De Europese Commissie wil vasthouden aan haar plan om een einde te maken aan de provisies voor financiële adviseurs, een voorstel waarvan zij erkent dat het een “splijtzwam” is, maar dat nodig is om het vertrouwen van de beleggende consument te vergroten. ‘Ik denk dat het goed is om deze brandnetel vast te pakken en veranderingen ten goede door te voeren’, aldus EU-commissaris Mairead McGuinness.
De EU-strategie voor retailbeleggers wordt dit voorjaar ingevoerd. In een rede voor de commissie economische zaken van het Europees Parlement, zei McGuinness dat zij de rol van financiële adviseurs onder de loep neemt.
‘Ik wil ervoor zorgen dat consumenten eerlijk advies krijgen dat juist is en aan hun behoeften voldoet’, zei ze in het commissie-overleg. ‘Provisies kunnen leiden tot belangenconflicten die een negatief effect kunnen hebben op de kwaliteit van het beleggingsadvies.’ In Nederland is een provisieverbod sinds 2013 van kracht.
‘Retail-beleggers krijgen vaak het advies duurdere producten te kopen en/of producten die niet altijd het meest geschikt zijn voor hun behoeften’, zei zij. ‘Goedkope producten, zoals exchange traded funds, worden bijna nooit aanbevolen.’
Sector vreest ‘advieskloof’
De Europese beleggingssector vreest een EU-breed verbod. Volgens brancheorganisatie Efama zou het verbod op kick-backs leiden tot een ‘advieskloof’ voor minder vermogende beleggers. Efama pleit voor het naast elkaar blijven bestaan van provisie- en vergoedingsmodellen, zoals op dit moment het geval is.
McGuinness zei eind januari dat de Europese Commissie maatregelen onderzoekt om de toegang tot kostenefficiënte beleggingsdiensten te vergemakkelijken en de betrokkenheid van retailbeleggers te vergroten. ‘Het idee is om mogelijke belemmeringen voor betaalbaar advies weg te nemen.’
Provisies of kick-backs zijn commissies die door een derde partij, meestal de producent van een financieel product, aan financiële adviseurs worden gegeven. Er is al enige tijd een discussie gaande over de toekomst van deze inducements. De Europese Commissie heeft in een evaluatie al geconcludeerd dat provisies een negatief effect hebben op het nettorendement dat consumenten kunnen verwachten.
‘35 procent duurder’
‘Uit de Retail Investment Study blijkt dat producten waarbij provisies worden betaald gemiddeld 35 procent duurder zijn voor particuliere beleggers dan beleggingsproducten waarbij geen inducements worden betaald’, aldus McGuinness. ‘En misschien is het de moeite waard om dat cijfer te herhalen: 35 procent.’
De EU-commissaris, die formeel verantwoordelijk is voor financiële diensten, financiële stabiliteit en de kapitaalmarktenunie, zei dat dit cijfer er is ondanks de beschermingsmaatregelen tegen belangenconflicten die al zijn opgenomen in MiFID en de richtlijn inzake verzekeringsdistributie.
In haar discussie met het parlement verwees McGuinness naar een positieve ervaring in Nederland, waar provisies sinds enkele jaren verboden zijn. ‘In Nederland leidde dit tot een verschuiving naar minder dure en meer diverse producten, wat resulteerde in een betere prijs-kwaliteitverhouding voor kleine beleggers’, zei ze.
Meer vertrouwen
‘Over het algemeen kunnen we zeggen dat het Nederlandse verbod op provisies niet heeft geleid tot een afname van retailbeleggingen - eigenlijk is er juist een lichte stijging geweest’, merkte ze op, daaraan toevoegend dat ‘het niveau van vertrouwen in financieel advies ook is toegenomen’.
McGuinness erkende dat er in Europa geen gelijk speelveld is als het gaat om de verkoop van financiële producten, het gedrag van beleggers en financiële kennis, maar ze onderstreepte dat ‘bevooroordeeld advies’ in op provisie gebaseerde modellen de kleine beleggers niet dient.
‘Het is dus een kwestie van wat het advies is en of het in hun belang is’, zei McGuinness. ‘We moeten vooral rekening houden met de positie van kleine beleggers, die niet veel geld hebben om te beleggen of om uit te geven aan advies. Retail-beleggers zouden baat hebben bij onafhankelijk advies en goedkope producten waartoe zij momenteel minder toegang hebben.’
Volgens McGuinness gaat de discussie over provisies verder dan een oproep tot meer transparantie. ‘Ik ben er vast van overtuigd dat alle consumenten in de EU recht hebben op fatsoenlijk advies tegen fatsoenlijke prijzen. We moeten de belemmeringen wegnemen die mensen ervan weerhouden op de kapitaalmarkten te beleggen en hen ook beletten het beste uit hun geld te halen.’