Noem het een perfecte storm, de vooravond van een recessie of een Minsky-moment. De tijd van verandering en onzekerheid is voor pensioenfondsen nog maar net begonnen, zo luidde de centrale boodschap bij het Pensioen Pro Focuscongres.
Vanuit het perspectief van pensioenfondsbestuurders, fiduciair managers, asset managers, risico- & pensioenspecialisten en pensioenstrategen werd donderdagmiddag in het Hilversumse Theater Gooiland gediscussieerd over het vaarwater waarin pensioenfondsbesturen zich bevinden. Het thema van het Pensioen Pro Focuscongres was dit jaar ‘(Be)sturen in het oog van de storm’.
Als voorzitter van de Kring van Pensioenspecialisten en extern bestuurder weet Hedwig Peters als geen ander waar pensioenfondsen anno 2019 mee te maken hebben. Een mogelijke wereldwijde handelsoorlog, gele hesjes, een voortslepende discussie over ons pensioenstelsel en Provinciale Staten verkiezingen.
‘Niet altijd maar die stevige eik’
Om je als pensioenfonds staande te houden is het volgens Peters zaak om af en toe mee te bewegen: ‘We kunnen niet altijd maar die stevige eik zijn, ook al willen we dat nog zo graag. Als het maar vaak genoeg stormt dan worden die wortels ook een keer losgewrikt met alle gevolgen van dien.’ Peters meent dat het antwoord deels ligt in een meer dynamisch beleggingsbeleid, waarbij ze echter ook de moeilijkheid erkent van het vasthouden aan afspraken of daar juist incidenteel van af te wijken.
Hans Fortuyn, Delegated CIO in het Fiduciair Management team van BMO Global Asset Management, begint met het publiek gerust te stellen. Ondanks de stormachtige wind die nu inmiddels al weer een aantal dagen door ons land raast, is het niet zo dat het vandaag de dag vaker of heviger stormt dan vroeger. Natuurlijk zijn er jaren dat het wat meer stormt dan andere jaren, maar per saldo is het stabiel.
Een mooie brug naar een aandelenbelegging. Over een lange periode toch duidelijk een positieve koers, maar wat kan het spoken onderweg. Iets waar tot nu toe geen waterdichte voorspellingsmethodes voor zijn. Hoewel voorspellingen volgens Fortuyn wel belangrijk zijn voor het bepalen van een beleggingsstrategie -’al is het alleen maar om de modellen te vullen’- doet een pensioenfonds er vooral goed aan om zichzelf de vraag te stellen of het genomen risico in de portefeuille voldoende beloond is door de de jaren heen. Kortom, welke beleggingen hebben hun waarde bewezen?
Toekomstbestendige beleggingsportefeuilles
Die waarde van beleggingen is in de eerste plaats uit te drukken in termen van rendement, maar ook in toenemende mate in termen van een bijdrage aan een betere wereld. Volgens Edith Siermann (foto), hoofd Fixed Income Solutions & Responsible Investing bij NN Investment Partners, draagt de toenemende aandacht voor duurzaam beleggen vanuit onder meer de maatschappij, de toezichthouder, de politiek en NGO’s enerzijds bij aan het onrustige vaarwater, maar vormt het anderzijds ook een impuls. Door ESG-factoren volledig te integreren in het beleid en het proces kunnen toekomstbestendige beleggingsportefeuilles gemaakt worden.
Van klimaat als onderwerp op de ESG-agenda naar klimaat in termen van ‘koetjes en kalfjes’ zoals de Zweedse Stefan Lundberg het noemt. De directeur van Cardano Insights opent met een praatje over het weer, van waaruit hij in rap tempo het gevoel van een donker wolkendek boven de zaal weet te creëren
Het is niet de vraag of er een recessie aanstaande is, maar wanneer de recessie komt. Lundberg haalt hierbij de theorie van Hyman Minsky aan: the Minsky-moment. Het moment dat financiële markten door overspeculatie in een plotselinge crisis raken. Dit moment proberen overheden vaak te vermijden of uit te stellen door verlaging van de rente en verruiming van de geldmarkt. De overeenkomsten met de afgelopen jaren laten zich raden.
Van asset allocatie naar cluster allocatie
Volgens Pim van Diepen, Director Business Development bij Cardano, zit het er uiteindelijk in dat pensioenfondsen er ten allen tijde rekening mee houden dat een recessie er bij hoort. Hier kun je een portefeuille tegen wapenen. Tijdelijk, maar bij voorkeur meer structureel.
Van asset allocatie naar cluster allocatie noemt Van Diepen het: ‘Het is een kwestie van bepalen welke beleggingscategorieen het beste passen bij welk seizoen. Welke karakteristieken zijn belangrijk in het geval van een straffe winter of waarmee kunnen we optimaal profiteren van een comfortabele zomer?’
Pensioenfondsbestuurders moeten hoe dan ook de regie pakken met daarbij een focus op de belangen en de gemoederen van hun deelnemers. Want daar draait het volgens Jacqueline Lommen, senior sensioenstrateeg bij State Street Global Advisors.
‘Uit onderzoek van State Street blijkt dat deelnemers maar weinig vertrouwen, relatief veel onzekerheid en sombere verwachtingen hebben over hun pensioen. Dit terwijl Nederland een pensioenstelsel heeft dat tot de beste van de wereld behoort’, aldus Lommen. Des te meer reden volgens haar om door te pakken, zegt ze met verwijzing naar het vastgelopen pensioenoverleg in Den Haag, waar het de spreekwoordelijke stilte voor de storm is.