Gewezen Blackrock-topman Tariq Fancy vindt niet dat duurzame beleggingen bijdragen aan een meer duurzame wereld. Pieter De Ryck van Van Lanschot België treedt hem bij… maar alleen op de hele korte termijn.
‘Duurzame beleggingen doen meer kwaad dan goed. Ze helpen niet om de uitstoot echt terug te dringen, maar ze vertragen ook de maatregelen die wel genomen moeten worden.’ Die boodschap verkondigde Tariq Fancy in een interview met De Standaard.
Fancy is niet van de minste, als voormalig Chief Investment Officer duurzame beleggingen bij de Amerikaanse vermogensbeheerder Blackrock stuurde hij zelf miljarden dollars richting duurzame investeringen. Hij vertrok bij Blackrock en leidt nu een non-profitbedrijf voor educatieve software.
Placebo
Fancy haalt verschillende argumenten aan waarom duurzame beleggingen niets uithalen. Zo wordt er volgens de Canadees enkel gekeken naar de prestaties van individuele bedrijven, niet naar de meetbare gevolgen op het terrein. Hij geeft het voorbeeld van oliebedrijf BP, dat zich in 2019 terugtrok uit Alaska onder toenemende druk van de aandeelhouders.
De olievelden werden verkocht… waarna de nieuwe koper de olieproductie weer opschroefde en de uitstoot de hoogte injoeg. Het is een weerkerend probleem volgens Fancy: voor elk bedrijf dat beslist om niet langer geld te investeren in schadelijke activiteiten, staat er wel een bedrijf met minder scrupules klaar om toch met geld over de brug te komen. Voor de bedrijven zelf heeft dat volgens Fancy weinig impact.
Hij vergelijkt duurzaam investeren met een placebomiddel dat op de lange termijn zelfs schadelijke gevolgen heeft, want de overheid laat zich in slaap wiegen. ‘De overheid moet harde maatregelen nemen, maar gaat mee in de veronderstelling dat de markt het zelf kan oplossen’, zegt Fancy. ‘Zolang de uitstoot van broeikasgassen lonend is, kun je niet zonder overheid om strenge regels op te leggen. Dat kan een koolfstoftaks zijn, een uitstootplafond, of het terugdringen van activiteiten die uitstoot veroorzaken.’
Proces
‘Als we enkel naar de momentopname van vandaag kijken, dan moeten we erkennen dat Fancy grotendeels gelijk heeft’, zegt Pieter De Ryck (foto), senior fund manager bij Van Lanschot België. ‘Vandaag wordt het voorgesteld alsof een belegger via zijn duurzame belegging rechtstreeks bijdraagt aan een lagere CO2-voetafdruk. Dat geeft natuurlijk een vertekend beeld van de werkelijkheid. De ene duurzame belegging haalt niet noodzakelijk geld weg uit een andere niet-duurzame investering. Zo werkt het niet.’
Op het eerste gezicht lijkt analyse van Fancy dus te kloppen. Toch maakt hij volgens De Ryck een denkfout. ‘Hij kijkt te veel naar het hier en nu. De klimaat- en duurzaamheidstransitie is geen verhaal van hier en nu. Het is een proces.
Zo vergeet hij bijvoorbeeld dat vermogensbeheerders niet alleen staan. Zo is er ook een duurzame gedrags- en mentaliteitsverandering bij regelgevers, consumenten, beleidsmakers en bedrijven. Vermogensbeheerders zijn op dat gebied bijzonder belangrijke spelers. Zij verzetten mee de bakens en de normen voor bedrijven. Dat neemt overigens niet weg dat er hier en nu nog helemaal geen positieve impact is. Zo sloot het Spaanse nutsbedrijf Iberdrola bijvoorbeeld onlangs haar laatste kolencentrale.’
Concrete resultaten
Die mentaliteitsverandering is volgens De Ryck al volop merkbaar, ook al staan we nog maar aan het begin van de duurzaamheidstransitie. ‘Activistische aandeelhouders zetten zware publieke en mediatieke druk op grote bedrijven en dwingen hen tot het afstoten van vervuilende activiteiten. Grote institutionele beheerders laten bedrijven vallen die niet toekomstbestendig zijn.
Nationale en supranationale regelgevers werken aan een steeds duidelijker en transparanter kader voor duurzaam beleggen. Europese beleidsmakers bestuderen de mogelijkheden van een CO2-grensheffing. Verschillende maatschappelijke actoren sluiten dus de rangen en het net rond vervuilende bedrijven. Wie niet volgt, houdt misschien vandaag het hoofd nog boven water, maar dreigt morgen geïsoleerd te raken van klanten en investeerders.’
Volgens De Ryck onderschatten nog veel mensen – waaronder ook Tariq Fancy – de kracht van de duurzaamheidstrein. ‘Die trein is misschien nog maar net op gang gekomen maar de effecten ervan op de langere termijn zullen zich laten voelen.’