Haaievinnensoep staat in Beijing niet langer op het menu. En het anti-corruptie beleid, het populaire deel van President Xi Jinping’s strategie, sorteert effect. Maar na gesprekken met Chinese specialisten is Keith Wade, hoofdeconoom van Schroders, minder optimistisch over de economische vooruitzichten.
‘Dat heeft ons bescheiden optimisme over de Chinese beleidskoers heeft een flinke deuk bezorgd’, zegt Wade.
Hij ziet een economie in onbalans en een vastgoedmarkt die al voor het vierde opeenvolgende jaar gebukt gaat onder een gigantisch overaanbod aan huizen. Circa 238 miljoen vierkante meter, ofwel 25 procent van de nieuwbouw, blijft dit jaar leegstaan.
‘Als men nu stopt met bouwen zal het nog een jaar of drie kosten om de leegstand weg te werken. En de vastgoedontwikkelaars zijn grotendeels gefinancierd door de bankensector.’
Wade verwacht daar een extra aanwas van slechte leningen bovenop de groeiende berg niet-betaalde leningen die de Chinese bankensector al torst.
Er is vrijwel niemand die gelooft dat de omvang van niet-betaalde leningen slechts een procent bedraagt van de totaal uitstaande kredieten, zoals de officiële cijfers willen doen geloven. Wie het juiste cijfer wel weet, mag het zeggen.
Winsterosie
‘Tracking the chinese economy can often feel like peering through the smog’, illustreert Wade het gebrek aan betrouwbare economische data. ‘Een niveau van 2,5 procent is realistischer’, zegt Wade.
Al zijn er genoeg analisten die het percentage probleemleningen eerder op 10 procent schatten. De algehele winsterosie in het Chinese bedrijfsleven, als gevolg van stijgende lonen en relatief hoge energielasten, zal dat percentage alleen maar verder doen stijgen.
Er zit volgens Wade overigens nog een andere dimensie aan de vastgoedproblemen. De bouwsector was de afgelopen jaren een belangrijke steun voor de afzwakkende BNP-groei, waarvan de doelstelling in maart naar verwachting wordt bijgesteld tot 7 procent.
Huizenprijzen
‘Het IMF schat dat de bouw in 2013 goed was voor ongeveer een derde van de totale gecreëerde toegevoegde waarde.’ Wade constateert dat de huizenprijzen sinds een maand of vijf dalen. ‘Maar de beleidsmakers zullen willen voorkomen dat enorme prijsdalingen een bankencrisis veroorzaken, zoals in het Westen. Liever een gestage prijscorrectie, dan de controle verliezen.’
Een duidelijk teken dat de Chinese overheid de controle weer naar zich toetrekt en zich afkeert van verdere liberalisering.
Krediettoename
Wade ziet het ook terug in de kredietverlening van door de staat gecontroleerde banken. ‘Hoewel de economie op termijn gebaat is bij een minder sterke krediettoename, willen de beleidsbepalers daar niet aan vanwege de negatieve impact op de groei.’
Niet-productief investeren en overcapaciteit bij bedrijven zorgt voor een gebrek aan prijszettingsvermogen om de hogere kosten te compenseren. ‘In een Westerse economie zou dat leiden tot reorganisaties en hogere werkloosheid. Maar tijdens onze trip kregen we het bewijs dat Chinese bedrijven worden geïnstrueerd overbodige arbeidskrachten aan te houden.’