De wereld staat aan het begin van een zeer lange periode van klimaatverandering die een groot en groeiend effect op de financiële markten zal hebben. Uit nieuw onderzoek blijkt dat beleggers er nog niet klaar voor zijn.
De financiële markten zijn nog steeds niet voorbereid op de disruptie die de klimaatverandering teweeg zal brengen, zo blijkt een nieuw rapport. In september publiceerde Principles vor Responsible Investment (PRI), een door de Verenigde Naties ondersteund een netwerk van investeerders waaronder 500 wereldwijde vermogensbeheerders, een rapport waaruit blijkt dat de financiële markten de komende beleidsrespons op de klimaatverandering nog niet hebben ingeprijsd. Belangrijker nog, beleggers zullen tegen 2025 met een beleidsreactie te maken krijgen “die ingrijpend, abrupt en chaotisch zal zijn als gevolg van het uitstel”.
Het Global Climate Change team van Schroders is al heel lang van mening dat de financiële markten onvoldoende rekening houden met disruptie als gevolg van de klimaatverandering. Bekend is dat de financiële markten behoorlijk goed in staat zijn kleine, op de korte termijn te verwachten veranderingen in de vooruitzichten van bedrijven snel in te prijzen, maar niet goed raad weten met onzekerheid, omslagpunten en disruptie. In klimaatverandering komen juist deze dingen samen.
Onzekerheid
Hoe lang duurt het voordat kiezers en beleidsmakers inzien dat niets doen op lange termijn veel duurder is dan een snelle uitfasering van fossiele brandstoffen? Zullen kiezers steun blijven geven aan beleidsmaatregelen om de netto CO2-uitstoot in 2050 tot nul te reduceren of zich ertegen keren als het economisch minder gaat?
Omslagpunten
Omslagpunten zijn op het moment zelf meestal nog niet duidelijk. Het enige wat zichtbaar is, zijn vroege signalen dat verandering op til is. Het is vaak moeilijk zich een situatie voor te stellen die drastisch van de huidige afwijkt, en geruststellend om redenen te zoeken waarom de verandering niet zo snel zal gaan. De vervanging van fossiele brandstoffen en mobiliteit door hernieuwbare energiebronnen en elektrisch vervoer heeft zo’n omslagpunt bereikt, waardoor het nu mogelijk is zich met de beschikbare technologie een volledige ontkoling van deze sectoren voor te stellen. Toch beseffen maar weinig beleggers de omvang van de verandering die zich voltrekt.
Disruptie
Zoals (hier) eerder werd beschreven, zijn de markten heel slecht in het inprijzen van disruptie. Managers van gevestigde bedrijven hebben vaak te kampen met het “incumbents’ dilemma”. Dat betekent dat ze, zelfs als ze een bedreiging voor hun ondernemingsmodel herkennen, zich vaak gedwongen voelen hun bestaande inkomstenstroom te beschermen. Ook beleggers zijn geneigd zich te sterk op de kortetermijnwinst van een ontwricht bedrijf te richten en zichzelf gerust te stellen met de gedachte dat de aandelen “goedkoop” zijn ten opzichte van de huidige winst, om vervolgens verbaasd te zijn als het bergafwaarts gaat. Bedrijven in verval zijn in het algemeen geen goede belegging, omdat herstructurering zeer kostbaar is, het moreel van de werknemers ondermijnt en de vaste kosten doorgaans in tegenvallende winsten resulteren.
Tot voor kort dachten beleggers bij door het klimaat ontwrichte activa vooral aan kolen. Dit zijn de meest duidelijk “stranded assets” nu de wereld geleidelijk afscheid neemt van kolengestookte elektriciteitscentrales. De kolenprijzen zijn gekelderd tot het laagste niveau in jaren en elke week verschijnen er berichten over kolencentrales die voortijdig worden gesloten.
Zo kondigde het Spaanse Endesa onlangs aan dat het zijn twee laatste kolencentrales in Spanje sluit, waardoor hun waarde van €1,3 miljard waarschijnlijk grotendeels of misschien wel geheel moet worden afgeboekt. Andere delen van de economie die door de klimaatverandering worden ontwricht, krijgen echter veel minder aandacht. Vastgoed en luchtvaart zijn bijvoorbeeld twee sectoren waar de gevolgen van de klimaatverandering misschien binnenkort hun weerslag op de waarde zullen hebben.
Luchtvaart
De luchtvaartsector heeft een bijzonder sterke periode achter de rug. Dankzij een recordlange economische groei en de toename van het wereldwijde toerisme is de sector gestaag gegroeid. De afgelopen 10 jaar genereerde de MSCI World Aerospace and Defence index een jaarlijks totaal rendement van 13,8%, twee keer zo veel als de 6,8% van de MSCI World.
De activa in deze sector (vooral luchthavens en vliegtuigen) hebben een zeer lange levensduur en daarom zijn de toekomstvooruitzichten voor de sector doorslaggevend voor hun waarde. Maar in tegenstelling tot de auto-industrie heeft de commerciële luchtvaart geen commercieel haalbare technologische oplossing om zijn CO2-uitstoot fors te verlagen. Een aanhoudende groei is zodoende geheel onverenigbaar met veel van de nieuwe langetermijndoelen en -ambities die regeringen hebben gesteld. Na tientallen jaren van dalende ticketprijzen die hebben geleid tot een groeiende vraag, zullen de prijzen nu moeten worden verhoogd om hetzij de vraag af te remmen, hetzij gewoon de kosten van de CO-emissie van de sector te betalen. De CO2-emissie per passagierskilometer van de luchtvaart is zeer hoog.
CO2-emissie (per passagierskilometer)
Bron: Bernstein Research, september 2019
Als de luchtvaartindustrie de CO2-kosten van zijn uitstoot zou moeten betalen, zou dit de sector 40% van zijn winst van vorig jaar hebben gekost, zo blijkt uit onderzoek van Sanford Bernstein. En naarmate de koolstofprijs stijgt, zal deze druk steeds groter worden.
Tegelijkertijd is de technologie voor video-conferencing zover ontwikkeld dat deze een aanzienlijk deel van de zakenreizen overbodig maakt. Zakenreizen zijn de lucratiefste markt voor luchtvaartmaatschappijen, en nu meer en meer bedrijven plannen omarmen om koolstofneutraal te worden, ligt het reizen per vliegtuig onder vuur. Kortom, de komende tien jaar zien er voor deze sector niet zo rooskleurig uit als de vorige.
De waarde van fysiek vastgoed
Tot voor kort waren de fysieke gevolgen van de klimaatverandering voor veel mensen een theoretisch verhaal. Maar omdat extreem weer steeds vaker voorkomt en de zeespiegel steeds sneller stijgt, neemt het bewustzijn toe met als gevolg dat ook de vastgoedprijzen waarschijnlijk invloed zullen ondervinden. Vorige maand publiceerden beleggingsgroep CLSA (Credit Lyonnais Securities Asia) en CWR (China Water Affairs) een rapport over de kwetsbaarheid van Hongkong voor stormvloeden bij stijgende zeespiegels. Ze keken in het bijzonder naar superorkaan Mangkhut, die een stormvloed van 3,9 meter in de Victoria Harbour van Hongkong veroorzaakte, en superorkaan Hato, die een niveau van 5,6 meter in de binnenhaven van Macao bereikte. De onderzoekers concluderen dat de stormvloed in Hongkong veel ernstiger had kunnen uitvallen.
“Mangkhut had een stormvloed van 5,7 meter kunnen veroorzaken, waardoor de wijk Central, het financiële district van Hongkong, onder water had komen staan. Volgens onze berekeningen had het water tot voorbij Des Voeux Road kunnen komen, wat extreem hoge kosten en schade zou hebben veroorzaakt.”
Potentiële stormvloed als gevolg van superorkaan Mangkhut
Bron: CWR, “New Atlantis”, september 2019. Gebaseerd op een digitaal terreinmodel (5 m) van het Lands Department van Hongkong, Google Maps. Locatie getijmeter van de website van de Hong Kong Observatory. Infographic van China Water Risk, copyright, alle rechten voorbehouden.
Om de risico’s voor een andere zeer kwetsbare regio in kaart te brengen, deden de Data Insights Unit en het Global Cities team van Schroders onlangs onderzoek naar orkaantrajecten in de Atlantische oceaan. Dit in het kader van een project om klimaatrisico op te nemen in risicomodellen waarmee de waarde van stedelijk vastgoed kan worden bepaald. De onderstaande afbeelding toont een simulatie waarin de orkaantrajecten over een periode van 100 jaar op elkaar gestapeld zijn en maakt duidelijk hoe kwetsbaar Florida en North-Carolina zijn.
Geschaalde intensiteit van tropische cyclonen 1919 - 2019
Bron: Schroders Data Insights Unit
Gillian Tett wees in een recent artikel voor de Financial Times1 ook op de kwetsbaarheid van Florida voor het toegenomen overstromingsrisico, nu de zeespiegelstijging en de frequentere orkanen steeds vaker en ernstiger schade aan huizen en gebouwen veroorzaken.
Hij beschreef de organisatorische factoren die bankinstellingen belemmeren adequaat rekening te houden met deze informatie. Dit is relevant omdat de overstromingsschade in zuidelijk Florida naar verwachting zal verdrievoudigen in de komende decennia, een periode die overeenkomt met de looptijd van de meeste nieuwe hypotheken in de VS. Terwijl de verzekeringsbranche zijn premies relatief snel (jaarlijks) zal aanpassen aan de oplopende frequentie en schade, zullen huiseigenaren worden geconfronteerd met hogere verzekeringskosten, zal de waarde van hun huis onder druk komen staan en zullen ze het soms zelfs moeten verplaatsen/herbouwen.
De waarde van activa lijkt vaak immuun voor de eerste signalen van zo’n verschijnsel, totdat een kritische massa van marktpartijen de nieuwe informatie erkent en begint deze mee te wegen in hun beleggingsbeslissingen. Dat kan drastische gevolgen voor de waarderingen hebben. Waarschijnlijk staat de wereld pas aan het begin van een zeer lange periode waarin klimaatfactoren een groot en groeiend effect op de activaprijzen hebben.
Belangrijke informatie:
De meningen en standpunten in dit document zijn die van Simon Webber, Lead Portfolio Manager, en zij vertegenwoordigen niet noodzakelijk de meningen die worden uitgedrukt of weerspiegeld in andere berichten, strategieën of fondsen van Schroders.
Dit document is uitsluitend bedoeld ter informatie. Het materiaal is niet bedoeld als aanbod of uitnodiging om een financieel instrument of effect te kopen of te verkopen of een bepaalde beleggingsstrategie te volgen. De verstrekte informatie vormt geen beleggingsadvies, beleggingsaanbeveling of beleggingsonderzoek en is niet afgestemd op de specifieke omstandigheden van enige ontvanger. Het materiaal is niet bedoeld als financieel, juridisch of fiscaal advies en mag niet worden gebruikt als basis hiervoor. De vermelde informatie wordt geacht betrouwbaar te zijn, maar de juistheid of volledigheid wordt door Schroders niet gegarandeerd. Schroders is niet aansprakelijk voor onjuistheden in feiten of meningen. De opvattingen en informatie in dit document mogen niet worden gebruikt als basis voor individuele beleggingsbeslissingen en/of strategische beslissingen.
In het verleden behaalde resultaten zijn geen betrouwbare leidraad voor de toekomstige resultaten. De koersen van aandelen en de daaruit gegenereerde inkomsten kunnen zowel dalen als stijgen, en het is mogelijk dat beleggers het oorspronkelijk geïnvesteerde bedrag niet terugkrijgen.
Schroders is een data controller met betrekking tot uw persoonsgegevens. In ons Privacybeleid, dat u kunt raadplegen op www.schroders.com/en/privacy-policy, vindt u informatie over de wijze waarop Schroders uw persoonsgegevens kan verwerken. Als u geen toegang hebt tot deze website, is ons Privacybeleid op aanvraag verkrijgbaar.
Vrijgegeven voor publicatie door Schroder Investment Management (Europe) S.A., 5, rue Höhenhof, L-1736 Senningerberg, Luxembourg. Registratienummer B 37.799. Ten behoeve van uw veiligheid kunnen telefoongesprekken worden opgenomen of beluisterd.
Gegevens van derden zijn eigendom van de verstrekker van de gegevens en mogen niet worden verspreid, overgenomen of voor een ander doel worden gebruikt zonder toestemming van de verstrekker. Gegevens van derden worden verstrekt zonder enige garantie. Noch de verstrekker van de gegevens noch de uitgever van dit document kunnen aansprakelijk worden gesteld voor gegevens van derden. Het prospectus en/of www.schroders.be bevatten aanvullende disclaimers ten aanzien van gegevens van derden.