Er vonden vorig jaar in Vlaanderen 1.691 schenkingen van familiebedrijven plaats, goed voor een totale waarde van bijna 7,5 miljard euro.
Dat blijkt uit het parlementaire antwoord van Vlaams minister van Financiën Ben Weyts (N-VA) op een vraag van parlementslid Bram Jaques van oppositiepartij Groen. In aantallen gaat het om een verdubbeling tegenover 2019, terwijl de opgetelde waarde bijna verdrievoudigd is (van 2,6 naar bijna 7,5 miljard euro).
Bij een overdracht van een familiebedrijf geldt het gunsttarief van 0 procent schenkingsrechten. Het kan gaan om een familiale vennootschap, bijvoorbeeld een slagerij waar een bv voor opgericht werd, of om een familiale onderneming zonder vennootschap, zoals een bakkerij die door de schenker als natuurlijk persoon wordt uitgebaat. De regeling via de schenkingen moet vermijden dat de overdracht bij het overlijden van de ondernemer gebeurt en de erfgenamen de successierechten niet kunnen betalen.
Fiscaal achterpoortje?
In 15 dossiers gaat het om een familiale vennootschap met een waarde hoger dan 100.000 euro, zo signaleert Jaques donderdag in Het Laatste Nieuws. Die topdossiers zijn samen goed voor een bedrag van 2,5 miljard euro, of dus een derde van het totaal. Dat is geen record. In 2022 bedroeg de opgetelde waarde van de 13 grootste dossiers zelfs 8,4 miljard euro.
Groen spreekt van ‘een fiscaal achterpoortje’. Jaques: ‘In tegenstelling tot de gewone Vlaming betalen de rijkste families praktisch geen belastingen op erfenissen door dit soort fiscale goocheltrucjes. Het is niet oké dat gewone Vlamingen 3 tot 7 procent belastingen betalen voor een schenking, terwijl zeer vermogende families via deze constructie hun miljoenen en bij wijze van spreken hun privévilla in Knokke volledig belastingvrij kunnen doorgeven.’
Ook Vlaams parlementslid en jurist Simon Bekaert van regeringspartij Vooruit zei eerder al ‘dat er vrij spel is om in die vennootschappen van alles onder te brengen dat niets met de werking van het bedrijf te maken heeft’.
Nochtans zegt de wet dat het nultarief alleen geldt voor familiebedrijven met een economische activiteit. Pure holding- of managementvennootschappen komen dus niet in aanmerking. Ook patrimoniumvennootschappen, die onroerend goed aanhouden, worden door de fiscus veelal uitgesloten van het gunstregime.
Minister Weyts herhaalt in HLN te willen kijken naar het inperken van mogelijke misbruiken, maar waarschuwt voor beleid op basis van afgunst. ‘Succesvol zijn is niet hetzelfde als misbruik’, zegt hij. De minister vindt in elk geval dat het nultarief ook voor grote bedrijven moet blijven gelden. ‘Hoe groter het bedrijf, hoe groter het risico dat de erfgenamen de erfbelasting niet kunnen betalen. Het risico op jobverlies of faillissement verhoogt dan’, is zijn redenering.