Het schuldenplafond lijkt een eindeloze bron van politiek gekrakeel, waarbij partijen elkaar de schuld geven en dreigen met economische chaos. Men zou bijna vergeten dat over het afbetalen van schuld geen discussie mogelijk is. Ook niet in de VS.
‘President Biden drijft Amerika naar zijn allereerste wanbetaling, en niemand anders dan hij zal de schuld krijgen’, luidt een televisiereclame van de Republikeinse belangenorganisatie American Action Network.
‘Republikeinen hebben hun plicht gedaan door het aannemen van populaire hervormingen die wanbetaling voorkomen en Amerika’s uit de hand gelopen uitgaven aanpakken. Het is tijd dat de president wakker wordt en serieus werk maakt van een akkoord om wanbetaling te voorkomen’, vervolgt de vrouwenstem.
Om de Republikeinen zover te krijgen om het schuldenplafond te verhogen, moeten de democraten akkoord gaan met de “Limit, Save, Grow Act”, een wetsvoorstel om de uitgaven van Regering Biden te versoberen. De uitgaven van de regering moeten weer op het niveau van het begrotingsjaar 2022 gebracht worden, en de jaarlijkse groei van de uitgaven moet worden beperkt tot 1 procent, aldus het voorstel.
‘Als we onze schulden niet op tijd terugbetalen, heeft de hele wereld een probleem’, zei president Joe Biden dinsdag tijdens een persconferentie. Hij probeert dan ook, precies zoals de reclame hem opdraagt, snel een akkoord te bereiken met House Speaker Kevin McCarthy, de vertegenwoordiger van de Republikeinen in het debat.
Maar, om de Amerikaanse economie te beschermen, en tumult op de financiële markten te voorkomen, hoeft er helemaal geen akkoord te zijn. De oplossing was er al in 1868: Artikel 14 van de Amerikaanse grondwet.
Oplossing dient zich aan
Het vierde lid van het 14e artikel in de Amerikaanse grondwet stelt dat de geldigheid van de openbare schuld van de Verenigde Staten, toegestaan bij wet, met inbegrip van schulden gemaakt voor de betaling van pensioenen, niet in twijfel getrokken zal worden.
‘Er staat dus niet: het Congres zou de schuld moeten betalen, of het zou mooi zijn als ze de schuld betalen. Er staat dat staatsschulden afbetaald worden’, zegt Garret Epps, emeritus hoogleraar rechten aan de Universiteit van Baltimore, tegenover de Amerikaanse zender MSNBC. Dat grondrecht zou zonder veel problemen gebruikt kunnen worden om voor eens en voor altijd af te rekenen met deze discussie, aldus Epps.
President Biden verklaarde dinsdag tijdens een persconferentie open te staan voor het argument, maar verwierp grotendeels het idee om de optie na te streven in de context van de huidige impasse. Hij merkte op dat het gebruik van het 14e amendement voor de rechter zou worden aangevochten, waardoor soortgelijke vragen over wanbetaling en mogelijk chaos op de markt zouden ontstaan. ‘Als we dit achter de rug hebben, denk ik erover om er eens naar te kijken’, voegde Biden eraan toe.
Rechtzaken maken geen kans
Volgens Harvard Law professor Laurence Tribe hoeft de president niet te vrezen voor rechtszaken.
Volgens Tribe wordt het zeer lastig voor de Republikeinen van het Huis - die hebben laten doorschemeren het gebruik van het 14e amendement door de president aan te vechten - om de president aan te klagen omdat hij de grondwet schendt. Dat doet hij volgens Tribe niet, en hij verwacht dat het Hooggerechtshof zo’n zaak zal verwerpen.
‘Het wordt heel ingewikkeld voor het Congres om de president en de minister van Financiën aan te klagen voor het uitgeven van geld waarvan het Congres heeft gezegd dat ze het moeten uitgeven’, zegt Tribe.
Ondanks de aarzelingen van president Biden hoopt Epps ‘dat er toch al iemand stiekem in de achterkamers van het Witte Huis een plan heeft opgeschreven om gebruik te maken van het 14e amendement’. Ook de markt snakt naar een oplossing.
Wanbetaling
Een daadwerkelijke wanbetaling op de Amerikaanse overheidsschuld, zou financiële markten namelijk ernstig verstoren. ‘Dalende aandelenkoersen en een verlies aan vertrouwen bij consumenten en bedrijven zouden gepaard gaan met een recessie, waardoor de toegang tot de kredietmarkten zou afnemen’, aldus de officiële website van het Witte Huis.
‘De omvang van de verliezen zou afhangen van de duur van de wanbetaling, maar zelfs een korte wanbetaling zou onmiddellijke en ingrijpende gevolgen hebben voor de economie. De rente zal omhoog schieten, de markten voor kortetermijnfinanciering die essentieel zijn voor de kredietstroom zouden stilvallen en de kredietrating van de VS zou worden verlaagd tot “beperkt in gebreke blijven”.’
Ondertussen is de rente op Amerikaans schatkistpapier met een looptijd rond de X-datum - de geschatte datum waarop de Verenigde Staten de limiet van hun schuldenplafond zullen bereiken - al aanzienlijk. Bezorgde beleggers eisen 5,5 procent rente voor Amerikaanse staatsobligaties met een looptijd van een maand. Vorig jaar rond deze tijd hadden ze aan een half procent voldoende.