Nederland wil een einde maken aan het ontwijken van dividendbelasting door buitenlandse beleggers. Dit zogeheten dividendstrippen, dat mede mogelijk wordt gemaakt door Nederlandse financiële instellingen, kost de schatkist naar schatting elk jaar 1 miljard euro.
De meest gangbare praktijk is dat buitenlandse beleggers hun aandelen tegen de datum waarop dividend wordt toegekend, tijdelijk parkeren bij een lokale instelling, zoals een Nederlandse bank. Die kan de voorheffing met de inkomstenbelasting of vennootschapsbelasting verrekenen, een buitenlandse partij doorgaans niet. De betrokken partijen verdelen het voordeel dat wordt onttrokken aan de schatkist.
Het ministerie van Financiën heeft deze maand een consultatie afgerond over aanscherping van de regels. Het kabinet schrijft het ‘onwenselijk’ te vinden dat ‘de mogelijkheid blijft bestaan om door middel van dividendstrippen geen of minder dividendbelasting te betalen dan de wetgever heeft bedoeld’, zo meldt Het Financieele Dagblad vandaag.
Vanuit de banken- en beurswereld is een lobby op gang gekomen om de praktijk goeddeels in stand te houden. Ook partijen die zeggen niet aan dividendstrippen te doen, zijn tegen maatregelen. Zij vrezen door strengere maatregelen op kosten te worden gejaagd, of geen dividendbelasting meer te kunnen verrekenen.
Steeds complexer
Dividendstrippen is geen typisch Nederlands fenomeen. Door het internationale en versluierende karakter van de beurshandel wordt het steeds ongrijpbaarder, zeggen de Belastingdienst en opsporingsdiensten. De complexiteit is volgens Financiën de afgelopen jaren verder toegenomen.
Het Financieel Expertise Centrum (FEC) bevestigt dat dividendstrippen ‘op zeer grote schaal’ plaatsvindt. ‘Vanuit fiscaal perspectief kwalijk, maar ook vanuit het perspectief van de integriteit van de financiële sector’, staat in recent onderzoek van het samenwerkingsverband van Fiod, Belastingdienst, Justitie en de AFM dat naar de Tweede Kamer is gestuurd.
Duitsland jaagt
Financiële instellingen spelen een prominente rol bij dividendstrippen, als initiator van een structuur, als facilitator, verwerker, of door voor eigen rekening te ‘strippen’. In Duitsland ligt ABN Amro daarover al enige tijd ernstig in de clinch met justitie en de belastingautoriteiten.
Het opsporen van illegaal dividendstrippen wordt volgens het FEC bemoeilijkt doordat betrokkenen ‘verhullende schakels’ en ‘verhullend taalgebruik’ toevoegen aan de in principe eenvoudige transactieopzet.
Schijnconstructies
Gedaan wordt alsof dividendstrippen een zakelijke reden heeft met een mogelijk koersrendement, terwijl het volgens het FEC slechts te doen is om de dividendbelastingdruk (kunstmatig) te verlagen. Het FEC stelt dat de uiteindelijke economische belangen verborgen worden gehouden en spreekt van ‘schijnconstructies’.
De Nederlandse schatkist liep zo tussen 2000 en 2020 27 miljard euro mis, aldus een berekening van professor Christoph Spengel van de universiteit van Mannheim. Dat is veel, vergeleken met de andere landen die hij heeft onderzocht. De reden daarvoor is volgens hem dat nergens anders zoveel aandelen van de bedrijven uit de hoofdgraadmeter in handen van buitenlandse beleggers zijn. In Nederland is dat volgens hem 96 procent.
Boetes en naheffingen
De Belastingdienst maakt zelf geen inschattingen en beperkt zich tot de mededeling dat sinds 2000 ‘enkele honderden miljoenen euro’s’ aan naheffingen en boetes zijn opgelegd vanwege dividendstrippen.
In Nederland en Duitsland zijn de regels rond dividendstrippen de afgelopen vijftien jaar al aangescherpt omdat er op grove wijze misbruik van werd gemaakt door rond de dividenddatum massaal met aandelen te schuiven. Maar voor zover bekend heeft justitie in Nederland nog nooit personen of instellingen vervolgd wegens strafbare feiten.
Celstraffen
In Duitsland loopt wel een groot strafonderzoek tegen beleggers, bankiers en advocaten naar de meest agressieve variant, de zogeheten cum/ex-handel. Daarbij lenen partijen elkaar aandelen uit, zodat onduidelijk is wie de rechtmatige eigenaar is. De belasting wordt twee keer teruggevraagd terwijl er maar één keer is ingehouden. Er zijn 1300 verdachten en vorige week nog is een bankier een jarenlange celstraf opgelegd.
Om misbruik in Nederland tegen te gaan, overweegt Financiën zowel het juridisch eigendom als het economisch belang in aandelen verplicht te stellen voor de vermindering, verrekening of teruggaaf van dividendbelasting. ‘Dit zou dividendstrippen in de kern aanpakken.’ Vanuit de beurs- en bankenwereld zijn hiertegen grote bezwaren ingebracht.
AEX minder interessant
Het argument dat Nederlandse en Duits beurzen minder aantrekkelijk worden voor buitenlandse beleggers als de regels worden aangescherpt, overtuigt hoogleraar Spengel niet. ‘In de VS is de praktijk allang aan banden gelegd en dat heeft de beurs niet zichtbaar geschaad.’
Het kabinet verwacht de Tweede Kamer na afloop van de consultatie nader te informeren, waarschijnlijk dit voorjaar.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 15 februari 2022