Nu de groei van de Chinese economie afzwakt, kelderen de grondstofprijzen. Is de supercyclus definitief ten grave gedragen of treedt een spoedig herstel op? Experts zijn verdeeld.
Een krap aanbod en een stijgende vraag uit China stuwden de prijzen van grondstoffen vorig decennium tot grote hoogte. Maar inmiddels is de beleggingscategorie al weer geruime tijd uit de gratie bij beleggers. Vanaf de piek in 2008 is de prijs van een mandje grondstoffen met driekwart gedaald, gebaseerd op de prestatie van de S&P GSCI Index.
Ivan Moen, hoofd beleggingen bij Optimix windt er geen doekjes om: ‘De supercyclus in grondstoffen is afgelopen.’ Om een harde landing te voorkomen, heeft China na de kredietcrisis een impuls aan de economie proberen te geven met grootschalige investeringen in de woningbouw, infrastructuur en industriële capaciteit. Dit heeft van China ’s werelds grootste grondstoffenconsument gemaakt, maar tegelijk tot een wereldwijde overcapaciteit geleid. Omdat de vraag naar grondstoffen vanuit China nu is gestagneerd, dalen de prijzen weer en is de trend compleet omgeslagen, zo verklaart Moen de huidige situatie.
Voordat herstel kan optreden, moet volgens hem eerst de overcapaciteit verdwijnen en dat vergt tijd. ‘Het is nu wachten op faillissementen in de Amerikaanse schalieoliesector. De capaciteit is er de afgelopen jaren enorm toegenomen, maar doordat de olieprijs mede door het hoge productieniveau van de Opec is gehalveerd, stapelen de verliezen zich op. Ook in de basismetalen moeten bedrijven omvallen, alvorens prijzen kunnen stijgen.’
Evenwichtsprijs iets hoger
De lagere investeringen van olie- en gasmaatschappijen leiden volgens Moen niet direct tot minder productie. Een significant herstel van de olieprijs verwacht hij daarom voorlopig niet. Wel denkt Moen dat de evenwichtsprijs voor olie uiteindelijk iets hoger ligt omdat de huidige lage prijzen niet houdbaar zijn.
Volgens de strateeg brengt de vraagzijde voorlopig ook geen soelaas. ‘Opkomende landen zijn goed voor circa 60 procent van de mondiale groei en nu het hier duidelijk minder gaat, zal ook de ontwikkeling van de wereldeconomie gaan teleurstellen. De lagere brandstofprijzen zullen daarom niet leiden tot meer vraag naar olie.’
Zijn advies is om grondstoffen en grondstoffenproducenten voorlopig te mijden. ‘Ik wil eerst zien dat de productiecapaciteit omlaaggaat, zodat grondstoffen weer schaars worden. Zolang dat niet gebeurt, blijven de prijzen onder druk. Als de capaciteit begint te dalen, zie je dat aandelen van grondstoffenproducenten nog een laatste beweging omlaag maken en daarna moet je instappen.’
Een goed instapmoment kan zich volgens de strateeg sneller aandienen als een grote speler zoals het door fraude geteisterde Braziliaanse Petrobras, omvalt. ‘Dit kan leiden tot een domino-effect en de koersen in de hele sector 15 procent lager zetten. Ook een relatief solide partij als Shell komt dan onder druk te staan.’
Grondstoffenspecialist Matthew Michael van Schroders ziet het minder somber in. ‘De prijzen liggen nu onder break-evenniveaus, of het nu om energie, industriële metalen of landbouwgrondstoffen gaat. Producenten snijden hierdoor in de capaciteit en dit maakt de weg vrij voor prijsherstel. De supercyclus is nog niet voorbij’. Hij wijst bijvoorbeeld op het sterk gedaalde aantal boorplatforms in de VS. Dit zal volgens hem vanaf volgend jaar leiden tot een lagere Amerikaanse olieproductie, terwijl de vraag zich goed blijft ontwikkelen.
Maar ook elders ziet Michael dat olie- en gasmaatschappijen hun exploratie- en productiebudgetten fors terugbrengen. Weliswaar draait de Opec de oliekraan vooralsnog niet dicht, maar de extra capaciteit om de productie te laten groeien is niet zo groot als beleggers denken. Ook Iran heeft op dit moment weinig reservecapaciteit en er zijn bovendien veel investeringen nodig om de productie op te voeren. ‘Het is een misvatting dat Iran de markt met olie zal overspoelen’, zegt Michael. ‘Het overaanbod in de energiemarkt verdwijnt op korte termijn, omdat de huidige lage prijzen onhoudbaar zijn voor producenten. We denken dan de olieprijs in 2016 weer stijgt.’
Blind kopen
Michael ziet sowieso volop kansen voor beleggers. ‘Wanneer het sentiment in de energiesector en in de andere grondstoffenmarkten zo negatief is na het halveren van de prijzen, moet je gewoon blind kopen.’ Hetzelfde gaat op voor de grondstoffenproducenten. ‘Hun prestaties op de beurs zijn in sommige gevallen nog slechter dan de prijsontwikkeling van de onderliggende grondstoffen.’ Volgens Michael moet je hierbij wel selectief zijn of een hele goede spreiding aanbrengen, want sommige partijen zullen het eenvoudigweg niet lang volhouden bij deze lage prijzen.
Alleen met basismetalen is Michael voorlopig nog terughoudend. ‘We verwachten dat de productie zal afnemen, maar zien dat nu nog niet. Dat komt ook doordat de prijzen nog steeds veelal boven de marginale kostprijs liggen. Met als gevolg dat er bijvoorbeeld nog steeds veel koper wordt geproduceerd. Bovendien zijn de industriële metalen, zoals koper, nikkel en zink, sterk afhankelijk van de vraag uit China, dat tot 50 procent van de wereldconsumptie voor zijn rekening neemt. Bij suiker is dat bijvoorbeeld maar 10 procent en bij aardgas 6 procent. Onze voorkeur gaat daarom uit naar agrarische grondstoffen en olie en gas.’
Dit artikel staat in het Fondsnieuws-magazine van donderdag 15 oktober.