De lage rente in combinatie met de angst voor de gevolgen van een aanhoudend expansief verruimingsbeleid door de autoriteiten maakt dat mensen met vermogens boven de 5 miljoen euro steeds vaker uitwijken naar ‘veilig gewaande spullen’.
De afgelopen jaren hebben vermogenden een groter deel van hun kapitaal gestoken in niet-financiële zaken zoals huizen, schilderijen en klassieke auto’s. Volgens Angelique Poiesz (foto), wealth manager bij Van Lanschot Bankiers, is het percentage illiquide bezittingen geleidelijk verdubbeld naar 10 tot 20 procent van de portefeuille.
De lage rente en de volatiliteit van de aandelenbeurs zijn de belangrijkste redenen om een groter deel van de portefeuille in vastgoed, kunst en klassieke voertuigen te beleggen,’ zegt Poiesz. ‘We zien die trend met name bij vermogens boven de vijf miljoen euro. Die mensen hebben meer speelruimte om een deel van hun vermogen in illiquide zaken te beleggen.’
Niet iedereen gaat zo bedachtzaam om met zijn vermogen. Er zijn ook bemiddelde particulieren die vrezen dat we aan de vooravond staan van een financiële crisis die de vorige op alle fronten zal overtreffen. ‘Ik heb een klant die al jaren heel bezorgd is en over niets anders kan praten,’ zegt vermogensadviseur Elmer Hogervorst. ‘Een substantieel deel van zijn vermogen zit in zilver. Hij kiest dit edelmetaal omdat het industrieel wordt gebruikt en zich buiten het banksysteem bevindt. Zijn vrouw moet voorkomen dat hij tegen ieder- een begint over de voordelen van zilver,’ aldus Hogervorst, die regelmatig winnaars van de Staatsloterij begeleidt.
Buffett in spoorwegen
Dit soort doemdenkers wordt op zijn wenken bediend door verkondigers van het einde van het huidige financiële stelsel. De stapel boeken waarin deze teloorgang in geuren en kleuren wordt geschetst, groeit met de dag.
Onheilstijdingen met ronkende titels als The Real Crash, The Money Bubble en The Big Reset, War on Gold and the Financial Endgame (Willem Middelkoop), kunnen rekenen op veel aandacht in de media. The Death of Money. The Coming Collapse of the International Monetary System van James Rickards is een recent voorbeeld. Rickards, die eerder Currency Wars publiceerde, voorspelt het einde van de dollar als reservevaluta. De econoom vreest dat landen als Rusland, China en Saoedi-Arabië hun bekomst krijgen van de Amerikaanse munt. Reden voor dit wantrouwen is de noodzaak de Amerikaanse schuldenberg te laten slinken door de inflatie aan te jagen.
De meeste doemeconomen verkondigen een boodschap die erop neerkomt dat de centrale banken te lang zijn doorgegaan met geld in het systeem te pompen. Het was een goede oplossing in 2008 om de liquiditeitscrisis af te wenden, maar nu is de wereld verslaafd geraakt aan goedkoop krediet. Het wachten is op de uitbarsting van deze vulkaan aan schulden.
Hedge tegen inflatie
Volgens veel onheilsprofeten is de beste bescherming tegen de gevolgen van de volgende crisis de aanschaf van ‘hard assets’ oftewel echte spullen. Als voorbeeld van iemand die het licht heeft gezien, noemt Rickards superbelegger Warren Buffett. Hij kocht in 2009 alle aandelen van spoorwegmaatschappij Burlington Northern Santa Fe op. Volgens Rickards is deze hard asset een formidabele hedge tegen inflatie. De prijs van goederentransport volgt de inflatie. Bovendien is het een remedie tegen financiële paniek: de waarde van de onderneming is niet meer onderhevig aan wilde schommelingen op de beurs, die vrijwel los staan van het soepel laten rijden van goederentreinen.
Buffett zelf noemt de aankoop in 2009 een hedge tegen de dollar. ‘Die zal hoe dan ook de komende jaren in waarde dalen omdat de Fed dollars blijft bijdrukken. In dat licht is het altijd beter om een echt bedrijf te hebben in plaats van cash. Bovendien kan een spoorbedrijf niet naar China verhuizen.’
Rickards is de eerste om toe te geven dat de gemiddelde belegger niet bij machte is een spoorwegbedrijf op te kopen. Net als veel andere voorspellers van rampspoed en ellende heeft Rickards de oplossing achter de hand. Rickards werkt bij Tangent Capital, een New Yorks bedrijf dat klanten adviseert die willen beleggen in alternatieve beleggingen zoals niet-genoteerde ondernemingen.
De gemiddelde bankier of vermogensbeheer zal in tegenstelling tot Rickards of Middelkoop niet snel een financiële meltdown voorspellen om zijn klanten wakker te schudden. Als hij consequent is, moet hij zijn klanten dan immers de deur wijzen. Financiële producten zullen verdampen in zo’n crisis. Een alternatief hiervoor kan de bankier niet bieden. Niet-financiële producten, zoals goudstaven, villa’s in Zuid-Frankrijk en schilderijen van opkomende Chinese kunstenaars, heeft een vermogensbeheerder of bankier niet in zijn assortiment.
Dat neemt niet weg dat private bankers regelmatig worden geraadpleegd over de aanschaf van niet-financiële zaken. ‘We hebben ermee te maken omdat de samenstelling van de portefeuille verandert. En omdat er geld moet worden vrijgemaakt voor de aanschaf van bijvoorbeeld een kunstwerk of een tweede woning,’ zegt Poiesz van Van Lanschot Bankiers. ́Meestal worden obligaties verkocht om geld vrij te maken. Soms worden koerswinsten afgeroomd.’
Passion investments
‘Wij kunnen zelf niet adviseren over de aankoop van woningen, kunst of een oldtimer. We brengen klanten wel in contract met experts op die gebieden,’ zegt Poiesz. ‘We willen voorkomen dat een klant iets koopt waarvan de waarde bijvoorbeeld snel kan dalen. Waardebehoud is meestal een belangrijk doel. We wijzen verder op de plus- en minpunten van bepaalde beleggingen. Wie veel schilderijen aan de muur hangt, moet bijvoorbeeld rekening houden met hogere verzekeringspremies en beveiligingskosten. ́
‘Wij scharen dat soort beleggingen onder passion investments,’ aldus Poiesz. Daaronder vallen ook wijnen, oldtimers en boten, maar de voornaamste categorie is en blijft vakantiehuizen. ‘Ik zie het afgelopen half jaar meer belangstelling voor woningen in het segment boven een half miljoen euro,’ zegt Aat Peterse, makelaar in Girona (Spanje). ‘Mensen die interesse hebben in dat soort huizen zeggen dat ze hun geld ergens willen parkeren en dat ze er tegelijkertijd plezier aan willen beleven.’
Ook Poiesz merkt dat vermogende particulieren zich niet fixeren op het financiële rendement. ‘Klanten letten naast waardebehoud op het esthetische genot dat een schilderij oplevert.’ Soms speelt ook toegang krijgen tot een bepaald netwerk een rol bij de aanschaf van niet-financiële zaken. ‘We hebben bijvoorbeeld het Springpaarden Fonds Nederland, dat tot doel heeft veelbelovende paarden in Nederland te houden. Voor paardenliefhebbers is dat een manier om gelijkgestemden te ontmoeten. De beleggers in dat fonds ontmoeten elkaar drie tot vier keer per jaar. Het komt regelmatig voor dat ondernemers die elkaar daar treffen ook zaken met elkaar gaan doen.
Start-ups
Sociale investeringen zijn volgens Poiesz een andere categorie waarvoor de belangstelling toeneemt. Bij deze investeringen worden niet enkel financiële criteria gehanteerd, maar kijkt de belegger ook naar onder meer duurzaamheid en personeelsbeleid. ‘Men verwacht geen toprendement, maar hoopt wel starters met goede ideeën te helpen bij het verwezenlijken van hun droom. Vaak gaat het om bedrijven in de eigen regio.’ Deze beleggingen houden het midden tussen pure financiële producten en illiquide beleggingen.
‘We adviseren niet over het beleg- gen in startende bedrijven,’ zegt Poiesz. We zorgen wel dat starters en oudere ondernemers elkaar ontmoeten. Zo hebben we onlangs een bijeenkomst georganiseerd voor ondernemers in Wageningen rond het thema voedsel. Voor ons is dat een investering. We hopen dat bezoekers die tevreden zijn over die bijeenkomst ooit besluiten hun geld bij ons onder te brengen.’
Dit artikel staat in het Fondsnieuws-magazine dat 25 juni is verschenen.