Beleggers zijn niet langer bezorgd over problemen met de oliebevoorrading na de recente aanvallen op de Saoedische olieproductiefaciliteiten. Maar nu voorspellen de marktcommentatoren in 2020 een groot onevenwicht tussen vraag en aanbod in de omgekeerde richting. De reden is dat de groei van het aanbod van de VS, Brazilië en Noorwegen niet opgevangen zal worden door meer nieuwe vraag. De ramingen van het overschot lopen uiteen, maar het is duidelijk dat het groot is. De kleinste prognose is 0,6 miljoen vaten per dag (mnb/d) en de grootste is 1,2 miljoen vaten per dag (gelijk aan 0,6-1,2% van het mondiale verbruik).
Dit is een voortzetting van de dynamiek van de afgelopen vijf jaar. De groei van het aanbod heeft de neiging om de groei van de vraag te overtreffen. Dat leidde ofwel tot een voorraadopbouw (en de ineenstorting van de olieprijs). Ofwel zette het de OPEC ertoe aan om de productie te verminderen en het marktaandeel te verkleinen.
De huidige situatie is belangrijk omdat het voorspelde onevenwicht tot driemaal groter is dan het vijfjaarsgemiddelde.
Wat zijn de gevolgen voor de olieprijs?
Bij gelijkblijvende omstandigheden zullen de voorraden in de VS hun gemiddelde langetermijnvoorraad binnen 2-3 maanden doorbreken, van zodra het evenwicht tussen vraag en aanbod in 2020 is bereikt. Het is moeilijk om precies in te schatten wanneer dit het geval zal zijn, maar het is waarschijnlijk dat dit binnen de komende 6-9 maanden zal gebeuren. Dit komt onder meer omdat de seizoensgebonden vraag afneemt en de Amerikaanse productie nog steeds wordt beïnvloed door een relatief hoog aantal pompstations. Dit zal zeer waarschijnlijk gepaard gaan met lagere olieprijzen op de spotmarkt.
Er zijn twee belangrijke manieren om dit onevenwicht tussen vraag en aanbod op te lossen:
1. Sterkere productieverlagingen door de OPEC+
Het is Saudi-Arabië dat ervoor zorgt dat de bezuinigingen groot genoeg zijn door hun toewijziging met ongeveer 200% te overcompenseren. In feite kunnen we de volgende stap van de OPEC+ zien als het gedrag en de intenties van Saoedi-Arabië.
Hoewel een verlaging van de OPEC+-productie nodig is om een overaanbod op de oliemarkt in 2020 te voorkomen, zal een verlaging er pas komen als er duidelijk sprake is van een overaanbod op de markt.
2. Beperking van het niet-OPEC-aanbod
Amerikaanse schalieolie was de afgelopen vijf jaar goed voor twee derde van de wereldwijde groei van de oliebevoorrading. De schalieproductie is afkomstig uit duizenden individuele putten in plaats van grootschalige meerjarige projecten. Dit leidt tot de (valse) conclusie dat schalie een ‘korte cyclus’ is die gemakkelijk kan worden aan- en uitgeschakeld, wat de olieprijs minder volatiel maakt.
Het aantal Amerikaanse boorplatforms is sinds het begin van het jaar met 20% verminderd, maar de Amerikaanse olieproductie is met 7% gestegen. Wij verwachten dat het aantal Amerikaanse boorplatforms zal blijven dalen. Maar het is onwaarschijnlijk dat het tempo van deze daling de groei van de Amerikaanse olieproductie in de komende maanden zal stoppen.
Wat nu?
Een aantal factoren zullen ervoor zorgen dat we een periode van voorraadopbouw van ruwe olie tegemoet gaan, wat in het verleden negatief bleek voor de olieprijs. Deze factoren zijn : de ‘moeilijk te stoppen’ langetermijnprojecten die in 2020 worden opgestart, de aanhoudende groei van de Amerikaanse productie van schalieolie gegeven de vertraging in de daling van het aantal boorplatforms en de wereldwijde vraag die lager zal zijn dan het huidige niveau.
De oprichting van de OPEC+ eind 2016 heeft manipulatie van de olieprijs mogelijk gemaakt. Ik denk dat het kartel uiteindelijk zal doen wat nodig is om de prijs te ondersteunen. Op basis van het recente verleden ben ik er echter niet van overtuigd dat het kartel snel genoeg zal handelen om een daling van de olieprijs te voorkomen. Vooral omdat we nu in een seizoensgebonden periode van lage vraag zitten. Het meest waarschijnlijke resultaat is dan ook dat er in de eerste helft van 2020 verdere maatregelen nodig zullen zijn - waarschijnlijk uitgelokt door een lagere olieprijs.
Wat zijn de risico’s voor deze visie?
Het aanbod in de VS zou sneller kunnen omslaan dan verwacht; waarschijnlijk als gevolg van een sterke vermindering van het aantal platformen tegen het einde van 2020.
De vraag zou hoger kunnen zijn dan verwacht.
Onverwachte verstoringen van de bevoorrading, zoals orkanen, olielekken, defecten aan installaties en geopolitieke conflicten, kunnen een niet te onderschatten impact hebben, zoals we onlangs meemaakten. Maar we zagen ook dat dit ‘langdurige’ gebeurtenissen moeten zijn om de oliemarkten te raken.
OPEC+ zou ‘bazooka’ productiebeperking kunnen initiëren. De kans hierop kan toenemen gezien de aanstaande beursgang van Saudi Aramco.