Nederlandse pensioenfondsen zijn de laatste jaren meer in private equity gaan beleggen, maar de blootstelling blijft over het algemeen beperkt. Daardoor laten ze aantrekkelijke rendementen liggen, zeggen experts.
Volgens Aegon Asset Management kunnen Nederlandse pensioenfondsen tot wel 40 procent van hun portefeuilles reserveren voor illiquide beleggingen zoals hypotheken, direct vastgoed en private equity.
‘De allocatie naar private equity bij de pensioenfondsen ligt nu tussen de 5 en 10 procent. Vanuit illiquiditeit-perspectief zouden ze inderdaad de allocatie fors kunnen vergroten. Maar het is de vraag of ze dat vanuit ALM- en return-oogpunt ook willen’, zegt Pieter Dalderop, landenmanager Benelux bij Schroders. Bovendien worden pensioenen individueler. ‘Iemand van veertig kan makkelijk 40 procent in private equity beleggen, maar iemand van vijfenzestig niet. Pensioenfondsen gaan uit van de gemiddelde leeftijd van hun pensioendeelnemers, zodat ze op een relatief lage allocatie uitkomen.’
Het Nieuwe Pensioencontract (NPC) biedt volgens Dalderop ruimte om meer in illiquide beleggingen te investeren. ‘Wij merken dat pensioenfondsen hier naar kijken maar vooralsnog niet tot concrete stappen overgaan.’
Een potentieel knelpunt is dat het modelleren van private equity in ALM-studies complexer is vergeleken met liquide beleggingen, zegt Richard Damming, co-hoofd private equity investments Europe bij Schroders Capital.
‘Je moet uitgaan van een aantal aannames, want je bouwt een private equity belegging langzaam op met een initiële toezegging die niet direct aan het werk is. De commitments, stortingen en terugbetalingen moet je modelleren. Dit wordt wel steeds eenvoudiger door data van leveranciers als Preqin, waarmee je bijvoorbeeld de ontwikkeling van de net asset value kunt prognosticeren.’ Bovendien is het volgens Damming tegenwoordig een stuk gemakkelijker om private equity tussentijds te verkopen op de zogeheten secondaire markt.
‘Zeker posities in goed presterende fondsen kunnen binnen een kwartaal worden verkocht.’ Een andere nieuwe ontwikkeling is een betere liquiditeit van de fondsen zelf. Zo biedt Schroders semi-liquide fondsen waar beleggers maandelijks kunnen instappen en per kwartaal kunnen uitstappen.
Extreem goede jaren
Damming stelt dat private equity ook diversificatievoordelen biedt, naast de potentieel hoge rendementen. ‘Private equity investeert doorgaans in meer toekomstgerichte bedrijfsmodellen en sectoren, die complementair zijn aan liquide aandelenbeleggingen.’ Hoewel de rendementen de laatste jaren extreem goed zijn geweest, acht hij de doelstelling van een outperformance van 3-4 procent na kosten ten opzichte van de aandelenmarkt nog steeds haalbaar.
‘Er zijn altijd wel kansen binnen het brede spectrum van private equity, van venture capital en groeikapitaal tot buy-outs en turnarounds. Uiteindelijk gaat het om de selectie van aantrekkelijke bedrijven. We praten regelmatig met oprichters van familiebedrijven die hun belang moeten verkopen omdat ze bijvoorbeeld geen opvolger in huis hebben. Hier kunnen we veel waarde creëren.’
Bij pensioenbeheerder APG is het gewicht van private equity toegenomen door de sterke returns van 70 procent in de afgelopen twee jaar en de gewenste hogere allocatie bij de klanten, zegt Greg Jania, wereldwijd co-hoofd of private equity van APG. Inclusief toezeggingen heeft de pensioenbeheerder circa 50 miljard euro belegd in deze tak van sport. De exposure naar private equity was eind vorig jaar 7,9 procent.
‘Wat ons betreft neemt de allocatie naar private equity toe, maar dat is uiteindelijk aan de klant. Nederlandse pensioenfondsen bestuderen nog de mogelijkheden om de blootstelling te vergroten onder het NPC. Ondertussen zorgen wij ervoor dat de beleggingscategorie zo aantrekkelijk mogelijk is voor onze klanten op basis van risico, rendement, duurzaamheid en kosten’, aldus Jania. ‘Als we kijken naar onze prestaties in het verleden dan voegt private equity veel extra rendement toe zonder het risico van de portefeuilles noemenswaardig te verhogen. Dat zou veel pensioenfondsen moeten aanspreken.’
De laatste jaren waren volgens hem bijzonder goed dankzij de daling van de rente. ‘In de huidige omgeving van stijgende kapitaalmarktrentes zal het rendement waarschijnlijk terugkeren naar de langjarige trend van rond de 15 procent per jaar. Onze doelstelling blijft een outperformance van 300 basispunten ten opzichte van de publieke aandelenmarkt.’
Jania maakt zich al langer zorgen over de hogere waarderingen, maar probeert de markt niet te timen. ‘We investeren elk jaar nieuwe bedragen, zodat we profiteren van goede tijden maar ook tegen lagere prijzen instappen als de multiples omlaag komen. Dat dempt het risico.’
Hij denkt niet dat de stijgende inflatie en rente een correctie in de private equity sector teweegbrengen, maar verwacht wel dat de transactievolumes zullen dalen. ‘Een rentestijging heeft naar verwachting weinig effect op de operationele prestaties van de bedrijven in onze portefeuilles. Een derde van de holdings maakt bewust geen gebruik van vreemd vermogen, omdat dit kleinere bedrijven zijn. De bedrijven die wel schulden hebben, draaien over het algemeen prima en komen daardoor niet snel in de problemen.’ Meer dan de helft van de portefeuille bestaat uit bedrijven actief in de technologiesector en gezondheidszorg, gevolgd door consumentendiensten en financiële diensten.
‘We investeren in deze sectoren graag in bedrijven met terugkerende inkomsten. Het zijn veelal stabiele bedrijven waar we 10 tot 30 keer de ebitda voor betalen. Qua waarderingen zijn we gevoelig voor een rentestijging maar vermoedelijk minder dan de aandelenmarkt’, zegt Jania.
Inhaalslag durfkapitaal Europa
Felix Zwart, hoofd onderzoek van de Nederlandse Vereniging van Participatiemaatschappijen (NVP), signaleert dat Nederlandse pensioenfondsen wel meer in private equity zijn gaan beleggen maar daarbij venture capital links laten liggen.
‘Het rendement op Europees durfkapitaal was geruime tijd vrij laag en de risico’s waren juist zeer hoog. Bovendien hebben pensioenfondsen van oudsher niet de kennis in huis om venture capital managers die in startups investeren te beoordelen. Veelal maken de bedrijven nog geen omzet en winst en gaat het om een waarde-inschatting van de beloftevolle nieuwe technologie die ze in huis hebben. Daar komt bij dat de Europese venture capital fondsen in het verleden relatief klein waren, zodat het lastig was om in één keer een groot bedrag te investeren.’
Pensioenfondsen waren hierdoor terughoudend. Intussen is de Europese venture capital markt volwassen en gelden deze redenen niet meer, stelt Zwart. De prestaties zijn bovendien erg goed. Venture capital fondsen in Europa boekten in de periode 2010- 2020 een rendement van 19,7 procent per jaar, tegen 18,5 procent voor Amerikaanse fondsen.
Zwart: ‘Beleggers hebben een heel grote kans dat ze hun inleg verdubbelen in Europees venture capital. De prijzen van Europese bedrijven zijn relatief laag, terwijl er een goed ecosysteem is van universiteiten en tech-startups. Dit verklaart de inhaalslag ten opzichte van Noord-Amerika’. Volgens Zwart blinken Europa en zeker Nederland uit in de sector gezondheidszorg.
‘De Amsterdamse biotechinvesteerder Life Sciences Partners haalde onlangs nog 1 miljard dollar op om te investeren in deze sector. Dat illustreert het volwassen stadium van venture capital in Europa. Doordat Europese fondsen veel kennis hebben opgebouwd in specifieke sectoren als biotech zijn de risico’s bovendien enorm verlaagd.’
Dit artikel is verschenen in de eerste, vandaag verschenen editie van FN Institutioneel. Deze krant heeft alvast het logo IO Institutioneel meegekregen. In de loop van deze maand wordt de naam Fondsnieuws gewijzigd in Investment Officer, zodat alle drie de websites in Nederland, België en Luxemburg dezelfde naam krijgen.