De overheid stimuleert pensioen-opbouw met belastingvoordelen. Veel ondernemers kiezen er echter voor zelf een pensioenpot op te bouwen zonder fiscale voordelen, maar mét maximale vrijheid.
Ondernemers moeten doorgaans zelf voor hun oude dag zorgen. Veel bv-ondernemers bouwden jarenlang Pensioen in Eigen Beheer (PEB) op, maar deze mogelijkheid wordt binnenkort afgeschaft. Een alternatief is het opbouwen van een lijfrente.
Tot 2008 kon dit alleen met een lijfrentepolis bij een verzekeraar, maar al enige tijd mogen ook banken en beleggingsfondsen lijfrentes aanbieden en sinds dit jaar kunnen ook vermogensbeheerders dit doen.
Inmiddels sluit vrijwel niemand nog een klassieke lijfrentepolis af en wordt de markt gedomineerd door banken. Verzekeraars hebben de afgelopen jaren zelfs eigen banken opgericht om bancaire lijfrentes – ook wel banksparen genoemd – te kunnen aanbieden, zoals de Aegon Bank en de Nationale-Nederlanden Bank.
Sinds enkele jaren bieden ook enkele nieuwe partijen banksparen aan, zoals Brand New Day, ZZP Pensioen en BrightPensioen.
Beknellende regels
Het opbouwen van pensioen met banksparen heeft fiscale voordelen, maar er zitten ook nadelen aan. Vaak komen ondernemers daar pas later achter, zegt Peter van der Slikke, directeur van vermogensbeheerder Top Capital.
‘Als je begint met ondernemen, wil je zo snel mogelijk aan de slag. Als je accountant dan een PEB of lijfrente aanraadt, stem je daar al snel mee in. Achteraf besef je vaak dat zo’n fiscaal gedreven pensioen niet alleen voordelen heeft, maar dat je dan vastzit aan allerlei beknellende regels. Daar ben je geen ondernemer voor geworden!’
Gaston Hendriks, onafhankelijk financieel planner uit Voorburg, constateert dat inmiddels veel ondernemers er op voorhand al van afzien om fiscaal gefacilieerd pensioen op te bouwen.
‘Ik zie dit vooral bij mensen onder de 45, 50 jaar oud. Die hebben vaak helemaal geen zin om vast te zitten aan de regels van een lijfrente. Die beleggen hun geld zelf liever in box 3. Dan kunnen ze het eruit halen als ze willen. Als het even tegenzit, of als je eerder wilt stoppen met werken, kun je het geld gebruiken.
Ondanks de fiscale voordelen van box 1 raad ik de meeste mensen aan om zelf een vermogen op te bouwen en dat niet via een lijfrenteconstructie te doen.’
Hendriks ziet nog een risico van de pensioenopbouw met belastingvoordeel. ‘De overheid is niet altijd even betrouwbaar. Als je op je 65ste met pensioen wilt gaan, kan dat niet meer onder dezelfde voorwaarden als voorheen. De fiscale regels veranderen voortdurend. In box 3 kun je zelf bepalen wanneer je met pensioen gaat en het geld opneemt.’
Emigreren
Als u overweegt om te emigreren, is het helemaal oppassen. Als u in Nederland een lijfrente heeft opgebouwd, is het namelijk vaak lastig of zelfs onmogelijk om dit in het buitenland te laten uitkeren.
In het ergste geval bent u verplicht om uw pensioenkapitaal tegen betaling van 72 procent te laten afkopen. In dit geval ligt dat niet aan de Belastingdienst, maar aan de strenge regels van De Nederlandsche Bank.
Als u uw pensioen in box 3 opbouwt, heeft u geen last van beknellende regels. U betaalt weliswaar jaarlijks belasting over het vermogen, maar u kunt er ten minste te allen tijde aan komen.
Als u zelf vermogen wilt opbouwen, vereist dat wel discipline. U moet van tevoren een plan hebben en u daaraan houden. Zo is het verstandig om naar een bepaalde pensioendatum toe te werken.
Verder is het zaak dat u zich aan het gekozen beleggingsbeleid houdt. Dat betekent dat u niet in paniek alles verkoopt als de beurskoersen inzakken, maar dat u dan stug doorgaat met elke maand of kwartaal geld beleggen.
Naarmate het moment dat u wilt stoppen met werken dichterbij komt, kunt u het risico afbouwen. U vermindert dan het percentage aandelen en belegt meer in obligaties, ook wel lifecyclebeleggen genoemd. Een goede vermogensbeheerder houdt rekening met hoeveel risico, afhankelijk van uw levensfase, bij u past.
Paul van der Kwast is journalist en onafhankelijk financieel planner. Dit artikel is gepubliceerd in het Fondsnieuws-magazine van maart.