‘Klanten die telefonisch een order doorgeven, krijgen soms eerst een heel verhaal te horen over de kosten van die order’, zegt Robert-Jan Prins, beleidsadviseur financiële markten bij de Nederlandse Vereniging van Banken (NVB). ‘Daar zitten die klanten niet op te wachten. Ze willen gewoon snel hun order doorgeven.’
Dit is volgens de NVB een voorbeeld waar Mifid II, de Europese regels die de particuliere beleggers moeten beschermen en moeten zorgen voor meer transparantie, zijn doel voorbijschiet. ‘Dit is een kleine ergernis bij een relatief kleine groep beleggers.’ De meeste beleggers merken nog weinig van Mifd II, dat anderhalf jaar geleden is ingevoerd. ‘Ze ondervinden geen hinder van die regels, maar ook nog geen voordelen’, stelt Prins.
De doelen van Mifid II omarmt de NVB. Maar de bankenclub plaatst wel kanttekeningen bij de uitwerking. De Mifid-regels schrijven banken voor gedetailleerd te melden welke kosten een beleggingsfonds maakt. ‘Soms geven die fondsen bijvoorbeeld geen inzicht in hun transactiekosten omdat ze dat niet hoeven te doen. Dat betekent dat banken soms schattingen moeten maken. Dat doen we liever niet. We melden veel liever de werkelijke kosten’, zegt Prins.
‘Banken worstelen er verder mee dat ze niet precies weten hoe ze bijvoorbeeld kosten zichtbaar moeten maken. Dat kan op verschillende manieren: per transactie of per kwartaal. We zien dat banken dat op uiteenlopende manieren doen. Er zijn zowel verschillen binnen landen als tussen landen’, zegt Prins.
Te hoge drempel
NVB ziet twee risico’s opdoemen als klanten die willen beleggen steeds meer vragen moeten gaan beantwoorden. Prins: ‘De ervaring leert dat iedere extra vraag ertoe leidt dat meer klanten stoppen met invullen. Die haken af. Dat wil zeggen dat je een te hoge drempel hebt neergezet.’
De hoge drempel staat op gespannen voet met de heersende gedachte dat meer particulieren vermogen moeten gaan opbouwen, bijvoorbeeld om hun pensioen bij te spijkeren of geld apart te zetten voor de studie van de kinderen.
‘Een ander risico is dat particulieren uitwijken naar beleggingsproducten die niet onder AFM-toezicht vallen’, zegt Prins. De kloof tussen producten onder toezicht en producten niet onder toezicht wordt immers steeds groter als gevolg van de nieuwe regels.’
Dubbele informatie
Pensioenbeleggers moeten steeds meer rapporteren over hun transacties. Hein Brans van pensioenuitvoerder MN vraagt zich af of wat de toezichthouder doet met al die informatie.
‘Dagelijks sturen we terrabits data naar de toezichthouder’, zegt Hein Brans, hoofd beleggingen bij MN. Deze pensioenuitvoerder belegt miljarden voor onder meer de metaalpensioenfondsen PME en PMT. ‘Wij zijn niet de enige die dit soort informatie over transacties moet doorgeven. Ook banken en andere financiële instellingen waar wij zaken mee doen, moeten dat doen. De toezichthouder krijgt dus veel informatie dubbel. In de VS is dat efficiënter geregeld. Daar hoeven alleen bepaalde partijen deze data door te geven.’
Brans heeft er geen problemen mee dat hij deze informatie moet doorgeven. ‘De regels hebben tot doel het financiële verkeer transparanter te maken. Daar kun je niet tegen zijn. Het kost wel tijd en geld om dat goed in te regelen. De rapportagesystemen moeten worden aangepast of gebouwd. Als het eenmaal loopt, vallen de kosten mee’, zegt Brans. ‘Soms profiteren we ook van de automatisering die daarvoor nodig is.’
Uitstel
Niet alle regels kunnen op een warme ontvangst rekenen in de pensioensector. ‘Pensioenfondsen gebruiken onder meer derivaten om de rente af te dekken. De handel in die derivaten gaat straks verplicht lopen via een aantal centrale clearinginstellingen. Dit levert meer zekerheden op en is transparanter dan bilaterale handel in derivaten.’
Die clearinginstellingen nemen alleen genoegen met cash als onderpand als bijvoorbeeld een renteswap waarde krijgt. ‘Dat is nadelig voor pensioenfondsen. Die moeten immers meer cash aanhouden dan wenselijk. Dat leidt tot minder rendement omdat cash niets oplevert’, aldus Brans.
Vooralsnog hebben pensioenfondsen uitstel gekregen om aan deze clearingverplichting te voldoen, maar ze zullen er ooit aan moeten geloven. ‘Het is nog niet gelukt een methode te bedenken om de eis om onderpand in de vorm van cash te vermijden. Dit kan eigenlijk alleen als partijen onderling een oplossing vinden om bijvoorbeeld obligaties om te zetten naar cash of een alternatief dat als cash geaccepteerd zou kunnen worden. Het is nog onduidelijk hoe dat georganiseerd moet worden, maar daar wordt hard over nagedacht.’
Kosten
De maatregelen die de toezichthouders opleggen, leiden doorgaans tot hogere kosten. Desalniettemin zijn de kosten voor vermogensbeheer in de pensioensector de afgelopen jaren gedaald. ‘De vergoedingen voor vermogensbeheerders zijn gedaald. Wat ook helpt is dat we het aantal transacties omlaag hebben gebracht, zegt Brans. ‘De kostendaling van die maatregelen is groter dan de stijging als gevolg van strengere regels.’
Dit artikel verschijnt ook in het Fondsnieuws-magazine, dat verschijnt op 2 oktober.