De beleggingssector stuit bij de inschrijving van Fondsen voor Gemene Rekening (FGR) in het trust-register op een obstakel dat irritatie oproept en administratieve rompslomp veroorzaakt: de gevolmachtigde van de beheerder van het fonds opereert namens een rechtspersoon, maar in die hoedanigheid kan hij/zij zich niet inschrijven, zodat de gevolmachtigde als “Ultimate Beneficial Owner” van het fonds geregistreerd wordt.
Juridisch gezien klopt dat niet, want een UBO is de ‘uiteindelijke begunstigde’ van een bedrijf - of in dit geval van een fonds -, maar dat is de gevolmachtigde van de beheerder in het geheel niet, want hij is slechts werknemer van een beleggingsinstelling die een fonds aan klanten aanbiedt.
Manager strategie en regelgeving Randy Pattiselanno van Dufas, de belangenvereniging van vermogensbeheerders in Nederland, stelt dat deze omissie pas recent aan het licht is gekomen, omdat gevolmachtigden van FGR’s bezig zijn hun fondsen in het UBO-register trusts te registreren.
Pattiselanno: ‘Het zijn vaak ook juristen die de inschrijving van FGR’s in het trust-register doen, maar zij zijn zich ervan bewust dat je je niet zou moeten registreren in een register waarin je moet verklaren dat je deze naar waarheid hebt ingevuld en wat dus volgens het register betekent dat zij als UBO worden aangemerkt.’
Reactie ministerie van Financiën
Dufas heeft hierover bezwaar gemaakt bij het Ministerie van Financiën en gevraagd om uitstel van de registratieverplichting tot dat dit probleem is opgelost. Het ministerie heeft aangegeven dat de inschrijving van de gevolmachtigde als UBO niet de bedoeling is.
In antwoord op vragen van Investment Officer antwoordt het ministerie in een schriftelijk reactie dat ‘het klopt dat de gevolmachtigden van FGR’s zich niet als rechtspersoon kunnen inschrijven, maar wel als natuurlijk persoon. Het register is ingericht met DigiD, zodat via verificatie kan worden gecheckt of het om een “echt” persoon gaat.’
‘Wij hebben de mogelijkheid geïntroduceerd dat een gemachtigde in plaats van de beheerder van een fonds opgave van het fonds en diens UBO’s kan doen. Uitgangspunt in de wet is dat de beheerder zelf de opgave doet. De beheerder zelf is ook een UBO. Technisch kon de Kamer van Koophandel het op korte termijn alleen zo inrichten dat de gemachtigde feitelijk ter vervanging van de beheerder de opgave doet, maar wel daarmee de titel UBO mee kreeg.’
‘Tegelijk staat bij de naam van de gemachtigde duidelijk dat deze de functie gemachtigde heeft en hebben wij deze functionaliteit specifiek voor de fondsen voor gemene rekening in het leven geroepen’, aldus het ministerie in zijn schriftelijke reactie.
Gevolmachtigde als UBO in register
Begin vorig jaar wist Dufas het ministerie van Financiën te verleiden tot een concessie. Daarin werd overeengekomen dat een FGR met meer dan 150 deelnemers niet in het register trusts opgenomen hoeft te worden. Voor de vrijgestelde FGR’s hoeven geen deelnemers geregistreerd te worden, maar de FGR zelf moet wel aangemeld worden in het register. Daar wringt de schoen. Want het is een personenregister, waar de sector nu fondsen gaat inschrijven.
Dat betekent dat nu de hele markt te maken krijgt met het probleem dat de gevolmachtigde die het fonds in het register aanmeldt als een natuurlijk persoon wordt beschouwd en dus als een UBO. Pattiselanno: ‘De technische implementatie van het UBO trust-register bewijst eens te meer dat beleggingsfondsen die zijn opgezet in de vorm van een FGR ten onrechte worden gelijkgesteld met trusts’.
Administratieve rompslomp
Behalve op de onmogelijkheid om de gevolmachtigde van een FGR als rechtspersoon te registreren, stuitten vermogensbeheerders ook op het feit dat het registreren van een fonds bijzonder veel tijd kost. Dufas haalt leden aan die zeggen dat zij wel 5 uur nodig hebben per registratie van een FGR.
Pattiselanno: ‘Er zijn partijen die wel 35 FGR’s moeten registreren, waar dan sprake is van wel 55 UBO’s. Per UBO moeten dan 25 datavelden ingevuld worden. Dat veroorzaakt veel administratieve rompslomp, waarover veel ongenoegen bestaat.’ Voorts wijst hij er op dat er volgens de leden veel operationele problemen bij de registratie zijn. ‘Er zijn veel foutproblemen en het register loopt vast.’ Dufas heeft ook mede om die reden om uitstel van de registratie gevraagd, die 1 april van kracht wordt.
Ook juristen van grotere advocatenkantoren zijn van mening dat de beleggingssector met zijn beleggingsfondsen opgezet als een FGR ten onrechte zijn opgenomen in het UBO-register, dat belegd is bij de Kamer van Koophandel voor de “uiteindelijke belanghebbenden”.
Bovendien, zo stellen de gevolmachtigden van FGR’s, is het denkbaar dat in de (nabije) toekomst de informatie over UBO’s - behalve voor opsporingsautoriteiten - ook wordt opengesteld voor derden. Dat is weliswaar in een uitspraak van het Europese Hof van Justitie vorig jaar afgewezen, maar het ministerie van Financiën zegt te kijken wat zij daar alsnog aan kan doen. Dufas geeft aan dat een mogelijke openstelling van het register juist door de onjuiste UBO-registratie van een gevolmachtigde van een beheerder van een FGR dan tot veel verwarring kan leiden.
Geen uitstel registratie
Het ministerie van Financiën zegt in zijn antwoord op de vragen van Investment Officer dat er geen uitstel komt, zoals door Dufas gevraagd. ‘Er is aan de fondsen twee maanden extra gegeven om de inschrijving te doen (van 1 feb naar 1 april). Daarnaast is van belang dat het register nog niet raadpleegbaar is door de uitspraak van het Hof van Justitie.’
Aanvankelijk was het de bedoeling dat het Nederlandse UBO-register voor trusts per 1 november van kracht zou worden, maar dat werd meerdere keren uitgesteld. Trusts worden in Nederland beperkt gebruikt, maar doordat het Fonds voor Gemene Rekening als een trust-achtige constructie is aangemerkt, moeten veel beleggingsfondsen in het register worden geregistreerd. Dat geldt ook voor familiefondsen, die een FGR-constructie hebben.