Joost van Leenders beschrijft de korte termijn Outlook.
De grote vraag die beleggers bezighoudt is of de wereldeconomie op weg is naar een recessie. Wel of geen recessie leidt tot verschillen in het beleid van centrale banken, winstontwikkelingen en tot een fundamenteel verschillend beleggingsklimaat. Er is een belangrijke indicator voor een recessie, namelijk de negatieve rentecurve in de VS, oftewel het feit dat de rente op 10-jaars staatsobligaties nu lager is dan 3-maands rente. Maar dit is niet het enige signaal waar wij op koersen.
WERELDECONOMIE KOELT AF
De wereldeconomie koelt ontegenzeggelijk af. Dit is niet alleen af te lezen aan dalend producentenvertrouwen, maar ook aan dalende productie in de industrie in veel landen, een flinke dip in de wereldhandel en een krimpende economie in Duitsland in het tweede kwartaal van 2019.
Ook in China is het groeitempo van de bancaire kredietverlening, industriële productie en detailhandelsverkopen gedaald. De negatieve rentecurve in de VS is een belangrijke voorlopende indicator van een recessie en vaak onderdeel van breder samengestelde voorlopende indicatoren, bijvoorbeeld van de OESO. Het aantal landen waar de voorlopende indicator van de OESO nog stijgt is laag en dat laat zien dat het momentum in de wereldeconomie zwak is. Toch is de rentecurve in de VS niet feilloos. Sinds de jaren vijftig zijn er twee recessies geweest zonder dat de rentecurve negatief
was. Ook zijn er twee gevallen waarbij de rentecurve negatief was, zonder dat dit tot een recessie leidde. In de jaren zestig was er wel degelijk een flinke groeivertraging in de VS en in de late jaren negentig zorgden de Azië-crisis, het omvallen van het enorme hedgefonds LTCM en de roebelcrisis wel tot flinke onrust op financiële markten. Een duidelijk signaal, die negatieve rentecurve. Waarom dan niet blindvaren op dit signaal? Ten eerste omdat de rente laag is. In alle gevallen waarin het signaal correct was, zat de Amerikaanse centrale bank midden in een proces van renteverhogingen. Nu is de reële officiële rente in de VS slechts 0,6 procent en is de Fed bezig de rente te verlagen. De lange lage rente wordt ook veroorzaakt door een structureel grote vraag naar langlopende staatsobligaties. Hetsignaal van een negatieve rentecurve werkt buiten de VS ook slechter. En cijfers over dienstensectoren en arbeidsmarkten schetsen een minder somber beeld. Wat zou een recessie kunnen veroorzaken?
Traditioneel zijn dat oplopende inflatie en renteverhogingen door centrale banken, te snelle stijging van bedrijfsinvesteringen en schulden of een sterk oplopende olieprijs. In een recessie leiden deze oorzaken tot afnemende bedrijfsinvesteringen, hogere werkloosheid en dalende consumptie.
Al deze oorzaken lijken op dit moment te ontbreken. De inflatie is laag en centrale banken buitelen over elkaar heen met verruimende maatregelen. Schulden zijn hoog in de wereld, maar in verhouding tot de wereldwijde economie de afgelopen jaren juist iets afgenomen. Bovendien kan de wereldwijde economie met een lagere rente een hogere schuldenlast aan. Van overinvestering is volgens ons ook geen sprake. De negatieve effecten van de handelsoorlog tussen de VS en China worden wel steeds meer zichtbaar. Hierboven noemden we al de zwakke wereldhandel en industrie, maar er zijn tekenen dat dit zich verbreidt naar bedrijfsinvesteringen en arbeidsmarkten. Al met al zijn er nogal wat vraagtekens rond een mondiale recessie.
GAAN CENTRALE BANKEN LEVEREN?
En centrale banken dan? In de loop van 2017 en 2018 is het extreem stimulerende monetaire beleid geleidelijk afgebouwd. De Amerikaanse Federal Reserve is van een obligatie-opkoopprogramma gedraaid naar het afbouwen van haar balans en heeft tot december 2018 de rente verhoogd. De ECB heeft haar opkoopprogramma beëindigd en de Japanse centrale bank koopt al lange tijd veel minder dan het eigen gestelde doel. Wellicht is de draai van centrale banken in 2017 en 2018 zodanig geweest dat de wereldeconomie daar nu toch last van heeft. In de eerste helft van 2019 zijn centrale banken weer helemaal teruggedraaid naar verruiming, maar er zijn wel andere grote onzekerheden. Denk aan de handelsoorlog tussen de VS en China, brexit of politieke en begrotingsperikelen in Italië. Er wordt nu veel verwacht van centrale banken en de vraag is of ze aan die verwachtingen gaan voldoen. Vooral in de VS kan de krappe arbeidsmarkt en wat hogere inflatie de beleidsruimte voor de centrale bank beperken. Voor de ECB is het de vraag of het nog effect heeft als de bank weer staatsobligaties gaat kopen terwijl de Duitse 10-jaars rente al op -0,7 procent staat en de Nederlandse op -0,5 procent.
2020: EEN UITDAGEND BELEGGINGSKLIMAAT
Of die mondiale recessie er nou wel of niet komt, we voorzien voor 2020 een uitdagend beleggingsklimaat. We denken dat de wereldeconomie zodanig afkoelt, dat het voor bedrijven lastig wordt om winstgroei te genereren.
Lees hier verder