De opkomst van de crypto currencies in combinatie met de blockchain-technologie lijkt voor een revolutie in de financiële sector te gaan zorgen. Crypto currencies zijn een vorm van privaat geld die niet onder toezicht staan van monetaire autoriteiten.
De bitcoin trekt wat dat betreft de meeste aandacht, niet in de laatste plaats vanwege de sterke waardestijging van de laatste tijd.
Het rebelse karakter van de bitcoin is voor de één een verzetsdaad tegen het traditionele bankwezen, maar de ander twijfelt juist aan de betrouwbaarheid. De blockchaintechniek is een betrouwbare manier om transacties tussen verschillende partijen af te handelen, daar bestaat niet zoveel twijfel over. Het feit dat criminelen en belastingontduikers de bitcoin ook kunnen gebruiken om financiële transacties aan het oog van de autoriteiten te onttrekken, is meer problematisch.
Beleggingsinstrument?
Tegelijkertijd zien vele nieuwsgierigen de bitcoin als een beleggingsinstrument. De vraag is echter of deze munt wel als zodanig kan worden aangemerkt. De bitcoin keert geen dividend uit en de waarde lijkt vooral te stijgen door het beperkte aanbod in combinatie met de grote toestroom van nieuwe gegadigden.
De virtuele munt kan net zoals iedere andere munt een beleggingsinstrument zijn. Maar waar munten de relatieve concurrentiepositie van landen weergeven, is de waarde van de bitcoin vooral afgeleid van het sentiment om de boot niet te missen. Daarmee lijkt de bitcoin meer op een piramidespel dan op een dividendaandeel.
Toch heeft deze virtuele munt wel degelijk fundamentele waarde, met name voor degenen die aan de lange arm van de wet willen ontsnappen of voor belastingontduikers. Met behulp van crypto currencies kunnen criminelen en belastingontduikers behoorlijk kosten besparen op relatief dure technieken om geld wit te wassen. Deze besparingen vormen de basis van de fundamentele waarde van de bitcoin. Naarmate de autoriteiten beter in staat zijn om de traditionele witwasmethoden aan te pakken, zal de bitcoin zich positief ontwikkelen. Naarmate de autoriteiten beter zicht op de bitcoin krijgen, zal deze in waarde onder druk komen te staan.
Ik-ben-de-graaiende banken-zat
De crypto currency trekt een gemengd publiek met tegengestelde motieven. De ‘ik-ben-de-graaiende banken-zat-’persoon handelt anoniem op een platform met belastingontduikers, criminelen en speculanten. Deze tegenstellingen zijn geen goede ingrediënten voor de langetermijnbelegger.
Toch is er op dit moment een Frans fondshuis dat het mogelijk maakt om te beleggen in het Tobam Bitcoin Fund. Het bijzondere is dat Tobam een kleine aanbieder is met zo’n 10 miljard euro onder beheer, met een sterke nadruk op ‘minimum volatility investing’ en - let wel - een sterke nadruk op duurzaam beleggen. Dat houdt in dat Tobam het belangrijk vindt om te letten op milieuaspecten, sociale context en corporate governance.
Het is mij een raadsel hoe die uitgangspunten zich verhouden met het beleggen in een valuta die in stand moet worden gehouden door een elektriciteitsverbruik gelijk aan dat van een klein land, waarmee illegale transacties zoals drugshandel worden gefaciliteerd en dat allemaal op anonieme basis.
Auke Plantinga is universitair hoofddocent aan de rijksuniversiteit Groningen.