbezorger Meituan en Eleme, maar ook taxidienst als Didi Chuzing, boden gebruikers royale vergoedingen in ruil voor marktaandeel, terwijl online retailers als Ali Baba en JD.com merken vaak vroegen om contractueel het alleenrecht op verkoop vast te leggen.
Praktijken die de Chinese overheid sinds kort dus niet meer door de vingers wil zien bij internetbedrijven. Dat dat volgens Gavekal de bedrijfsmodellen van Chinese internetgiganten in de kern zal raken, is omdat ze zijn gebaseerd op schaalvoordelen en tweezijdige markten.
Dat deze maatregelen dat wél doen in tegenstelling tot eerder genomen stappen in 2018 is volgens de onderzoekers omdat destijds sprake was van maatregelen tegen individuele bedrijven. ‘Nu spant de overheid zich flink in om internetbedrijven vanuit dezelfde grondbeginselen te reguleren.’
Verrassing
Een duidelijke verschuiving. Verrassend? Nee, zeggen de onderzoekers. ‘De Staatsraad liet in augustus 2019 al weten internetplatformbedrijven vollediger te willen reguleren. (…) Maar dat werd, zoals bijna al het andere, grotendeels uitgesteld in de eerste helft van 2020 toen de regering zich concentreerde op de Covid-19-pandemie. Tot op zekere hoogte zijn deze nieuwste bewegingen het resultaat van het feit dat bureaus verder gaan waar ze waren gebleven.’
‘Uit de pandemie leerde de Chinese overheid vervolgens de les dat online diensten dan wel geweldig zijn en erg handig, maar dat de productiesector de Chinese economie uiteindelijk écht in staat stelde om snel terug te komen. De nieuwe focus op de “reële economie” suggereert dat de prestigieuze en winstgevende sectoren van financiën, eigendom en technologie nu een deel van hun geprivilegieerde status in de hoofden van overheidsfunctionarissen hebben verloren’, aldus de schrijvers.
‘De focus ligt niet op het ontwikkelen van deze sectoren als doel op zich, maar op het verzekeren dat ze de fundamenten ondersteunen van het leveren van goederen en diensten aan China’s enorme binnenlandse markt van 1,4 miljard mensen.’