De pensioensector moet beter met deelnemers communiceren, meer lef tonen, soms op durven staan tegen de toezichthouder en meer mogelijkheden voor het maken van keuzes inbouwen.
Dat waren enkele van de mogelijke oplossingen die geopperd werden tijdens Voorstelling van zaken, een pensioendebat in drie bedrijven donderdagmiddag in de Stadsschouwburg in Amsterdam.
De voorstelling was een initiatief van Saskia van Basten Batenburg en Dries van de Beek van organisatieadviesbureau Van de Beek Van Basten Batenburg, die zich presenteerden als ‘ongeruste burgers’.
Het doel van de voorstelling was te komen tot een eenduidig voorstel voor het aanpakken van de problemen in de pensioensector. Maar de goede bedoelingen ten spijt: dit doel werd niet gehaald.
Op het podium werden sketches van de acteurs Gijs Scholten van Asschat en Jacqueline Blom afgewisseld door gesprekken met pensioendeskundigen.
Vele onderwerpen passeerden de revue waaronder bijvoorbeeld de veranderende arbeidsmarkt. Naast mensen met een vast dienstverband zijn er steeds meer zzp-ers, die niet automatisch een pensioen opbouwen. Hoe zorg je ervoor dat die niet in armoede vervallen bij het bereiken van de pensioengerechtigde leeftijd? Pensioenopbouw voor iedereen verplicht stellen, klonk als mogelijk antwoord.
Maar anderen zagen meer in het vergroten van de keuzevrijheid bij het opbouwen van pensioen. Het idee hierachter was dat het logisch is dat mensen niet betrokken zijn bij iets waar ze geen zeggenschap over hebben omdat ze geen keuzevrijheden hebben. Verander je dit, dan neemt mogelijk ook de betrokkenheid toe.
Ook dit idee werd echter niet door iedereen gedeeld: zitten deelnemers nou echt wel te wachten op keuzevrijheid? Willen ze niet gewoon een goed geregeld pensioen, klonk het ook.
Waar iedereen het wel over eens leek te zijn was dat de communicatie over het pensioen en wat deelnemers nou daadwerkelijk kunnen verwachten, beter moet.
We hebben het in het verleden te veel doen voorkomen of het pensioen een garantie was, klonk het. Veel ouderen gaan er vanuit dat ze recht hebben op een bepaald pensioen en ervaren het als onrechtvaardig als er “opeens” aan die rechten getornd wordt. ‘We hebben verkeerde verwachtingen gewekt.’
Vooral de onzekerheden moeten dus beter gecommuniceerd worden, maar dat is niet het enige. De communicatie moet ook persoonlijker. Mensen willen geen brieven over rekenrentes en indexaties, ze willen gewoon weten wat zij persoonlijk hebben opgebouwd en hoe hun eigen potje zich ontwikkeld.
In dit alles zouden pensioenfondsen best wat meer lef mogen tonen. Wat ook zou moeten inhouden dat pensioenfondsen best eens ‘nee’ zouden mogen zeggen tegen de toezichthouder als dit in het belang was van de deelnemers.