Beleggingsfondsen die illiquide en moeilijk verkoopbare activa aanhouden, maar wel dagelijks hun netto-inventariswaarde berekenen, kunnen volatiliteit uitlokken en de impact van schokken op de financiële markten nog verder vergroten, zeker in turbulente tijden.
Dat stelt het Internationaal Monetair Fonds (IMF) in een beleidsnota gericht aan de financiële gemeenschap.
Beleggingsfondsen waarmee beleggers dagelijks hun aandelen kunnen kopen of verkopen, vormen een belangrijk onderdeel van het financiële stelsel, wat beleggers beleggingsmogelijkheden biedt en bedrijven en overheden financiert.
Open-end beleggingsfondsen, zoals ze bekend staan, zijn de afgelopen twee decennia aanzienlijk gegroeid, met dit jaar wereldwijd 41 biljoen dollar aan activa. Dat is ongeveer een vijfde van het vermogen van de niet-bancaire financiële sector, zo stelt het IMF.
Deze fondsen kunnen beleggen in relatief liquide activa zoals aandelen en staatsobligaties, of in minder frequent verhandelde effecten zoals bedrijfsobligaties. ‘De minder liquide holdings zijn echter potentieel zeer kwetsbaar. Beleggers kunnen dagelijks aandelen verkopen tegen een prijs die aan het einde van elke handelssessie wordt vastgesteld, maar het kan fondsbeheerders meerdere dagen kosten om activa te verkopen om aan deze aflossingen te voldoen, vooral wanneer de financiële markten volatiel zijn.’
Een dergelijke liquiditeitsmismatch kan een groot probleem zijn voor fondsbeheerders wanneer er veel geld wegvloeit uit zulke fondsen, omdat de prijs die aan beleggers wordt betaald mogelijk niet alle handelskosten weerspiegelt die verbonden zijn aan de activa die zij hebben verkocht. In plaats daarvan dragen de resterende beleggers die kosten, waardoor een incentive ontstaat om aandelen terug te kopen voordat anderen dat doen, wat tot uitstroomdruk kan leiden als het marktsentiment daalt.
Onder druk van deze beleggersruns kunnen fondsen gedwongen worden om activa snel te verkopen, waardoor de waarderingen verder onder druk komen te staan. Dat zou op zijn beurt het effect van de initiële schok versterken en mogelijk de stabiliteit van het financiële stelsel ondermijnen.
Pandemie
Het IMF stelt dat dit waarschijnlijk de evolutie is die we zagen tijdens de marktturbulentie toen de pandemie uitbrak. Open-end fondsen werden toen gedwongen om activa te verkopen toen er 5 procent outflows was uit hun fondsen.
‘Als we verder kijken dan de door de pandemie veroorzaakte marktturbulentie, blijkt uit onze analyse dat de rendementen van activa die worden aangehouden door relatief illiquide fondsen over het algemeen volatieler zijn dan vergelijkbare holdings die minder aan deze fondsen zijn blootgesteld - vooral in perioden van marktstress. Als bijvoorbeeld de liquiditeit opdroogt zoals in maart 2020, kan de volatiliteit van door deze fondsen aangehouden obligaties met 20 procent toenemen.’
Dit is ook van belang voor opkomende markteconomieën. Een daling van de liquiditeit van fondsen die gevestigd zijn in gevestigde economieën kan aanzienlijke grensoverschrijdende spillover-effecten hebben en de rendementsvolatiliteit van bedrijfsobligaties van opkomende markten verhogen, besluit het IMF.