In Luxemburg zijn ongeveer 86.000 rekeningen van beleggers uit Europa en de rest van de wereld momenteel bevroren. Dit treft meer dan acht procent van alle beleggers in het Groothertogdom en is hoofdzakelijk te wijten aan het nalaten van financiële instellingen om adequate ‘due diligence’ uit te voeren.
Marco Zwick, de directeur van de Luxemburgse financiële waakhond CSSF die toezicht houdt op beleggingsfondsen, bracht dit probleem aan het licht tijdens een recente sectorconferentie. Hij gaf aan dat veel rekeningen zijn geblokkeerd na antiwitwascontroles (AML), maar benadrukte dat deze blokkades vaak niet gerelateerd zijn aan AML-kwesties. Zwick onthulde dat de CSSF nieuwe richtlijnen voorbereidt om deze rekeningproblemen op te lossen.
‘De meeste blokkades staan niet in verband met AML. Wij zullen met aanvullende richtlijnen komen’, meldde Zwick op een sectorconferentie afgelopen dinsdag, waarbij hij aangaf dat de CSSF uitkijkt naar nauwe samenwerking met sectorwerkgroepen over dit thema.
Een recent onderzoek van de Financial Action Task Force (FATF), de toonaangevende wereldwijde AML-organisatie, bevestigt dit probleem. In september uitte de FATF kritiek op het ‘failed due diligence’, ofwel ‘ontoereikende klantenonderzoek’ door financiële instellingen in Luxemburg, wat een aanzienlijk aantal beleggers raakt, inclusief die in Luxemburgse beleggingsfondsen. De CSSF neemt nu stappen om dit aan te pakken, met een focus op samenwerking met brancheorganisaties om complianceregels effectiever toe te passen.
Bevroren rekeningen in Luxemburg
Bron: FATF rapport over Luxemburg, September 2023.
Het internationale karakter van de Luxemburgse markt voor beleggingsfondsen maakt het vaak lastig voor dienstverleners om beleggers wereldwijd bedienen. Uit een recent onderzoek naar bijvoorbeeld private debt fondsen blijkt dat iets meer dan de helft van de klanten van buiten Europa komt.
‘Dat de FATF in algemene conclusies tevreden is over Luxembourg is natuurlijk leuk’, zei Derek Russell, directeur bij JTC, een financiele dienstverlener in Jersey, ‘maar als wij in gesprek zijn met bijvoorbeeld een belegger in Griekenland, of een familiekantoor in Brazilië, dan hebben zij er weinig aan als wij dan moeten proberen de herkomst van die fondsen, dat geld te bepalen. Wij moeten moeilijke gesprekken voeren met investeerders. Tegelijkertijd zetten onze klanten ons onder druk. Weet je, fondsenwerving is moeilijk. We moeten deze mensen zo snel mogelijk in het fonds binnenhalen voordat ze van gedachten veranderen, Ze gaan heel makkelijk naar een fonds in Delaware of de Kaaimaneilanden, waar het misschien een beetje makkelijker voor hen is om binnen te komen vanuit een AML-perspectief.’
Geen cijfers voor Nederland en België
Navraag bij toezichthouders in Nederland en België geeft aan dat er geen officiële cijfers bekend zijn over het aantal bevroren rekeningen in de twee andere Beneluxlanden. De FSMA beschikt niet over cijfers over het aantal bevroren rekeningen en wil niet reageren op de situatie in Luxemburg. Ook in Nederland zijn geen officiële cijfers bekend.
Een woordvoerder van De Nederlandsche Bank benadrukt dat ze al geruime tijd met de banken en andere instellingen in gesprek zijn over de toepassing en implementatie van onder andere de WWFT, de wet ter voorkoming van witwassen en financiering terrorisme, en de sanctiewet. ‘In Nederland biedt de wetgeving “open normen”, en dat betekent dat de instellingen zelf in hoge mate verantwoordelijk zijn voor allerlei maatregelen - wij houden toezicht op het aanwezig zijn van adequate middelen en processen om het vereiste toezicht uit te oefenen’, aldus de woordvoerder.
Tijdens de conferentie van Alfi, de Luxemburgse tegenhanger van Dufas in Nederland en Beama in België, bracht Zwick drie kritiekpunten van de sector aan het licht. Naast de geblokkeerde rekeningen, werd ook terrorismefinanciering (CFT) besproken.
Meer aandacht nodig voor CFT
‘We willen terrorisme natuurlijk niet financieren, maar volgens het team is er meer behoefte aan begrip en voorlichting’, zei Zwick, verwijzend naar de FATF-aanbevelingen. Er wordt verwacht dat er meer advies over CFT-maatregelen zal komen van CFF, de Luxemburgse financiële inlichtingendienst, en andere Europese en Luxemburgse autoriteiten.
Het derde punt van FATF-kritiek was meer gericht op de toezichthouder zelf. Zwick erkende dat de CSSF kritiek heeft ontvangen omdat ze te mild zou zijn bij het publiceren van sancties.
‘We zouden uitgebreider moeten publiceren over tekortkomingen van bedrijven als we boetes uitdelen’, aldus Zwick. ‘Bij publicatie moeten we duidelijk maken of het om AML- of CFT-kwesties gaat en meer details verstrekken, zodat de markt beter geïnformeerd is en ervan kan leren.’