Nassim Taleb, oud-trader en schrijver van The Black Swan, omschrijft de moderne portfoliotheorie als complete bullshit. Een gesprek met de voormalige trader in de marge van het BZB-Fedafin-congres in Brussel.
Het thema van het recent gehouden congres van BZB-Fedafin, de Belgische federatie van financiële tussenpersonen, stond in het teken van “Skin in the game”, eveneens de titel van het laatste boek van Nassim Taleb. Daarin bepleit de voormalige handelaar dat niemand risico’s zou mogen nemen die anderen kunnen schaden, zonder ook zelf schade te lijden wanneer het misloopt. Hij stelt in zijn boek dat omwille van sociale rechtvaardigheid er sprake moet zijn van symmetrie en risicodelen. ‘Je kunt niet de winst pakken en de risico’s naar anderen verplaatsen, zoals banken, fondsmanagers en grote bedrijven vaak doen. Dwingen tot “skin in the game” corrigeert de asymmetrie duizend keer beter dan wet- en regelgeving.’ Want, zo voegt Taleb eraan toe, zonder dat werkt het niet.
Topeconoom Branko Milanović stelt dat Taleb met zijn boek een ‘compleet systeem heeft geschapen dat van empirisch onderzoek tot ethiek gaat, hetgeen zeer zeldzaam is in de moderne wereld.’ In een gesprek met Investment Officer, zegt Taleb: ‘Er zijn te veel partijen die rijk worden, terwijl hun klanten geld verliezen.’
Dragen financiële instellingen vandaag voldoende de gevolgen van de beslissingen die ze nemen?
‘Banken nemen zelf geen risico’s meer. In de Verenigde Staten hebben ze die volledig uitbesteed aan hefboomfondsen. En dat is ook een goede zaak, omdat de eigenaars of partners van een hefboomfonds doorgaans meer dan de helft van hun eigen vermogen in het fonds investeren. Wil dat zeggen dat ze geen risico’s nemen? Natuurlijk niet. Maar als een hefboomfonds een risico neemt, dan is het omdat het de moeite waard is. En dat loopt vaak slecht af. Alleen al de voorbije tien jaar gingen in de Verenigde Staten 2800 hefboomfondsen onderuit. Maar geen enkele keer haalde dat de krantenkoppen. Want in tegelstelling tot de banken sleuren hefboomfondsen geen massa mensen mee in hun ondergang.’
Moeten we vrezen voor een nieuwe financiële crisis?
‘Over een grote financiële of economische crisis maak ik me geen zorgen. De wereld is toch te rijk. Een financiële klap die enkele basispunten van het BBP knabbelt, dat overleven we wel. Voor het financieel systeem zou dat zelfs gezond zijn. Het echte gevaar komt van de globalisering, waardoor dodelijke ziektes zicht razendsnel over de hele wereld kunnen verspreiden. Er is geen enkele manier meer om de uitbraak van een pandemie te beheersen. Daarvoor heb je stroomonderbrekers nodig, die in de huidige geglobaliseerde wereld niet meer bestaan. Het lukt vandaag niet eens om nog maar gewoon de grenzen te sluiten.’
Hoe ziet u de rol van banken evolueren?
‘Banken worden irrelevant. Ze doen hard hun best om iedereen ervan te overtuigen hoe belangrijk ze wel zijn, maar in werkelijkheid zijn ze slechts een verlangstuk van de centrale banken. Ze hebben zichzelf helemaal buitenspel gezet. Startende ondernemers kloppen niet langer aan bij bankiers, maar bij business angels of andere investeerders. Banken zijn enkel nog waardevol voor het uitvoeren geldtransfers uit te voeren, tot bitcoin ook dat van hen overneemt.’
De zelfstandige financiële tussenpersonen staan onder grote druk. Zijn zij door de digitale evolutie gedoemd om te verdwijnen?
‘De menselijke natuur kan je niet veranderen. Mensen zullen altijd nood hebben aan persoonlijk contact bij het nemen van een belangrijke beslissing. Niemand leent voor een huis of een onderneming via de smartphone. Daarover wil je met iemand persoonlijk spreken. Daarom zijn financiële tussenpersonen onvervangbaar, zeker wanneer ze niet in dienst zijn van een bepaalde financiële instelling.’
U pleit ook voor meer gezond verstand bij het beheer van beleggingsportfolio’s. Wat houdt dat in?
‘De moderne portfoliotheorie is complete bullshit. Het slaat helemaal nergens op dat er zoiets bestaat als een beleggingsportefeuille met slechts een gemiddeld risico. Mensen moeten risico’s omarmen en tegelijkertijd voldoende paranoia zijn zodat ze geen geld verliezen. Daarom is het veel verstandiger om een klein deel van de portefeuille te investeren in risicovolle activa, zoals bijvoorbeeld aandelen of private equity. Voor de rest van de portefeuille moet het de bedoeling zijn om de risico’s tot een minimum te beperken. Persoonlijk denk ik dan aan cash of goud. Ik haat goud, maar ik bezit er wel veel van. Met een kleine risicovolle portefeuille kan een belegger toch nog winst maken, terwijl hij voor de rest ’s nachts nog op zijn twee oren kan slapen. Dat is gezond verstand.’