De beleggingswereld gaat een belangrijke fase in. Kansen en uitdagingen van macro-economische, demografische, ecologische en technologische aard zullen de dienstverlening sterk veranderen, oordeelt strategieconsultant Jasper Haak in een bijdrage voor Fondsnieuws.
‘Historisch hoge aandelenwaarderingen en lage rentes veroorzaken de noodzaak tot creativiteit in het construeren van portefeuilles van zowel particuliere als van institutionele beleggers. Er komt in elke beleggingscyclus een moment waarop de noodzaak tot creativiteit omslaat in een onevenwichtige situatie, die kan leiden tot een luchtbel in een deel van de financiële markt. De kunst voor elke belegger zal zijn om creatief op zoek te gaan naar rendement zonder dat er onnodige risico’s gelopen worden en zonder afhankelijk te worden van ‘market timing’.
Demografische ontwikkelingen gaan vaak te langzaam om de effecten ervan goed te kunnen inschatten, maar ze vereisen een drastisch andere manier van het aanbieden van beleggingsdienstverlening. Vergrijzing zet de toekomst van het pensioenstelsel onder druk. De klant van de toekomst – de ‘screenager generatie’ – win je niet voor je met de huidige manier van communiceren over beleggen. Mass-customized beleggingsoplossingen in moderne aansprekende apps worden de norm.
Meer activisme
De noodzaak tot verandering die voortvloeit uit ecologische ontwikkelingen heeft al een enorme impact gehad op de beleggingswereld. De afgelopen jaren is het vrijblijvende van duurzaam beleggen eraf gegaan. Overheden gaan op dit vlak middels wetgeving verandering afdwingen. Nederlandse beleggers lopen voor in het bepalen van hun waarden en stellen op het gebied van duurzaamheid hoge eisen aan de beleggingsoplossingen. Verbeterd inzicht in de consequenties van het beleggen zal leiden tot meer activisme. In de toekomst zullen ook de particuliere beleggers, zelfs in collectief pensioen, hun invloed aan willen kunnen wenden om richting te geven aan hun beleggingen.
De technologische ontwikkelingen hebben misschien wel de meeste impact en maken veel van de benodigde veranderingen mogelijk. Binnen twintig jaar zijn veel tussenschakels in de beleggingsdienstverlening overbodig geworden. Zeker de onderdelen die goedkoper maatwerk in de weg staan zullen verdwijnen. Beleggingsfondsen worden overbodig. Actief beleggen, zoals het nu bestaat, sterft uit. Transactieverwerking zal zonder een tiental verschillende dienstverleners binnen seconden, in plaats van dagen, plaatsvinden. Daarmee loopt het overgrote deel van de beleggingsdienstverleners het risico van disintermediatie, zoals banken nu al ondervinden. Technologische platforms kunnen namelijk vaak dezelfde dienstverlening aanbieden zonder balansrestricties.
Veel van de genoemde ontwikkelingen lijken iets voor in de verre toekomst. Toch moet men nu al voorbereidingen treffen om op lange termijn concurrerend te blijven. De praktijk laat zien dat veel Nederlandse beleggingsdienstverleners hierover aan het nadenken zijn of al aan het investeren zijn in een toekomstbestendige organisatie en beleggingsdienstverlening.
Schaalvoordelen
De winstmarges van en de kostendruk op de asset owners hebben in Nederland geleid tot scherpere inkoop van institutionele beleggingsdienstverlening. Hierbij is passief beleggen eerder een symptoom dan een oorzaak. Assetmanagers zijn reeds aan het wennen aan lagere winstmarges die alleen te behalen zijn door schaalvoordelen te benutten middels efficiëntere organisaties. De trend van consolidatie en uitbesteding van niet-kernprocessen blijft actueel. Daarnaast zal het productaanbod gemoderniseerd moeten worden. Meer gericht op passief beleggen en op beleggen in alternatieve beleggingscategorieën. Ook moeten oplossingen voor de klant zoveel mogelijk op maat zijn in plaats van een one size fits all.
Tot slot kunnen assetmanagers delen van hun organisatie zoals risicomanagement, management company, IT-applicaties of managerselectie apart in een partnership met klanten inzetten. Dit vereist een state-of-the-artbeleggingsorganisatie en een visie op de wijze waarop de bestaande beleggingsdienstverlening wordt ingericht.
Naast het scherper inkopen van de assetmanagement-dienstverlening zal er überhaupt meer aandacht moeten zijn voor het ‘target operating’-model. Vragen als: welke delen van de beleggingsdienstverlening worden ingekocht en welke door de organisatie zelf uitgevoerd?, en: waar wordt duurzaam toegevoegde waarde voor de klant gerealiseerd?, moeten worden beantwoord. Deze antwoorden leiden tot verschillende toekomstige businessmodellen. De ene beleggingsdienstverlener koopt alles in en maakt het zo goed mogelijk passend bij zijn verschillende klanten. De andere wordt voornamelijk een platform waarbij door andere dienstverleners het klantcontact kan worden gevoerd.
Beleggingsdienstverleners concurreren ook onderling steeds vaker. Verzekeraars hebben ook bancaire dienstverlening, banken bieden pensioenproducten aan, pensioenfondsen leveren asset-managementdienstverlening en assetmanagers individueel vermogensbeheer. In de toekomst zal het minder belangrijk zijn wat voor type bedrijf je hebt, maar eerder in welke mate er toegang is tot klanten. Het toekomstpotentieel van beleggingsdienstverleners wordt vooral bepaald door het innovatievermogen bij het reageren op de genoemde uitdagingen.’
Jasper Haak is managing partner van strategieconsultant AF Advisors. Hij schreef deze bijdrage op verzoek van Fondsnieuws, ten behoeve van de Investment Outlook 2020 die op 18 december verschijnt.