Vergetelheid en “klein bier” dreigt voor de pogingen van Europese aanbieders van groen- en microfinancieringsfondsen om een omissie van de Europese Commissie recht te zetten. ‘We moeten herrie blijven maken.’
Het gaat om één regeltje in het lijvige wetsvoorstel om de regelgeving voor alternatieve beleggingsfondsen op te schonen en strak te trekken. Dat is artikel 16, paragraaf 1a. Eén zin die bepaalt dat alternatieve fondsen die voor meer dan 60 procent in directe leningen investeren, closed end worden.
De regel is waarschijnlijk bedoeld om fondsen die zonder bankvergunning handelen in leningen, ook wel schaduwbanken genoemd, weg te houden bij particulieren. Maar het kan óók het einde betekenen van open end groenfondsen en impactfondsen die beleggen in groene projecten en onderhandse leningen voor groene ondernemers.
Banken zullen deze fondsen waarschijnlijk niet meer aanbieden aan particuliere klanten, als ze closed end worden. Klanten kunnen dan immers niet makkelijk uitstappen, terwijl voor banken een belangrijke regel is dat niet-professionele beleggers altijd bij hun vermogen moeten kunnen.
Sinds november trekken verschillende fondshuizen op nationaal en Europees niveau ten strijde tegen deze zin die hen de adem deed stokken. ASN Impact Investors sprak eerder van ‘een doodsteek’, en Triodos IM riep de hele sector vorige maand op tot ondertekening van een petitie. Intussen vonden gesprekken plaats met de Europese Commissie, belangenverenigingen Dufas en Eurosif en het meest recent: gesprekken met parlementsleden, waarbij ASN II en Triodos IM sectorgenoten in andere delen van Europa opriepen hetzelfde te doen.
Oprechte omissie
Van al die gesprekken was de afdronk grofweg dezelfde. ‘Het moet een oprechte omissie zijn’, vertaalt Hadewych Kuiper van Triodos Investment Management. ‘Iets wat de Commissie zich niet gerealiseerd heeft in het geweld rondom shadow banking. Wie we ook spreken, iedereen heeft sympathie voor ons verhaal’, zegt de managing director.
En toch is het niet zo simpel als het ‘even aanpassen’ van het wetsvoorstel, reageert ze. ‘Eigenlijk is onze zorg niet zozeer de wil om dit inhoudelijk aan te passen. Onze zorg is een praktische: het is één regel in een heel grote wetgevende tekst die geen prioriteit heeft omdat het over een klein stukje van de markt gaat: 20 tot 30 miljard euro tegenover een totale fondsenindustrie van 15 triljoen.’
En er is het risico van vergetelheid. ‘Aan het einde van een parlementsvergadering wordt altijd uitgeruild en kan een punt zomaar van tafel geschoven worden. Daarom moeten we herrie blijven maken. We hebben nu een petitie verspreid, dat zullen we in het najaar ook doen. Als het op tafel blijft liggen, heb ik goede hoop dat het komt tot een oplossing. We moeten wakker blijven.’
Aan het scherm gekluisterd
In hoeverre de “herrie” is doorgekomen in Europa, moet blijken uit de amendementen die voortkomen uit de parlementsvergaderingen van deze week. ‘Sinds maandagmiddag zitten we gekluisterd aan ons scherm. Wat zullen de parlementariërs hierover zeggen? Dat gaan we opvolgen met het aanbieden van de petitie, om het onderwerp warm te houden tot de deadline voor de amendementen eind juni. En dat doen we nog eens als er in september gestemd gaat worden.’
Gevraagd naar een plan B, zegt Kuiper dat Triodos IM zich niet aan het voorbereiden is op een daadwerkelijke doorvoering van het wetsvoorstel, anders dan een mentale blik op de scenario’s. ‘Minder leningen verstrekken is geen optie; deze fondsen verstrekken leningen. Teruggaan naar een percentage onder de 60 procent, betekent dat de rest in cash of risicovollere categorieën belegd moet worden. Dat past niet bij het risicoprofiel.’
Particulieren uitsluiten
Het fonds omzetten naar een closed end fonds kan, maar daarmee zou het fondshuis een voor haar belangrijke doelgroep uitsluiten: particulieren. Kuiper: ‘Dan wordt duurzaam beleggen via dit soort impactfondsen voorbehouden aan professionele beleggers. Dat vinden we zonde. Bovendien zijn professionele beleggers vaak minder ver met de verduurzaming van hun beleggingen.’
Ze waarschuwt in dat licht voor het bijeffect van de wet, namelijk dat particuliere beleggers voor hun behoefte aan duurzame financiering dan moeten opschuiven naar crowdfunding of een belegging in beursgenoteerde ondernemingen. ‘Waarbij crowdfunding veel minder gereguleerd is en je bij corporates de directe leningen aan energiecoöperaties of boeren die zich hard maken voor regeneratieve landbouw vergeet. Dat wat wij willen stimuleren, valt dan weg.’
‘Europa is een voorstander van duurzaam beleggen, van bewuster kiezen waar we kapitaal naar alloceren en van beleggers betrekken bij de transitie. Onbedoeld zou dat ene regeltje in de wetsaanpassing de markt voor het impactbeleggen verminderen of hinderen.’