Pensioenfondsen willen een alternatief voor het huidige systeem van toegezegde pensioenuitkeringen. Door de vergrijzing en de lage rente zijn beloftes over uitkeringen onmogelijk geworden, zegt de Pensioenfederatie, de koepel waar vrijwel alle pensioenfondsen bij zijn aangesloten.
De federatie onderzoekt nu een systeem waarbij iedereen een pot euro’s spaart voor zijn pensioen, maar wel verplicht allerlei risico’s samen deelt. Dat is een historische draai van de pensioenwereld, die jarenlang heeft gewerkt met toegezegde uitkeringen.
‘We kunnen het huidige stelsel niet meer uitleggen’, zegt directeur Gerard Riemen van de Pensioenfederatie in een gesprek met Het Financieele Dagblad. ‘We werken met aanspraken, maar mensen willen gewoon weten hoeveel geld er voor hen opzij is gezet.’
Lees meer achtergronden in het FD van vandaag
Riemen doet zijn uitspraken op een moment dat pensioenfondsen massaal in een dekkingstekort zijn gekomen. Veel fondsen hadden hun buffers vorig jaar al zien wegsmelten door de lage rente, en in januari is daar een forse daling van aandelenkoersen wereldwijd bovenop gekomen. Volgens pensioenadviseur Aon is de gemiddelde dekkingsgraad gedaald van 102 procent eind vorig jaar naar 97 procent nu.
Daarmee zitten de fondsen weer op de crisisniveaus van 2012. Riemen sluit niet uit dat bij ongewijzigd beleid en een aanhoudend slecht beursklimaat meerdere pensioenfondsen vanaf 2017 de uitkeringen moeten korten.
De vakcentrales FNV, CNV en VCP hebben in een brief aan het kabinet al gevraagd om het aanpassen van de zogeheten rekenrente, die doorslaggevend is bij het bepalen van de dekkingsgraad.
Jarenlang vroegen ook pensioenfondsen op dit soort momenten om een andere rekenrente, maar volgens Riemen, die afgelopen halfjaar uitgebreid heeft overlegd met zijn achterban, wil de sector het nu helemaal over een andere boeg gooien. Het begrip dekkingsgraden is onlosmakelijk verbonden met het huidige stelsel van toegezegde uitkeringen. Zonder harde toezeggingen is de discussie over de rente meteen verleden tijd.
‘Er is gewoon niet één waarheid over de rekenrente. Ook in mijn eigen achterban wordt er verschillend gedacht’, zegt Riemen. Het probleem is volgens hem dat het een ‘onmogelijke vraag is om iemand van 25 een toezegging te doen die je over 50 jaar moet waarmaken’. Dat was het altijd al, maar toen fondsen minder vergrijsd waren dan nu, volstond een premieverhoging om problemen op te lossen.
Het afschaffen van de pensioenbeloftes gebeurt pas onder een volgend kabinet, denkt Riemen. Het kost minstens tot het eind van dit jaar om de details uit te werken. Belangrijkste vraag is hoeveel risico’s de deelnemers verplicht moeten delen.
Copyright: Het Financieele Dagblad, 20 januari 2016.