De Belgische banken hebben de voorbije weken hard gestreden om de 22 miljard euro die op 4 september vrijkwam na de succesvolste staatsbon ooit. Ze lijken het overgrote deel van die staatsbonmiljarden weer te recupereren. Maar wat gebeurt er daarna?
Een zaak staat vast: de grote winnaar van een jaar geleden, de Belgische Staat, is deze keer de grote verliezer. Het Agentschap van de Schuld gaf na het aflopen van zijn eenjarige succesbon meteen twee nieuwe staatsbons uit, in de hoop enkele miljarden euro’s te recupereren. Maar zoals bekend waren de voorwaarden een pak minder gunstig, met nettorentes onder 2 procent, waardoor slechts een klein deel van de spaarders opnieuw voor de Vadertje Staat koos.
De teller van de nieuwe eenjarige staatsbon (rente van 1,925 procent netto) kwam uit op amper 382,7 miljoen euro aan inschrijvingen, tegenover bijna 22 miljard euro miljard euro een jaar eerder. Inclusief een tienjarige staatsbon heeft het Agentschap van de Schuld deze keer in totaal 402,5 miljoen euro opgehaald. Geen miljarden dus, maar ‘slechts’ enkele honderden miljoenen.
Dat doet vermoeden dat het gros van het staatsbongeld weer naar de banken gevloeid is. Johan Thijs, de ceo van KBC, bevestigde afgelopen weekend in een interview met De Tijd alvast dat er bij zijn bank al meer is binnengekomen dan de 5,7 miljard euro aan deposito’s die KBC vorig jaar zag vertrekken richting de staatsbon.
Het staatsbongeld is grotendeels teruggekeerd naar de banken, maar sommige zijn daar wel dieper voor moeten gaan dan ze wilden.
Kenneth De Beckker, professor financiële economie
‘De belangrijkste conclusie is dat het geld dat in de staatsbon zat, grotendeels teruggekeerd is naar de balansen van de banken. En dat was toch hun grootste doelstelling in deze septembermaand’, analyseert professor financiële economie Kenneth De Beckker (Open Universiteit / KU Leuven). ‘Wellicht moesten sommige banken daar wel dieper voor gaan dan ze wilden door de stuntrentes van ING, die de concurrentie dwong om te volgen.’
De oranje bank gooide eind augustus de knuppel in het hoenderhok met een aangeboden rendement van 2,66 procent netto op een termijnrekening voor 1 jaar. Die actie loopt nog tot 29 september, eind deze week dus. De andere banken counterden ING met tijdelijke promoties op termijnrekeningen en kasbons. Bij Belfius loopt een vrijwel identiek aanbod als bij ING eveneens nog tot zondag.
Concurrentieslag tot de finish
‘Tot mijn verbazing lopen de acties bij ING en Belfius nog door’, zegt De Beckker. ‘Ik had verwacht ze gingen stoppen eens de inschrijvingen op de nieuwe staatsbons zijn afgesloten. Dat heeft wel gevolgen voor de hele sector. Het dwingt sommige kleinere spelers - bijvoorbeeld Argenta - om eveneens nog even verder te gaan met hun acties.’
De commerciële strategieën verschillen erg per bank. Sommige, zoals de onlinebank MeDirect en middelgrote speler Crelan, hebben hun hoogrentende termijnrekeningen vervroegd van de markt gehaald, naar verluidt wegens het massale succes.
KBC sloot de actie voor zijn hoogrentende termijnrekening zoals aangekondigd op 15 september af. Maar de bank herlanceerde wel een kasbonactie (met 2,17 procent nettorente) tot 29 september, de slotdag van de ING-promotie.
Bij BNP Paribas Fortis liepen de kasbonacties gisteren af, maar er kwam meteen een verlenging. De bank houdt ook nog een promo-actie rond gestructureerde obligaties in de ether. Kortom: de vier grootbanken (ING België, Belfius, KBC, BNP Paribas Fortis) houden nog even ijzers in het vuur.
‘De banken gaan boven de marktrente en in dat opzicht is het terugwinnen van het staatsbongeld voor hen toch een dure operatie. Anderzijds worden ze door niemand verplicht om zover te gaan’, zegt finance-professor Hans Degryse (KU Leuven).
‘Ik vermoed dat het vanaf volgende maand allemaal rustiger wordt’, voorspelt De Beckker. ‘Niet alleen zullen de tijdelijke acties wegvallen, ook zullen de speciale spaarrekeningen die een jaar geleden gelanceerd werden minder interessant worden. We gaan immers naar een algemeen klimaat van lagere rentes.’
Ook Degryse verwacht een algemene normalisering van de spaarmarkt. ‘Zeker als de ECB de rente verder verlaagt, misschien al in november, en vrijwel zeker in december.’
Opzet geslaagd?
Aftredend minister van Financiën Vincent Van Peteghem (cd&v) wou met de fiscaal voordelige staatsbon van een jaar geleden de banken aanzetten om sneller hun rentes op de spaarboekjes aan te passen aan stijgingen van de ECB-beleidsrentes.
Is dat opzet nu gelukt? ‘Het beeld is gemengd’, antwoordt Degryse. ‘De staatsbon heeft uiteindelijk zijn effect wel gehad. De burgers zijn toch meer gaan nadenken over het veranderen van bank. Het is dus positief voor de algemene financiële geletterdheid. En er is ook meer concurrentie gekomen. Alleen gebeurde dat niet op de markt waar het beleid op hoopte - de spaarrekeningen - maar wel op de markt van kasbons en termijnrekeningen.’
‘Mijn enige hoop is dat de Belgische spaarders voortaan systematisch gaan nadenken over hoeveel geld ze echt op hun spaarboekje nodig hebben, en meer oog gaan hebben voor alternatieven’, zegt De Beckker daarover.
Gerelateerde artikelen op Investment Officer:
- Beleggingsfondsen laten spaarboekjes steeds verder achter zich
- Alle hens aan dek op D-day voor staatsbonmiljarden