Bij de volgende kredietcrisis, wellicht al binnen een paar jaar, is het wachten op een shake-out van platforms waar je geld kan ophalen buiten de klassieke kanalen om, zegt Daan Potjer, directeur van Dynamic Credit, een vermogensbeheerder gespecialiseerd in leningen.
Er komen steeds meer platforms voor market place lending of crowdfunding, vooral in het Verenigd Koninkrijk en de Verenigde Staten. Bekende namen zijn bijvoorbeeld Lending Club en Zopa. In Nederland hebben bijvoorbeeld Jungo en Monefy hun komst aangekondigd.
Wildgroei
‘Je ziet een wildgroei’, zegt Potjer. ‘Er is namelijk vraag naar krediet nu banken hier terughoudender mee zijn geworden. Aan de andere kant hebben beleggers door de huidige lage rentestand behoefte aan rendement uit andere beleggingen.’
De platforms zijn echter niet zonder risico’s. Kan een leningnemer zijn lening niet terugbetalen, dan staat de belegger vaak met lege handen.
Wie via dit soort platforms in leningen belegt, moet in staat zijn de risico’s goed in te schatten, voldoende vermogen hebben om goed te diversifiëren en niet in de problemen komen doordat het geld lang vast staat. Kun je dit niet, dan wordt het een casino’, aldus Potjer.
Enorm groot risico
‘Mijn collega Tonko Gast zegt altijd dat de vorige financiële crisis ontstond doordat financiële techneuten producten maken die uiteindelijk zorgden voor zwakke acceptatiecriteria en vervolgens werden deze verkocht aan mensen die van toeten noch blazen wisten. Nu met de opkomst van fintech lijkt dat weer te gebeuren. Dit is een enorm groot risico.’
Dat het Amerikaanse platform Lending Club eerder dit jaar in het nieuws kwam vanwege hogere achterstanden dan voorgespiegeld waren, is hier volgens Potjer een voorteken van.
Dynamic Credit is zelf echter ook actief in het direct lening-segment. Onder andere via haar hypotheeklabel BijBouwe verstrekt ze hypotheken. In totaal beheert Dynamic Credit twee jaar na de start met hypotheekmandaten ongeveer 6,5 miljard euro in deze categorie.
Hotel California
Onlangs werd bekend dat Dynamic Credit ook een handelsplatform voor leningportefeuilles gaat lanceren waarop professionele beleggers leningen kunnen verhandelen. Dit is een poging iets te doen aan het probleem waar veel beleggers in directe leningen tegenaan lopen: de illiquiditeit. ‘Je wil als belegger wellicht ook wel weer een keer van je stukken af. Dat kan vaak niet bij directe leningen’ , zegt Potjer.
‘Denk aan hypotheken. Als je daar als belegger via een fonds in belegt zit je er potentieel voor 30 jaar aan vast. Er is nagenoeg geen liquiditeit. Dit is een Hotel California-constructie’, zegt hij verwijzend naar het lied van de Eagles uit 1976.
Hij benadrukt echter dat zijn platform en mandaten alleen toegankelijk zijn voor professionele beleggers. Ook worden op het platform alleen leningen verhandeld van gescreende partijen.
‘Het is van groot belang dat de partijen die de leningen hebben uitgegeven van voldoende kwaliteit zijn. Wij controleren dat zorgvuldig. Bij ons zul je daarom geen leningen van crowdfunding platforms met losse acceptatiecriteria aantreffen.’
Acceptatiecriteria
Heel belangrijk zijn acceptatiecriteria van leningverstrekkers, zegt hij. ‘Er zijn platforms die MKB-leningen verstrekken die 70 procent van de aanvragen goedkeuren. Als je je bedenkt dat de leningsaanvragers vaak partijen zijn die al door banken zijn afgewezen, zou je om de kwaliteit van de leningen te borgen minimaal 90 procent moeten afwijzen.
Sommige platforms schermen ermee dat ze een slim algoritme hebben om te bepalen welke leningen worden geaccepteerd en welke afgewezen. Dat klinkt misschien hip, maar het gaat er uiteindelijk om dat je strenge voorwaarden moet hebben.’
Niet al zijn concurrenten houden er volgens Potjer echter dezelfde strenge moraal op na. Hij ergert zich groen en geel aan de manier waarop sommige partijen het achterstandenpercentage van leningen laten zien. ‘Ze nemen het gemiddelde percentage achterstanden van leningen uitgegeven in 2014, 2015 en 2016, terwijl 2016 nog maar net op weg is. Dit jaar zijn er dus nog amper achterstanden. Dit gebeurt dus alleen maar om het percentage te drukken.’
Verdienmodel
Een manier om als belegger het kaf van het koren te scheiden is volgens Potjer kijken naar hoe het platform zijn geld verdient. Als een platform met het uitgeven van de leningen zijn geld verdient, is er voor hem verder geen enkele prikkel om streng te zijn in de acceptatie.
‘Wij worden gedurende de looptijd van de lening betaald door de belegger. Als gevolg hiervan zijn wij erg gericht op de lange termijn. Als wij het goed doen, krijgen wij 30 jaar lang fees uit een hypotheek.’
Hij wijst er echter op dat de hypotheekmarkt volledig is ‘dichtgereguleerd’. Zelf heeft Dynamic Credit bijvoorbeeld zes vergunningen. De risico’s liggen volgens Potjer dus vooral bij crowdfunding-platforms en platforms voor MKB-leningen.
‘Als het gaat om de boekhandel op de hoek die dreigt om te vallen en daarom het publiek om hulp vraagt, vind ik crowdfunding een goed idee, maar niet als belegging waarbij beleggers niet goed kunnen inschatten wat de risico’s zijn en die risico’s, zoals illiquiditeit en gebrek aan diversificatie niet goed kunnen dragen.’
Rabobank
Dat ook Rabobank onlangs aankondigde een pilot te starten met een platform waarop vermogende klanten leningen kunnen verstrekken aan MKB-bedrijven, noemt Potjer ‘onbegrijpelijk’. ‘Dit zijn dus leningen waar de bank zelf niet aan wil. Klanten met vermogens vanaf 1 miljoen euro kunnen meedoen. Hoe kun je dan over duizenden leningen spreiden? En vervolgens zitten deze klanten voor lange tijd aan deze leningen vast.’
Meer achtergronden op Fondsnieuws:
- Dynamic Credit start handelsplatform voor leningen
- Rabo biedt MKB-leningen via vermogende klanten
- Bart Vemer strijkt neer in markt direct lending