Beleggers op zoek naar rendement dat niet afhankelijk is van de richting van aandelen- en obligatiemarkten komen steeds vaker uit op hedgefondsen.
Het is moeilijk een beleggingscategorie te vinden die zo tot de verbeelding spreekt en tevens zo verguisd is als hedgefondsen. Menig belegger brandde er zijn vingers aan, maar de beleggingscategorie maakt een comeback.
Als hedgefondsen doen wat ze beloven, het geven van niet- of negatief met andere beleggingscategorieën gecorreleerde rendementen, dan leveren ze diversificatievoordelen binnen beleggingsportefeuilles. Ook kunnen ze als vangnet fungeren in geval van een correctie op de aandelen- of obligatiemarkten.
Daarbij komen hedgefondsen binnen bereik van steeds meer beleggers. De introductie van Ucits-fondsen en nieuwe handelsplatformen verbeteren de liquiditeit en transparantie.
All time high
Van het totaal aan hedgefondsen gelinkt vermogen van 3.100 miljard dollar in 2013, was al 520 miljard dollar belegd via verhandelbare beleggingsfondsen met een Ucits-(Europese) of 40 Act-(Amerikaanse) structuur, zo wijst een inventarisatie van Schroders uit.
‘Een alltime high’, voegt Andrew Dreaneen (foto), hedgefondsspecialist bij Schroders, eraan toe. Er zijn zo’n 10.000 hedgefondsen, waarvan ruim 4.000 Europese. Ook in Europa is het hedgefondsvermogen dat van de vorige piek in 2007 weer gepasseerd.
Liquiditeit is voor veel beleggers sinds de crisis belangrijker. Dreaneen: ‘Voor 2008 was maar een klein deel liquide, maar nu willen mensen graag weten: als er klappen vallen, hoe krijg ik mijn geld terug?’
Schroders verwacht vooral veel van dit laatste segment. ‘We zien de komende jaren met name groei in de liquide fondsen, tot naar verwachting 2.000 miljard dollar’, aldus de hedgefondsspecialist.
Met een groei van de hele markt met zo’n 12 procent per jaar zal het belegd vermogen in 2017 stijgen naar 4.700 miljard, waarvan een derde in liquide varianten, zo schat het Britse fondsenhuis.
Hoofd hedgefondsen Martin Fothergill van Deutsche Bank wijst erop dat de trend naar liquide alternatieven in de VS anderhalf jaar geleden echt inzette toen er enkele nieuwe 40 Act-fondsen werden geïntroduceerd.
‘Ook in onze Ucits-producten hebben we sinds het derde kwartaal van 2013 de interesse verder zien toenemen’, zegt hij, wijzend op de hoge waarderingen in zowel de aandelen- als obligatiemarkten. ‘Beleggers maken zich zorgen om een correctie.’
‘Free lunch’
Volgens Schroders zoeken beleggers in hedgefondsen drie doelen: extra rendement, diversificatie en neerwaartse bescherming. De crisis heeft beleggers sceptischer gemaakt over de rendementsaannames. Maar het diversificatieargument staat nog steeds. Ook zijn er fondsen die er specifiek op gericht zijn om als vangnet te dienen als andere markten onderuitgaan.
In de financiële markten is diversificatie de enige ‘free lunch’, zo stelde Nobelprijswinnaar en grondlegger van de moderne portefeuilletheorie Harry Markowitz ooit. Een andere bekende uitspraak komt van hedgefondsmanager Antti Ilmanen van AQR: ‘Wees terughoudend met rendementsaannames, maar voortvarend met diversificatie.’
‘Er zijn nog veel mensen die niet beseffen dat diversificatie op zich al rendementverhogend is, wat een wiskundig gegeven is’, aldus Jeroen Wilbrink, hoofd implemented solutions bij Mercer, dat ‘als onderaannemer’ alternatieve beleggingen voor Nederlandse pensioenfondsen faciliteert.
Wilbrink signaleert dat pensioenfondsbestuurders de laatste jaren terughoudender zijn geworden als het gaat om beleggen in hedgefondsen. ‘Liep Nederland eerder voor als het ging om alternatieve beleggingen, nu liggen we achter. Vreemd, want de trend wereldwijd is juist richting meer diversificatie door middel van alternatives.’
De redenen hiervoor zijn volgens de consultant dat veel alternatieve strategieën minder crisisbestendig bleken te zijn dan eerder verwacht, dat toezichthouders hun vereisten opschroefden en er discussie ontstond over beheervergoedingen. Al kunnen de voordelen nog zo groot zijn, als pensioenfondsbestuurder moet je sterk in je schoenen staan om in hedgefondsen te beleggen. ‘Je moet het uit kunnen leggen en goed weten wat je doet.’
Meerdere strategieën
De aanduiding ‘hedge’ in hedgefonds duidt op afdekking. Klassieke hedgefondsen richten zich vaak op arbitrage-achtige strategieën. Een voorbeeld is long-short, waarbij ondergewaardeerde aandelen worden gekocht en tegelijk vergelijkbare aandelen met hoge waarderingen worden verkocht. Deze aanpak zou moeten werken in zowel stijgende als dalende markten.
Maar in de loop van de tijd zijn veel fondsen die weinig te maken hadden met marktneutrale (hedged) strategieën onder de noemer hedgefondsen geschaard. Wilbrink wijst op de term ‘unconstrained’, die later in zwang raakte voor meer opportunistische fondsen. ‘Als de term eerder was bedacht, hadden we het nu over unconstrained in plaats van hedgefondsen gehad.’
Al naar gelang de doelstellingen van een pensioenfonds stelt Mercer een portefeuille samen met meerdere hedgefondsstrategieën. Hierbij gaat de consultant ervan uit dat iedere strategie een eigen functie vervult binnen het geheel. Grofweg worden zes categorieën onderscheiden.
‘Tail-risk hedging’ zou het goed moeten doen als andere beleggingscategorieën het slecht doen. ‘Managed futures’ richt zich op termijnmarkten. ‘Macro’ speelt in op bredere economische bewegingen. ‘Relative value’ en ‘long-short’ maken gebruik van onderlinge waarderingsverschillen in vergelijkbare effecten. ‘Insurance-linked’ ten slotte zoekt niet aan andere categorieën gecorreleerde rendementen via verzekeringen voor bijvoorbeeld stormschade. Daarbij zijn er fondsen die zich van meerdere strategieën bedienen: ‘multi-strategy’.
Verder zouden ook bijvoorbeeld nog ‘event driven’- of ‘merger arbitrage’-strategieën kunnen worden onderscheiden. Volgens Fothergill van Deutsche Bank zijn het deze en de traditionelere long-short-strategieën die de laatste tijd het populairst zijn, met name omdat ze een geringe correlatie met de markt zouden hebben.
Vingers gebrand
Net als andere beleggingen zijn ook hegdefondsen niet immuun voor faillissementen, fraude en schandalen. In 1998 stortte Long-Term Capital Management (LTCM), een op arbitrage in obligatiemarkten gericht fonds met onder meer Nobelprijswinnaars Myron Scholes en Robert Merton aan het roer, met veel geraas ineen. Global Alpha van Goldman Sachs, opgezet door de bekende kwantitatieve belegger Mark Carhart, ging vanaf 2006 de mist in en werd in 2011 opgeheven.
Dan was er nog oplichter Bernie Madoff, die zich voordeed als hedgefondsmanager maar achter de schermen een piramidespel runde. Toen beleggers, waaronder een aantal grote hedgefondsen, in 2008 hun geld begonnen op te eisen liep hij tegen de lamp. In 2010 werd hij veroordeeld tot 150 jaar celstraf.
Het gevolg was dat ook regelgevers, toezichthouders en handhavers de sector op de korrel namen. De Nederlandsche Bank (DNB) kwam met een themaonderzoek naar ‘innovatieve beleggingen’, zoals hedgefondsen, private equity en infrastructuur, en concludeerde dat ze ‘een stevige beheersomgeving’ vereisen.
‘De trend naar uitbesteden is onder vuur van DNB komen te liggen’, zegt Wilbrink van Mercer. Hij kan hier een eind in meegaan, maar ziet ook situaties waarin De Nederlandsche Bank doorschiet. ‘Een pensioenfondsbestuurder kreeg vragen over een hedgefonds dat een keer een negatief rendement had van 7 procent en daarmee achterbleef bij de doelstelling, ook al stonden aandelen 26 procent in de min, maar dat was dan in lijn met de benchmark.’
De consultant kan zich voorstellen dat pensioenfondsbestuurders er moe van worden. ‘Maar regelgeving moet geen excuus zijn om minder te doen.’
Dit artikel is gepubliceerd in het nieuwe Fondsnieuws-magazine dat woensdag is verschenen.