Met ingang van vandaag is in de Europese Unie Mifid II van kracht geworden, de Europese richtlijn die ingrijpende invloed zal hebben op de markten.
Mifid II beïnvloedt talrijke onderdelen van de beleggingswereld. Zo moeten zakenbanken de kosten voor beleggingsonderzoek voortaan afsplitsen van transactiekosten, moeten fondshuizen vanaf nu openheid geven over de totstandkoming van transactiekosten en moeten retailbrokers voortaan het identiteitsnummer van de klant meesturen bij transacties.
Ook voor de toezichthouders betekent de invoering verandering. Ze moeten de toenemende hoeveelheid gegevens die ze ontvangen, gaan verwerken. De toezichthouder FSMA (foto: hoofdkantoor) heeft bestaande beleidsregels, leidraden en interpretaties in lijn gebracht met deze nieuwe regelgeving.
Zakenbanken: Alle klantgesprekken bijhouden
Zakenbanken worden vanaf nu verplicht om alle communicatie met een klant die tot een transactie kan leiden op te slaan. Dat betekent dat men niet alleen persoonlijke gesprekken en telefoontjes met klanten moet bewaren, maar ook Bloomberg-chats, e-mails en zelfs WhatsApp-gesprekken, omdat men niet weet welk gesprek tot een transactie zal leiden. Het complexe voor banken daarbij is dat men ook rekening moet houden met andere regelgeving dan Mifid II, bij voorbeeld op het terrein van privacy.
Fondshuizen: Distributievergoeding verboden
Voor fondshuizen is ook sprake van vergaande veranderingen. Aanbieders van beleggingsproducten mogen geen vergoedingen betalen aan de tussenpersonen die de producten verspreiden, zoals al verboden is in Groot-Brittannië en Nederland. Uitzonderingen worden gemaakt voor distributeurs die hun klant laten weten dat ze niet ‘onafhankelijk’ zijn.
Een andere uitdaging voor fondshuizen is de kostentransparantie die wordt gevraagd. Daarbij moeten alle kosten van het product en de service van de distributeur worden opgeteld tot een simpel getal. Die transparantie is nogal bewerkelijk, omdat we ook alle transactiekosten hebben moeten berekenen, laten fondshuizen weten.
Tot slot is voor de partijen ook een uitdaging om de kosten van research al dan niet in rekening te brengen. Sommige partijen nemen deze kosten voor eigen rekening, anderen brengen het bij de klant in rekening.
De toezichthouder heeft ook veel werk aan Mifid II gehad, vooral ook omdat vanaf nu alle transactierapporten moeten worden voorgelegd. Hierdoor kan men marktmisbruik en omstreden handelsgedrag gemakkelijker op het spoor komen, vooral ook omdat men transacties real-time kan volgen. Zo hadden de toezichthouders vooral te weinig zicht op wat er gebeurde bij alternatieve handelsplatformen. Deze zogenoemde OTF’s komen nu ook onder toezicht, omdat ze vergunningsplichtig worden. Dat geldt ook als de handel in grondstoffenderivaten en de spotmarkt voor emissierechten, zo schrijft de FSMA in een persbericht.
Retailbrokers: Weet de klant wel wat hij doet?
Brokers voor de retailmarkt, zoals Binck Bank, moeten vanaf nu van elke klant het paspoortnummer hebben’, zegt Jeroen Sonsma, directeur Nederland van BinckBank. De internetbroker moet vanaf 3 januari bij elke transactie het identiteitsnummer van de klant meesturen, zodat de toezichthouder precies weet wie welke transactie heeft gedaan. ‘Wij zijn paspoortnummers aan het terugzoeken in het archief en vragen die op bij klanten.’
Zakelijke klanten moeten een zogeheten LEI-nummer hebben, een uniek nummer aan de hand waarvan zij te identificeren zijn. Een klant waarvan een broker als BinckBank geen nummer heeft, mag vanaf 3 januari niet meer handelen, al gaf de Europese toezichthouder Esma vorige week wat ruimte voor het komend halfjaar: als een klant zonder LEI-nummer zijn broker machtigt voor hem zo’n nummer aan te vragen, mag de order alsnog worden uitgevoerd.
Een ander onderdeel is ‘product governance’: komt een financieel product bij de juiste klant terecht? Om te bepalen hoeveel kennis en ervaring klanten hebben, leggen zij een toets af. Als een klant daarna een product wil kopen waarvan wij niet hebben kunnen vaststellen dat het geschikt is voor hem, moeten wij hem duidelijk waarschuwen. Maar een transactie verbieden hoeft niet, zegt Sonsma.